ಪಿಎಂಇಂಡಿಯಾ

ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಶ್ರೀ ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ ಅವರ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟ ಸಭೆಗೆ  2021-22, 2022-23 ಮತ್ತು 2023-24ನೇ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (ಎನ್.ಎಚ್.ಎಂ.) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಪ್ರಗತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರಿಸಲಾಯಿತು. ತಾಯಂದಿರ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ, ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ, 5 ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಾಗಿರುವ ತ್ವರಿತ ಇಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಒಟ್ಟು ಫಲವತ್ತತೆ ದರ ಮತ್ತು ಟಿಬಿ, ಮಲೇರಿಯಾ, ಕಾಲಾ-ಅಜರ್, ಡೆಂಗ್ಯೂ, ಕ್ಷಯ, ಕುಷ್ಠರೋಗ, ವೈರಲ್ ಹೆಪಟೈಟಿಸ್ ಮುಂತಾದ ವಿವಿಧ ರೋಗಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆಗಿರುವ ಪ್ರಗತಿ ಹಾಗು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಡಗೋಲು ಕೋಶ ರಕ್ತಹೀನತೆ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಮಿಷನ್ ನಂತಹ ಹೊಸ ಉಪಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಆಗಿರುವ ಪ್ರಗತಿಯ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಸಂಪುಟಕ್ಕೆ ವಿವರಿಸಲಾಯಿತು.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (ಎನ್ಎಚ್ಎಂ) ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವಲ್ಲಿ, ನಿರ್ಣಾಯಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ತುರ್ತುಸ್ಥಿತಿಗಳಿಗೆ ಸಮಗ್ರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಬೆಳೆಸುವಲ್ಲಿ, ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಕಳೆದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ, ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯ , ರೋಗ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಗಣನೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ಮಿಷನ್ನಿನ  ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಭಾರತದ ಆರೋಗ್ಯ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೋವಿಡ್ -19 ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ ಮತ್ತು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ (ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಲಭ್ಯವಾಗಬಹುದಾದ) ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿವೆ.

ಆರೋಗ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲದಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳವು ಎನ್ಎಚ್ಎಂನ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಧನೆಯಾಗಿದೆ. 2021-22ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಕರ್ತವ್ಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು (ಜಿಡಿಎಂಒಗಳು), ತಜ್ಞರು, ಸ್ಟಾಫ್ ನರ್ಸ್ಗಳು, ಎಎನ್ಎಂಗಳು, ಆಯುಷ್ ವೈದ್ಯರು, ಸಂಬಂಧಿತ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಕರು ಸೇರಿದಂತೆ 2.69 ಲಕ್ಷ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಅನುಕೂಲ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, 90,740 ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು (ಸಿಎಚ್ಒ) ನೇಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ನಂತರದ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ, 2022-23ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 1.29 ಲಕ್ಷ ಸಿಎಚ್ಒಗಳು ಸೇರಿದಂತೆ 4.21 ಲಕ್ಷ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಆರೋಗ್ಯ ವೃತ್ತಿಪರರು ಮತ್ತು 2023-24ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 5.23 ಲಕ್ಷ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ 1.38 ಲಕ್ಷ ಸಿಎಚ್ಒಗಳು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಅದರಲ್ಲೂ  ವಿಶೇಷವಾಗಿ ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿಸಲು ಗಮನಾರ್ಹ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕೋವಿಡ್ -19 ಜಾಗತಿಕ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಚೌಕಟ್ಟು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ  ಜಾಲವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ, 2021ರ ಜನವರಿ  ಮತ್ತು 2024 ರ ಮಾರ್ಚ್  ನಡುವೆ 220 ಕೋಟಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕೋವಿಡ್ -19 ಲಸಿಕೆ ಡೋಸ್ಗಳನ್ನು ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾದ ಭಾರತ ಕೋವಿಡ್ -19 ತುರ್ತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಸನ್ನದ್ಧತೆ ಪ್ಯಾಕೇಜ್ (ಇಸಿಆರ್ಪಿ) ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗವನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.

ಎನ್ ಎಚ್ ಎಂ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಗ್ಯ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ, ಗಮನೀಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ. ತಾಯಂದಿರ ಮರಣ ಅನುಪಾತ (ಎಂಎಂಆರ್) 2014-16ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಲಕ್ಷ ಜೀವಂತ ಜನನಗಳಿಗೆ 130 ಇದ್ದು,  ಅದು 2018-20ರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ಲಕ್ಷಕ್ಕೆ 97ಕ್ಕೆ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಇಳಿದಿದೆ, ಇದು 25% ಕಡಿತವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು 1990 ರಿಂದ 83% ರಷ್ಟು ಕುಸಿದಿದೆ, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ಕುಸಿತವಾದ 45% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ, 5 ವರ್ಷದೊಳಗಿನ ಮಕ್ಕಳ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ (ಯು 5 ಎಂಆರ್) 2014 ರಲ್ಲಿ 1,000 ಜೀವಂತ ಜನನಗಳಿಗೆ ಇದ್ದ 45 ರಿಂದ 2020 ರಲ್ಲಿ 32 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ, ಇದು 1990 ರಿಂದ ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ 60% ನಷ್ಟು ಇಳಿಕೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಸಾವಿನ ಇಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ 75% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಿನ ಕುಸಿತವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಶಿಶು ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣ (ಐಎಂಆರ್) 2014 ರಲ್ಲಿ 1,000 ಜೀವಂತ ಜನನಗಳಿಗೆ 39 ಇದ್ದು, 2020 ರಲ್ಲಿ 28 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಒಟ್ಟು ಫಲವತ್ತತೆ ದರ (ಟಿಎಫ್ಆರ್) 2015 ರಲ್ಲಿ ಇದ್ದ 2.3 ರಿಂದ 2020 ರಲ್ಲಿ 2.0 ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ ಎಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಟುಂಬ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮೀಕ್ಷೆ (ಎನ್ಎಫ್ಎಚ್ಎಸ್ -5) ತಿಳಿಸಿದೆ. ಈ ಸುಧಾರಣೆಗಳು ಭಾರತವು 2030 ಕ್ಕಿಂತ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ತಾಯಿ, ಮಗು ಮತ್ತು ಶಿಶು ಮರಣದ ಎಸ್ಡಿಜಿ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.

ವಿವಿಧ ರೋಗಗಳ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮತ್ತು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿ ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ಷಯರೋಗ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ (ಎನ್ಟಿಇಪಿ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಕ್ಷಯರೋಗ (ಟಿಬಿ) ಪ್ರಕರಣವು 2015 ರಲ್ಲಿ 1,00,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ 237 ಇದ್ದುದು 2023ರಲ್ಲಿ 195ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿನ ಪ್ರಮಾಣವು 28 ರಿಂದ 22ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಮಲೇರಿಯಾಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, 2020ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 2021ರಲ್ಲಿ ಮಲೇರಿಯಾ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಸಾವುಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 13.28% ಮತ್ತು 3.22% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ. 2022ರಲ್ಲಿ, ಮಲೇರಿಯಾ ಕಣ್ಗಾವಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 32.92% ಮತ್ತು 9.13% ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ, ಆದರೆ ಮಲೇರಿಯಾ ಸಾವುಗಳು 2021ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 7.77% ರಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ. 2022 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 2023 ರಲ್ಲಿ ಮಲೇರಿಯಾ ಕಣ್ಗಾವಲು ಮತ್ತು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ 8.34% ಮತ್ತು 28.91% ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ. ಹೆಚ್ಚುವರಿಯಾಗಿ, ಕಾಲಾ-ಅಜರ್ ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿವೆ, 100% ಸ್ಥಳೀಯ ಬ್ಲಾಕ್ಗಳು 2023 ರ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 10,000 ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಗುರಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿವೆ. ದಡಾರ-ರುಬೆಲ್ಲಾ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಅಭಿಯಾನದಡಿ ತೀವ್ರಗೊಳಿಸಲಾದ  ಇಂದ್ರಧನುಷ್ (ಐಎಂಐ) 5.0 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ 34.77 ಕೋಟಿ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಲಸಿಕೆ ಹಾಕಲಾಗಿದ್ದು, 97.98% ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಿದೆ.

ವಿಶೇಷ ಆರೋಗ್ಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2022ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಟಿಬಿ ಮುಕ್ತ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನವು 1,56,572 ಲಕ್ಷ ನಿ-ಕ್ಷಯ್ ಮಿತ್ರ ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಿದೆ, ಅವರು 9.40 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕ್ಷಯ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಡಯಾಲಿಸಿಸ್ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು (ಪಿಎಂಎನ್ ಡಿಪಿ) ವಿಸ್ತರಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 2023-24ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ 62.35 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಮೋಡಯಾಲಿಸಿಸ್ ಸೆಷನ್ ಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು 4.53 ಲಕ್ಷಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಡಯಾಲಿಸಿಸ್ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, 2023 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕುಡಗೋಲು ಕೋಶ ರಕ್ತಹೀನತೆ ನಿರ್ಮೂಲನಾ ಮಿಷನ್, ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ 2.61 ಕೋಟಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿದೆ, 2047 ರ ವೇಳೆಗೆ ಕುಡಗೋಲು ಕೋಶ ರೋಗವನ್ನು ನಿರ್ಮೂಲನೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯತ್ತ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.

ಡಿಜಿಟಲ್ ಆರೋಗ್ಯ ಉಪಕ್ರಮಗಳು ಕೂಡಾ ಪ್ರಮುಖ ಗಮನ ಸೆಳೆದಿವೆ. 2023 ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಯು-ವಿನ್ ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ನ ಪ್ರಾರಂಭವು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಗರ್ಭಿಣಿಯರು, ಶಿಶುಗಳು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಲಸಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಮಯೋಚಿತವಾಗಿ ನೀಡುವುದನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತದೆ. 2023-24ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ, ಪ್ಲಾಟ್ಫಾರ್ಮ್ 36 ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳ 65 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿತು, ನೈಜ-ಸಮಯದ ವ್ಯಾಕ್ಸಿನೇಷನ್ ಟ್ರ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಅನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿತು ಮತ್ತು ರೋಗನಿರೋಧಕ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಿತು.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗುಣಮಟ್ಟ ಭರವಸೆ ಮಾನದಂಡಗಳ (ಎನ್ಕ್ಯೂಎಎಸ್) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಸೇರಿದಂತೆ ಆರೋಗ್ಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವತ್ತ ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಗಮನ ಹರಿಸಿದೆ. 2024 ರ ಮಾರ್ಚ್ ಹೊತ್ತಿಗೆ, 7,998 ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ, ಅವುಗಳಲ್ಲಿ 4,200 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವನ್ನು ಪಡೆದಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿರುವ  ಆಯುಷ್ಮಾನ್ ಆರೋಗ್ಯ ಮಂದಿರ (ಎಎಎಂ) ಕೇಂದ್ರಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ 2023-24ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದ ಅಂತ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ 1,72,148 ಕ್ಕೆ ಏರಿದೆ, ಈ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ 1,34,650 ಕೇಂದ್ರಗಳು 12 ಪ್ರಮುಖ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಿವೆ.

ಎನ್ಎಚ್ಎಂನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು 24×7 ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು (ಪಿಎಚ್ಸಿಗಳು) ಮತ್ತು ಮೊದಲ ರೆಫರಲ್ ಘಟಕಗಳನ್ನು (ಎಫ್ಆರ್ಯು) ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ತುರ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ವಿಸ್ತರಿಸಿವೆ. ಮಾರ್ಚ್ 2024 ರ ವೇಳೆಗೆ, 12,348 ಪಿಎಚ್ಸಿಗಳನ್ನು 24×7 ಅವಧಿಯೂ ಸೇವೆ ನೀಡುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ  ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 3,133 ಎಫ್ಆರ್ಯುಗಳು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಸಂಚಾರಿ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಘಟಕಗಳ (ಎಂಎಂಯು) ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನೂ  ವಿಸ್ತರಿಸಿದೆ, 1,424 ಎಂಎಂಯುಗಳು ಈಗ ದೂರದ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಸೇವೆಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. 2023 ರಲ್ಲಿ ಎಂಎಂಯು ಪೋರ್ಟಲ್ನ ಆರಂಭವು ದುರ್ಬಲ ಬುಡಕಟ್ಟು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸೂಚಕಗಳ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ದತ್ತಾಂಶ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸಿತು.

ತಂಬಾಕು ಬಳಕೆ ಮತ್ತು ಹಾವು ಕಡಿತದಂತಹ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾಳಜಿಗಳನ್ನು/ಕಳವಳಗಳನ್ನು ಸಹ ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಪರಿಹರಿಸಿದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನಗಳು ಮತ್ತು ತಂಬಾಕು ನಿಯಂತ್ರಣ ಕಾನೂನುಗಳ ಜಾರಿಯ ಮೂಲಕ, ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಕಳೆದ ದಶಕದಲ್ಲಿ ತಂಬಾಕು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ 17.3% ನಷ್ಟು ಕಡಿತಕ್ಕೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, 2022-23ರ ಹಣಕಾಸು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಹಾವು ಕಡಿತದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗಾಗಿ  ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನು (ಎನ್ಎಪಿಎಸ್ಇ) ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಹಾವು ಕಡಿತದ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಎನ್ಎಚ್ಎಂನ ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಭಾರತದ ಆರೋಗ್ಯ ಭೂದೃಶ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರೀ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಆರೋಗ್ಯ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ನಿರ್ಣಾಯಕ ಆರೋಗ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರವೇಶ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಲೇ ಇದೆ. ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳನ್ನು (ಎಸ್ಡಿಜಿ) ಸಾಧಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಪ್ರಗತಿಯೊಂದಿಗೆ, ಭಾರತವು 2030 ರ ಗಡುವಿಗೆ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ತನ್ನ ಆರೋಗ್ಯ ಗುರಿಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಹಿನ್ನೆಲೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್  2005 ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನಸಂಖ್ಯೆಗೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ದುರ್ಬಲ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳ (ಡಿಎಚ್) ಮಟ್ಟದವರೆಗೆ ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರದಲ್ಲಿ, ಸುಲಭ ಲಭ್ಯವಾಗುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟದ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲಾಯಿತು. 2012ರಲ್ಲಿ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಗರ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (ಎನ್ಯುಎಚ್ಎಂ) ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಎನ್ ಆರ್ ಎಚ್ ಎಂ ಅನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (ಎನ್ಎಚ್ಎಂ) ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು.ಇದರಲ್ಲಿ ಎನ್.ಆರ್.ಎಚ್.ಎಂ. ಮತ್ತು ಎನ್.ಯು.ಎಚ್.ಎಂ. ಎಂಬೆರಡು ಘಟಕಗಳಿವೆ.

2017ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 1 ರಿಂದ 2020 ರ ಮಾರ್ಚ್ 31 ರವರೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ ಮುಂದುವರಿಕೆಗೆ 2018 ರ ಮಾರ್ಚ್ 21 ರಂದು ನಡೆದ ಸಂಪುಟ  ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಲಾಯಿತು.

ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ, ವೆಚ್ಚ ಇಲಾಖೆ 2020ರ ಜನವರಿ 10ರ ತನ್ನ ಕಚೇರಿ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರ ಸಂಖ್ಯೆ 42 (02 / ಪಿಎಫ್-2.2014) ಮೂಲಕ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ನ ಮಧ್ಯಂತರ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು 2021 ರ ಮಾರ್ಚ್ 31 ರವರೆಗೆ ಅಥವಾ 15 ನೇ ಹಣಕಾಸು ಆಯೋಗಗಳ ಶಿಫಾರಸು ಜಾರಿಗೆ ಬರುವ ದಿನಾಂಕದವರೆಗೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಮೋದಲೋ ಅದು ಎಂಬ ಶರತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ತನ್ನ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ.

ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವಾಲಯ, ವೆಚ್ಚ ಇಲಾಖೆ ತನ್ನ ಆದೇಶ ಸಂಖ್ಯೆ 01 (01) / ಪಿ ಎಫ್ ಸಿ- I / 2022 ದಿನಾಂಕ 01ನೇ ಫೆಬ್ರವರಿ 2022ರಲ್ಲಿ  01.04.2021 ರಿಂದ 31.03.2026 ರವರೆಗೆ ಅಥವಾ ಮುಂದಿನ ಪರಿಶೀಲನೆಯವರೆಗೆ ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದು ಮೊದಲೋ ಅದು ಎಂಬ ಶರತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ ಅನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿದೆ. ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚ ಹಣಕಾಸು ಸಮಿತಿಯ ಶಿಫಾರಸುಗಳಿಗೆ  ಹಾಗು ಹಣಕಾಸು ಮಿತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿರುವಂತೆ ಕರಾರು ಹಾಕಿದೆ.

ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಚೌಕಟ್ಟಿಗೆ ಸಂಪುಟ (ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ) ಅನುಮೋದನೆಯು ಈ ನಿಯೋಜಿತ/ನೀಡಲಾದ  ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಚಲಾಯಿಸುವಾಗ ಎನ್ (ಆರ್) ಎಚ್ಎಂಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಗತಿ ವರದಿ, ಹಣಕಾಸು ಮಾನದಂಡಗಳಲ್ಲಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ, ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿನ ಮಾರ್ಪಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಯೋಜನೆಗಳ ವಿವರಗಳನ್ನು ವಾರ್ಷಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಾಹಿತಿಗಾಗಿ ಸಂಪುಟದ (ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ) ಮುಂದೆ ಇಡಬೇಕು ಎಂಬ ಷರತ್ತಿಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.

ಅನುಷ್ಠಾನ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ: ಎನ್ಎಚ್ಎಂ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯದ ಅನುಷ್ಠಾನ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವು ರಾಜ್ಯಗಳು / ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ (ಯುಟಿ) ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ತಾಂತ್ರಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಡ ಮತ್ತು ದುರ್ಬಲ ವರ್ಗಗಳಿಗೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳವರೆಗೆ (ಡಿಎಚ್) ಪ್ರವೇಶಿಸಬಹುದಾದ, ಕೈಗೆಟುಕುವ, ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಆರೋಗ್ಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಅನುವು ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ.  ಸುಧಾರಿತ ಆರೋಗ್ಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲದ ಹೆಚ್ಚಳ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಿತ ಸೇವಾ ವಿತರಣೆಯ ಮೂಲಕ ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಇದು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅಗತ್ಯ ಆಧಾರಿತ ಮಧ್ಯಪ್ರವೇಶಗಳಿಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ, ಅಂತರ ಮತ್ತು ಅಂತರ-ವಲಯ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಮತ್ತು ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಬಳಕೆಗೆ ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

*****