पीएम्इंडिया

इथे उपस्थित सर्व प्रातःस्मरणीय आदरणीय गुरुजन संतजन आणि सर्व भाविक!

परमपूज्य प्रेरणापुरुष अवैध्यनाथ महाराज यांच्या पुतळयाचे अनावरण करण्याच्या निमित्ताने आपल्या सर्वांचे आशीर्वाद घेण्याची संधी मला मिळाली हे मी माझे सौभाग्य समजतो. ही भूमी एक विशेष महत्व असलेली भूमी आहे. बुद्ध असो महावीर असो किंवा कबीर या सर्वांचेच कुठल्या ना कुठल्या स्वरुपात या भूमीशी अतूट नातं आहे. गोरक्षनाथांची महान परंपरा ही केवळ एका व्यक्तीची उन्नती नाही तर संपूर्ण समाजाच्या उन्नतीची परंपरा आहे. समाजाच्या कल्याणाचे महान उद्दिष्ट घेऊन ही परंपरा चालू आहे.

अनेकदा जेव्हा समाजात एखादी परंपरा दीर्घ काळ सुरु असते तेव्हा हळू हळू तिच्यात काही उणीवा किंवा चुका व्हायला लागतात. काही अडचणी यायला लागतात. मात्र जेव्हा परंपरेचे आदर्श आणि नियमांचं पूर्ण पालन केले जाते तेव्हा अश्या परंपरांना परिस्थितीच्या दबावापासून मुक्त राखणे शक्य असते. गोरक्षनाथांच्या या परंपरेशी माझा फार जुना संबंध आहे. गुजरात मध्ये ही गोरक्षनाथ परंपरेची अनेक श्रद्धास्थाने आहेत. एकदा अवैध्यनाथ महाराजांना भेटण्याचाही मला योग आला होता. राजकारणात येण्यापूर्वी माझा त्यांचा संपर्क ही होता. ही संपूर्ण व्यवस्था कशी चालते, नीती नियमांचं कसे पालन केले जाते, या परंपरेतून तयार झालेले संत कुठेही असले तरी त्यांची संपूर्ण माहिती कशी ठेवली जाते त्यांना कुठलेही आर्थिक संकट आले तर मदत कशी पोचवली जाते आणि एका संघटीत, सूत्र बध्द पध्दतीने या परंपरेची व्यवस्था कशी चालवली जाते याची माहिती मी महंत अवैध्यनाथ यांच्याकडून ऐकली होती. आणि आजही तीच परंपरा कायम आहे. आणि या साठी या गादीवर ज्या ज्या लोकांना सेवा करण्याची संधी मिळाली आहे त्या सर्वांनीच उत्तम योगदान दिलं आहे. महंत अवैध्यनाथजी यांनी स्वातंत्र्याची लढाई असो, किंवा स्वातंत्र्यानंतर समाजाच्या पुनर्बांधणीचे काम असो, लोकशाहीच्या चौकटीत बसून तीर्थ क्षेत्राच्या माध्यमातूनही सामाजिक चेतना कशी जागवली जाते आणि बदललेल्या परिस्थितीचा लाभ सर्व सामान्यांपर्यंत कसा पोहोचविला जाऊ शकतो याच मूर्तीमंत उदाहरणच आपल्या कार्यातून दिले. हे उद्दिष्ट साध्य करण्यासाठी त्यांनी आपल्या जीवन कार्यात अनेक आयाम जोडले होते. या कार्यालाच आज योगीजी पुढे नेत आहेत.

कधी कधी बाहेरच्या जगात अनेक अडचणी असतात, खाण्यापिण्याची भ्रांत असते. मात्र आपण पाहिले आहे, की आपल्या देशात जितक्या संतपरंपरा आहेत, जेवढ्या वेगवेगळ्या मठ व्यवस्था आहेत , आखाडे आहेत, जितक्या परंपरा आहेत, त्या सगळ्यांमध्ये एक गोष्ट समान आहे, आणि ती म्हणजे कोणीही गरीब, भुकेली व्यक्ती, या संतमहंताच्या दारातून उपाशी परत जाणार नाही. स्वतःजवळ काही असो किंवा नसो, संत कुठल्या झोपडीत बसले असातील तरीही पहिला प्रश्न विचारतील की प्रसाद घेऊन जाणार का ? समाजाप्रती असलेल्या संवेदना यातून प्रकट होतात आणि हीच परंपरा समाजाच्या प्रती भक्तिभावाची भावना निर्माण करते. याचा प्रभाव समाजाचे कल्याण करण्यासाठीच्या व्यवस्थांवर पडतो, आणि मग याच व्यवस्था चिरंजीव कार्य करू शकतात.

आपल्या देशात प्रत्येक व्यवस्थेमध्ये कालानुरूप बदल झाले आहेत. आणि त्या प्रत्येक बदलाला समाजाने स्वीकारले आहे. जिथे विज्ञानाची गरज होती, तिथे विज्ञानाचा स्वीकार करण्यात आला आहे. जिथे समाजाचे विचार बदलण्याची गरज होती तिथे विचारही बदलले आहेत. आणि आज तर मी बघतो, की आध्यात्मिक. धार्मिक कार्य करणारे संत महंत यांनी स्वतःला स्वच्छता अभियानाशी जोडून घेतले आहे. या अभियानाची कामे उत्तम प्रकारे पूर्ण होवोत म्हणून स्वतः लक्ष देत आहेत, कामाना हातभार लावत आहेत. मला अशाही संताची माहिती कळली आहे की जे शौचालये बनवण्याची मोहीम चालवत आहेत. आपल्या भक्तांना ते या अभियानाचे महत्त्व सांगतात, शौचालये बांधण्याचा उपदेश करतात. माता भगिनींचा सन्मान कायम राहावा , आपणही गौरवाने आयुष्य जगावे यासाठी ते या अभियानाचा आपल्या भक्तांसमोर प्रचार करतात. असेही अनेक संत आहेत जे मोतीबिंदूच्या शस्त्रक्रियेसाठी शिबिरे आयोजित करतात.तिथे गरीबाताल्या गरीब व्यक्तीला मोतीबिंदूच्या शस्त्रक्रियेसाठी सर्वतोपरी मदत केली जाते. अनेक संत जनावरांच्या सेवेत आपले संपूर्ण आयुष्य खर्ची घालतात. आपल्या जनावरांच्या आरोग्यासाठी कष्ट करतात. शिक्षण असेल, आरोग्य असेल, सेवाक्षेत्र असेल प्रत्येक क्षेत्रात कुठल्या ना कुठल्या स्वरूपात ही संतपरंपरा जोडलेली आहे. आज भारताला आधुनिक बनविण्यात, संपन्न बनवण्यात, भारताच्या जनसमुदायात उत्तम संस्कारासह समर्पण भाव जागवण्यात देशातील शेकडो मठांमध्ये असलेली ही संतपरंपरा मोठी- महत्वाची भूमिका बजावू शकते. अनेक जण तशी भूमिका निभावतही आहेत. आणि हीच गोष्ट देशाच्या भविष्यासाठी एक उत्तम ताकद ठरू शकते.

महंत अवैद्‌यनाथ आपल्या संपूर्ण जीवनाकाळात समाजाच्या सुख दुःखाची चिंता करत असत. त्यांच्याविषयी बोलत असत. त्यांच्या समस्यांवर उत्तर शोधण्याचा प्रयत्न करत असत. जे कोणी समाजाच्या भल्यासाठी काम करतात, त्यांना प्रोत्साहन देणे, त्यांना पुरस्कृत करणे आणि त्यांना या कामाशी जोडून ठेवणे हे काम त्यांनी आयुष्यभर केले. आज माझे सौभाग्य आहे की, अशा महान व्यक्तीच्या पुतळ्याचे अनावरण करण्याची संधी मला मिळाली. या समाजकार्यात आपली पुष्पांजली वाहण्याचे भाग्य मला मिळाले. ही भूमी तपस्येची भूमी आहे, अखंड तेवत्या ज्योतीची भूमी आहे, अविरत प्रेरणेची भूमी आहे, समाजाकार्य करणारयांना पुरस्कृत करण्याची भूमी आहे. या अशा भूमीला वंदन करत, सर्वाना प्रणाम करून मी माझ्या वाणीला विराम देतो .

खूप खूप धन्यवाद !!

R.Aghor/B.Gokhale