ವಹೇ ಗುರು ದಾ ಖಾಲ್ಸಾ, ವಹೇ ಗುರು ದಿ ಫತೇ!.
ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವ ಸಂಪುಟದ ನನ್ನ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೇ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳೇ.. ವಿವಿಧ ಗೌರವಾನ್ವಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೇ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕರೆ , ದೇಶಾದ್ಯಂತದ ಬಾಲಕರೇ ಮತ್ತು ಬಾಲಕಿಯರೇ..ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿರುವವರೇ ಮತ್ತು ಇತರ ಎಲ್ಲ ಗಣ್ಯರೇ.. ಮಹಿಳೆಯರೇ.. ಮತ್ತು ಸಜ್ಜನರೇ..ದೇಶದ ನನ್ನೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಿಯವಾಸಿಗಳೇ…
ಇಂದು ದೇಶವು ಮೊದಲ ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ಅನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಾವು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಈ ದಿನ, ತ್ಯಾಗ, ಬಲಿದಾನಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಹತ್ವದ ದಿನ. ಇಂದು ಒಂದು ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ನಾವೆಲ್ಲ ಒಗ್ಗಟ್ಟಾಗಿ ಆ ವೀರ ಬಾಲಕ ಬಾಲಕಿಯರಿಗೆ ತಲೆಬಾಗುವ ಮೂಲಕ ಹೊಸ ಆರಂಭವನ್ನು ನೀಡುವ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಹುತಾತ್ಮರ ಸಪ್ತಾಹ ಮತ್ತು ಈ ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ನಮ್ಮ ಸಿಖ್ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಭಾವನೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ, ಆದರೆ ಆಕಾಶದಂತಹ ಶಾಶ್ವತ ಸ್ಫೂರ್ತಿಗಳು ಸಹ ಅದಕ್ಕೆ ಲಗತ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಶೌರ್ಯ,ಸಾಹಸ ಧೈರ್ಯಕ್ಕೆ ವಯಸ್ಸು ಮುಖ್ಯವಲ್ಲ,ಸಣ್ಣವಯಸ್ಸಾದರೇನು ಶೌರ್ಯ ಮುಖ್ಯ ಎಂಬುದನ್ನು ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ನಮಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ. ಹತ್ತು ಗುರುಗಳ ಕೊಡುಗೆ ಏನು, ದೇಶದ ಸ್ವಾಭಿಮಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸಿಖ್ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ತ್ಯಾಗ ಏನು ಎಂಬುದನ್ನು ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ನಮಗೆ ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ! ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ನಮಗೆ ಭಾರತ ಎಂದರೇನು, ಯಾವುದು ಭಾರತ ?ಇದರ ಗುರುತು ಏನು ? ಹೆಮ್ಮೆಯೇನೆಂಬುದನ್ನು ಧ್ಯೋತಕಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ನ ಈ ಮಂಗಳಕರ ಸಂದರ್ಭವು ನಮ್ಮ ಹಿಂದಿನದನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಮತ್ತು ಮುಂಬರುವ ಭವಿಷ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ನಮಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಏನು, ಭಾರತದ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಯು ಈ ಹಿಂದೆ ದೇಶವನ್ನು ಹೇಗೆ ಉಳಿಸಿದೆ, ನಮ್ಮ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಯು ಭಾರತವನ್ನು ಮಾನವೀಯತೆಯ ಕರಾಳ ಕತ್ತಲೆಯಿಂದ ಹೇಗೆ ಹೊರತಂದಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ದಶಕಗಳ ಮತ್ತು ಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ತೋರಿಸುವ ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ಉದ್ಘೋಷವಾಗಲಿದೆ.
ಇಂದು, ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನು ವೀರ ಸಾಹಿಬ್ಜದಾಸ್ ಅವರ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಅವರಿಗೆ ನನ್ನ ಕೃತಜ್ಞತೆಯ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿಯನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ. ಇಂದು ಡಿಸೆಂಬರ್ 26 ರಂದು ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುವ ಅವಕಾಶ ಸಿಕ್ಕಿರುವುದು ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರದ ಅದೃಷ್ಟ ಎಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುತ್ತೇನೆ. ತಂದೆ ದಸ್ಮೇಶ್ ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಪಾದಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಗುರುಗಳ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಾನು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತೇನೆ. ತಾಯಿಯ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕವಾದ ಮಾತಾ ಗುಜ್ರಿಯ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಾನು ಸಹ ತಲೆಬಾಗುತ್ತೇನೆ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ
ಪ್ರಪಂಚದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವು ಕ್ರೌರ್ಯದ ಭಯಾನಕ ಅಧ್ಯಾಯಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಇತಿಹಾಸದಿಂದ ದಂತಕಥೆಗಳವರೆಗೆ, ಪ್ರತಿ ಕ್ರೂರ ಮುಖದ ಮುಂದೆ, ಮಹಾನ್ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಮಹಾನ್ ನಾಯಕಿಯರ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಪಾತ್ರವಿದೆ. ಆದರೆ ಚಮಕೌರ್ ಮತ್ತು ಸಿರಹಿಂದ್ ಕದನದಲ್ಲಿ ಏನೇ ನಡೆದರೂ ಅದು ‘ಭೂತೋ ನ ಭವಿಷ್ಯತಿ’ ಎಂಬುದಂತೂ ಸತ್ಯ. ಕಾಲಚಕ್ರಗಳು ತನ್ನ ಗೆರೆಗಳನ್ನು ಮಸುಕುಗೊಳಿಸಿದ ಈ ಭೂತಕಾಲವು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಲ್ಲ. ಇದೆಲ್ಲ ನಡೆದಿದ್ದು ಕೇವಲ ಮೂರು ಶತಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ಈ ದೇಶದ ನೆಲದಲ್ಲಿ. ಒಂದೆಡೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂಧತೆ ಮತ್ತು ಆ ಮತಾಂಧತೆಯಿಂದ ಕುರುಡರಾದ ಇಂತಹ ಬೃಹತ್ ಮೊಘಲ್ ಸುಲ್ತಾನರು ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಭಾರತದ ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾನವೀಯ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಬದುಕುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ತಪಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದ್ದ ನಮ್ಮ ಗುರುಗಳು! ಒಂದೆಡೆ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಅಧ್ಯಾತ್ಮದ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ! ಒಂದೆಡೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಉನ್ಮಾದ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ದೇವರನ್ನು ಕಾಣುವ ಔದಾರ್ಯ! ಮತ್ತು ಇದೆಲ್ಲದರ ನಡುವೆ, ಒಂದು ಕಡೆ ಲಕ್ಷ ಸೈನ್ಯ, ಇನ್ನೊಂದು ಕಡೆ ಗುರುಗಳ ಧೀರ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದೆ ಒಬ್ಬಂಟಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ನಿರ್ಭೀತರಾಗಿ ನಿಂತರು! ಈ ಧೀರ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದೆ ಯಾವುದೇ ಬೆದರಿಕೆಗೆ ಹೆದರಲಿಲ್ಲ, ಯಾರ ಮುಂದೆಯೂ ತಲೆಬಾಗಲಿಲ್ಲ. ಜೋರಾವರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಾಹಬ್ ಮತ್ತು ಫತೇಹ್ ಸಿಂಗ್ ಸಾಹಬ್, ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಶತಶತಮಾನಗಳವರೆಗೆ ಜೀವಂತಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು. ಸಾಹಿಬ್ಜಾದಾ ಅಜಿತ್ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಸಾಹಿಬ್ಜಾದೆ ಜುಜಾರ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರು ಶೌರ್ಯಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿದಾಯಕವಾಗಿದೆ.
ಸಹೋದರರೇ ಮತ್ತು ಸಹೋದರಿಯರೇ..
ಇಂತಹ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ, ಇತಿಹಾಸವೇ ಹೀಗಿರುವ ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಸ್ವಾಭಿಮಾನ, ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯ ತುಂಬಬೇಕು. ಆದರೆ ದುರದೃಷ್ಟವಶಾತ್,ಕೆಲವರಿಂದ ಇತಿಹಾಸದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೊಳಗೆ ಕೀಳರಿಮೆಯನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಆ ಕಟ್ಟುಕಥೆಗಳನ್ನು ನಮಗೆ ಹೇಳಲಾಯಿತು. ಮತ್ತು ಕಲಿಸಲಾಯಿತು ಕೂಡ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ನಮ್ಮ ಸಮಾಜ, ನಮ್ಮ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಈ ವೈಭವಗಳನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿರಿಸಿವೆ ಎಂಬುದೇ ಎಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಸಂತಸ ಮತ್ತು ಸಮಾಧಾನದ ಸಂಗತಿ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ…
ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತವನ್ನು ಯಶಸ್ಸಿನ ಉತ್ತುಂಗಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕಾದರೆ, ನಾವು ಹಿಂದಿನ ಸಂಕುಚಿತ ದೃಷ್ಟಿಕೋನಗಳಿಂದ ಮುಕ್ತರಾಗಬೇಕು. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಮೃತದಲ್ಲಿ ದೇಶವು ‘ಗುಲಾಮಗಿರಿಯ ಮನಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಮುಕ್ತಿ’ ಎಂಬ ಜೀವವನ್ನು ಉಸಿರೆಳೆದಿದೆ.ದೇಶದ ಆ ‘ಪಂಚಾತ್ಮ’ಗಳಿಗೆ ‘ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ಉಸಿರಿದ್ದಂತೆ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ..
ಇಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದಾಸ್ ಅವರ ಈ ತ್ಯಾಗದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ದೊಡ್ಡ ಪಾಠ ಅಡಗಿದೆ. ಆ ಯುಗವನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ! ಔರಂಗಜೇಬನ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ವಿರುದ್ಧ, ಭಾರತವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅವರ ಯೋಜನೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ, ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಜಿ ಪರ್ವತದಂತೆ ನಿಂತರು. ಆದರೆ, ಔರಂಗಜೇಬ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಸುಲ್ತಾನರು ಜೋರಾವರ್ ಸಿಂಗ್ ಸಾಹಬ್ ಮತ್ತು ಫತೇ ಸಿಂಗ್ ಸಾಹಬ್ ಅವರಂತಹ ಚಿಕ್ಕ ಮಕ್ಕಳೊಂದಿಗೆ ಯಾವ ದ್ವೇಷವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು? ಎಂಬುದನ್ನು ಊಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಆಗದು. ಆ ಇಬ್ಬರು ಅಮಾಯಕ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿ ಗೋಡೆಗೆ ನೇತು ಹಾಕಿದಂತಹ ಕ್ರೌರ್ಯ ಏಕೆ? ಏಕೆಂದರೆ ಔರಂಗಜೇಬ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಜನರು ಕತ್ತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಮಕ್ಕಳ ಧರ್ಮವನ್ನು ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. ಯಾವ ಸಮಾಜ, ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಹೊಸ ತಲೆಮಾರು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಗೆ ತುತ್ತಾಗುತ್ತದೋ, ಅದರ ಆತ್ಮಸ್ಥೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯವು ತಾನಾಗಿಯೇ ಸಾಯುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಆ ಭಾರತದ ಮಗ, ಆ ವೀರ ಹುಡುಗ, ಸಾವಿಗೆ ಸಹ ಹೆದರಲಿಲ್ಲ. ಅವರು ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವಂತವಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು, ಆದರೆ ಅವರು ಆ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಸಮಾಧಿ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಮರ್ಥ ಯುವಕರ ಶಕ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಯುವ ವಯಸ್ಸು ತನ್ನ ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಕಾಲದ ಅಲೆಯನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ತಿರುಗಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಕಲ್ಪದಿಂದ ಇಂದು ಭಾರತದ ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಯೂ ದೇಶವನ್ನು ಹೊಸ ಎತ್ತರಕ್ಕೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಲು ಮುಂದಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈಗ ಡಿಸೆಂಬರ್ 26 ರ ಈ ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಾಸ್ ಪಾತ್ರವು ಹೆಚ್ಚು ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿದೆ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ..
ಸಿಖ್ ಗುರು ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಕೇವಲ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕತೆಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವಲ್ಲ. ಇದು ‘ಏಕ್ ಭಾರತ್ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಭಾರತ್’ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ಪವಿತ್ರ ಗುರು ಗ್ರಂಥ್ ಸಾಹಿಬ್ಗಿಂತ ಉತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆ ಬೇರೇನಿದೆ? ಇದು ಸಿಖ್ ಗುರುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಭಾರತದ ವಿವಿಧ ಮೂಲೆಗಳಿಂದ 15 ಸಂತರು ಮತ್ತು 14 ಸಂಯೋಜಕರ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಹ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ನೀವು ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಅವರ ಜೀವನ ಪಯಣವನ್ನು ಸಹ ನೋಡಿರುತ್ತಿಉರಿ. ಅವರು ಪೂರ್ವ ಭಾರತದ ಪಾಟ್ನಾದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವು ವಾಯುವ್ಯ ಭಾರತದ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಉಳಿಯಿತು. ಮತ್ತು ಅವರ ಜೀವನ ಪಯಣ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಗುರುಗಳ ಪಂಚ ಪ್ಯಾರೆಯವರೂ ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಬಂದವರು, ನನಗೆ ಹುಟ್ಟುವ ಸೌಭಾಗ್ಯ ಸಿಕ್ಕಿದ ದ್ವಾರಕೆಯಿಂದ ಗುಜರಾತ್ ವರೆಗೆ ಆ ನೆಲದಿಂದ ಮೊದಲ ಪಂಚ ಪ್ಯಾರೆಯವರೂ ಒಬ್ಬರು ಎಂಬ ಹೆಮ್ಮೆ ನನಗಿದೆ. ‘ವ್ಯಕ್ತಿಗಿಂತಲೂ ಕಲ್ಪನೆ ದೊಡ್ಡದು, ಕಲ್ಪನೆಗಿಂತ ರಾಷ್ಟ್ರ ದೊಡ್ಡದು’, ‘ದೇಶ ಮೊದಲು’ ಎಂಬ ಈ ಮಂತ್ರ ಗುರು ಗೋವಿಂದ್ ಸಿಂಗ್ ಜಿಯವರ ದೃಢ ಸಂಕಲ್ಪವಾಗಿತ್ತು. ರಾಷ್ಟ್ರ ಧರ್ಮ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಮಹಾ ತ್ಯಾಗ ಬೇಕೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಬಂದಿತ್ತು. ಇಂದು ನಿನಗಿಂತ ಯಾರು ದೊಡ್ಡವರು ಎಂದು ತಂದೆಗೆ ಕೇಳಿದರು. ಆಗ ಅವರು ನೀನು ಈ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಮಾಡು ಎಂದರು. ತಂದೆಯಾದಾಗಲೂ ಅಷ್ಟೇ ಸನ್ನದ್ಧತೆಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತನ್ನ ಪುತ್ರರನ್ನು ಬಲಿಕೊಡಲು ಹಿಂಜರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಅವರ ಪುತ್ರರು ಬಲಿಯಾದಾಗ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಜೊತೆಗಾರರನ್ನು ನೋಡಿ ಹೇಳಿದರು – ‘ನಾಲ್ಕು ಆತ್ಮಗಳಿಗೆ ಏನಾದರೇನಾಯಿತು , ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಬದುಕುತ್ತಾರೆ’. ಅದೇನೆಂದರೆ ನನ್ನ ನಾಲ್ವರು ಮಕ್ಕಳು ಸತ್ತರೆ? ಸಂಗತ್ನ ಸಾವಿರಾರು ಸಹಚರರು, ಸಾವಿರಾರು ದೇಶವಾಸಿಗಳು ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆಂಬುದಾಗಿತ್ತು.ಆಗ ಇವರು ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಮಾತ್ರ. ಈಗ ಅವರು ದೇಶದ ಮಕ್ಕಳು. ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಮೊದಲು ಇರಿಸುವ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ನಮಗೆ ಉತ್ತಮ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿದೆ. ಇಂದು ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲರ ಹೆಗಲ ಮೇಲಿದೆ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ..
ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ, ಅದು ಯಾರಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಮೇಲೆ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯದ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೂಲವೂ ಈ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿದೆ. ನಮ್ಮ ದೇಶ ಭಾರತ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ದೇಶದ ಮಗುವಿಗೆ, ಸಿಂಹ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಸಹ ಕೊಲ್ಲಲು ಭಯವಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂದಿಗೂ ನಾವು ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ ನಮಗೆ ಭಕ್ತರಾಜ್ ಪ್ರಹ್ಲಾದ್ ನೆನಪಾಗುತ್ತಾರೆ. ನಾವು ತಾಳ್ಮೆ ಮತ್ತು ವಿವೇಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವಾಗ, ಮಗು ಧ್ರುವನ ಉದಾಹರಣೆಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತೇವೆ. ಮರಣದ ದೇವರು ಯಮರಾಜನನ್ನು ತನ್ನ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದ ಮೆಚ್ಚಿಸಿದ ನಚಿಕೇತನಿಗೂ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಮರಾಜನಿಗೆ ಇದೇನು ಎಂದು ಕೇಳಿದ್ದ ನಚಿಕೇತ? ಸಾವು ಎಂದರೇನು? ಬಲರಾಮನ ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆಯಿಂದ ಅವನ ಶೌರ್ಯದವರೆಗೆ, ವಶಿಷ್ಠರ ಆಶ್ರಮದಿಂದ ವಿಶ್ವಾಮಿತ್ರನ ಆಶ್ರಮದವರೆಗೆ ಅವರ ಜೀವನದ ಪ್ರತಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಲ್ಲೂ ನಾವು ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತೇವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ತಾಯಿಯೂ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಭಗವಾನ್ ರಾಮನ ಮಗ ಲುವ- ಕುಶರ ಕಥೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ. ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನೂ ಸ್ಮರಿಸಿದಾಗ, ಮೊಟ್ಟಮೊದಲು ಕಾನನ (ಬಾಲಕೃಷ್ಣ)ನ ಆ ಚಿತ್ರ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ, ಅವನ ಕೊಳಲಿನಲ್ಲಿ ಪ್ರೀತಿಯ ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳಿವೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಬಾಲ್ಯದಲ್ಲಿಯೇ ಅವನು ದೊಡ್ಡ ರಾಕ್ಷಸರನ್ನು ಸಹ ಕೊಲ್ಲುತ್ತಾನೆ. ಆ ಪೌರಾಣಿಕ ಯುಗದಿಂದ ಇಂದಿನ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದವರೆಗೆ, ಧೈರ್ಯಶಾಲಿ ಬಾಲಕರು ಮತ್ತು ಬಾಲಕಿಯರು ಭಾರತದ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಆದರೆ ಸ್ನೇಹಿತರೇ,
ಇಂದು ನಾನು ದೇಶದ ಮುಂದೆ ಒಂದು ಸತ್ಯವನ್ನು ಪುನರಾವರ್ತಿಸಲು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ಸಾಹಿಬ್ಜದಾಸ್ ಅಂತಹ ದೊಡ್ಡ ತ್ಯಾಗವನ್ನೇ ಮಾಡಿ, ತಮ್ಮ ಜೀವನವನ್ನೇ ಬಲಿದಾನ ಮಾಡಿದರು, ಆದರೆ ಇಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ನೀವು ಕೇಳಿದರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನವರಿಗೆ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಇಂತಹ ಮಹಾನ್ ಜೀವಗಳ ಸಾಹಸಗಾಥೆಯನ್ನು ಹೀಗೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಬಹುಶಃ ಜಗತ್ತಿನ ಯಾವ ದೇಶದಲ್ಲಿಯೂ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಶುಭ ದಿನದಂದು, ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ ಕಲ್ಪನೆಯು ನಮಗೆ ಮೊದಲೇ ಏಕೆ ಬರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಚರ್ಚೆಗೆ ನಾನು ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಈಗ ನವ ಭಾರತವು ದಶಕಗಳ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ ಹಳೆಯ ತಪ್ಪನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ನಾನು ಹೇಳಲೇಬೇಕು.
ಯಾವುದೇ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ಅದರ ತತ್ವಗಳು, ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆದರ್ಶಗಳಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾವು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ದೇವೆ, ರಾಷ್ಟ್ರದ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಬದಲಾದಾಗ, ಅದರ ಭವಿಷ್ಯವೂ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು, ಪ್ರಸ್ತುತ ಪೀಳಿಗೆಯು ಅದರ ಹಿಂದಿನ ಆದರ್ಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದಾಗ ಈ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಯಾವಾಗಲೂ ರೋಲ್ ಮಾಡೆಲ್ಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಯುವ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆಯಲು ಮಹಾನ್ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಾಯಕ ಮತ್ತು ನಾಯಕಿಯರ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾವು ಶ್ರೀರಾಮನ ಆದರ್ಶಗಳನ್ನು ನಂಬುತ್ತೇವೆ, ನಾವು ಭಗವಾನ್ ಗೌತಮ ಬುದ್ಧ ಮತ್ತು ಭಗವಾನ್ ಮಹಾವೀರರಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆಯುತ್ತೇವೆ, ನಾವು ಗುರುನಾನಕ್ ದೇವ್ ಜಿಯವರ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಬದುಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತೇವೆ, ನಾವು ಮಹಾರಾಣಾ ಪ್ರತಾಪ್ ಮತ್ತು ಛತ್ರಪತಿ ವೀರರಂತಹ ವೀರರ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಶಿವಾಜಿ ಮಹಾರಾಜರ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಓದಿದ್ದಾರೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ, ನಾವು ವಿವಿಧ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವಗಳನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತೇವೆ, ನೂರಾರು ಮತ್ತು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜರು ಸಮಾಜದ ಈ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ಹಬ್ಬಗಳು ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶವಾಗಿ ಭಾರತವನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೂ ಅದೇ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಇದೆ. ಆ ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯನ್ನು ನಾವೂ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಹರಿವನ್ನು ಅಖಂಡವಾಗಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಅಮೃತ ಮಹೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ದೇಶವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರರು, ವೀರಯೋಧರು ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮಾಜದ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ತಲುಪಿಸಲು ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ.’ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್’ ನಂತಹ ಪುಣ್ಯತಿಥಿ ಈ ದಿಸೆಯಲ್ಲಿ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ದಾರಿದೀಪವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ..
ಹೊಸ ಪೀಳಿಗೆಯನ್ನು ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ ನೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ನಡೆದ ರಸಪ್ರಶ್ನೆ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಬಂಧ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಯುವಕರು ಭಾಗವಹಿಸಿರುವುದು ಸಂತಸ ತಂದಿದೆ. ಜಮ್ಮು-ಕಾಶ್ಮೀರವೇ ಇರಲಿ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಪುದುಚೇರಿ ಇರಲಿ, ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ ಇರಲಿ, ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿ ರಾಜಸ್ಥಾನ ಇರಲಿ, ದೇಶದ ಯಾವ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ ಮಕ್ಕಳು ಈ ಸ್ಪರ್ಧೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸದೇ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದಾಸ್ ಅವರ ಜೀವನ, ಪ್ರಬಂಧಗಳನ್ನು ಬರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ ದೇಶದ ವಿವಿಧ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದ್ಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅನೇಕ ಸ್ಪರ್ಧೆಗಳನ್ನು ಸಹ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ. ಕೇರಳದ ಮಕ್ಕಳು ವೀರ್ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದ್ಗಳ ಬಗ್ಗೆ, ಈಶಾನ್ಯದ ಮಕ್ಕಳು ವೀರ್ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದ್ಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ದಿನ ದೂರವಿಲ್ಲ.
ಸ್ನೇಹಿತರೇ..
ನಾವೆಲ್ಲರೂ ಒಟ್ಟಾಗಿ ವೀರ್ ಬಾಲ್ ದಿವಸ್ ದಿನದ ಈ ಸಂದೇಶವನ್ನು ದೇಶದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗಳಿಗೆ ಕೊಂಡೊಯ್ಯಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದ್ ಇವರ ಜೀವನ, ಅವರ ಸಂದೇಶವು ದೇಶದ ಪ್ರತಿ ಮಗುವಿಗೆ ತಲುಪಬೇಕು, ಅವರಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ಪಡೆದು ದೇಶದ ಸಮರ್ಪಿತ ನಾಗರಿಕರಾಗಬೇಕು, ಇದಕ್ಕಾಗಿ ನಾವು ಸಹ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು. ನಮ್ಮ ಈ ಒಗ್ಗಟ್ಟಿನ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಬಲಿಷ್ಠ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಭಾರತದ ನಮ್ಮ ಗುರಿಗೆ ಹೊಸ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ನನಗೆ ಖಾತ್ರಿಯಿದೆ. ನಾನು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ವೀರ್ ಸಾಹಿಬ್ಜಾದಾಸ್ ಅವರ ಪಾದಗಳಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸುತ್ತೇನೆ ಮತ್ತು ಈ ಸಂಕಲ್ಪದೊಂದಿಗೆ, ನನ್ನ ಹೃದಯಪೂರ್ವಕ ನಿಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ಧನ್ಯವಾದಗಳನ್ನು ಅರ್ಪಿಸುತ್ತೇನೆ.
*****
Tributes to the Sahibzades on Veer Baal Diwas. They epitomised courage, valour and sacrifice. https://t.co/PPBvJJnXzS
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
आज देश पहला ‘वीर बाल दिवस’ मना रहा है। pic.twitter.com/WDngi5soNS
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
आज देश पहला ‘वीर बाल दिवस’ मना रहा है। pic.twitter.com/WDngi5soNS
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
‘वीर बाल दिवस’ हमें बताएगा कि- भारत क्या है, भारत की पहचान क्या है! pic.twitter.com/0a6mdU4YWv
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
PM @narendramodi pays tribute to the greats for their courage and sacrifice. pic.twitter.com/K2VxDwX1vx
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
वीर साहिबजादे किसी धमकी से डरे नहीं, किसी के सामने झुके नहीं। pic.twitter.com/FuQN4FSStv
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
आजादी के अमृतकाल में देश ने ‘गुलामी की मानसिकता से मुक्ति’ का प्राण फूंका है। pic.twitter.com/Y8PB4UpsEV
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
साहिबजादों के बलिदान में हमारे लिए बड़ा उपदेश छिपा हुआ है। pic.twitter.com/45uvdMGQMz
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
सिख गुरु परंपरा ‘एक भारत-श्रेष्ठ भारत’ के विचार का भी प्रेरणा पुंज है। pic.twitter.com/FcSXm3bguV
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
भारत की भावी पीढ़ी कैसी होगी, ये इस बात पर भी निर्भर करता है कि वो किससे प्रेरणा ले रही है।
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
भारत की भावी पीढ़ी के लिए प्रेरणा का हर स्रोत इसी धरती पर है। pic.twitter.com/DpxpUbWoGd
युवा पीढ़ी को आगे बढ़ने के लिए हमेशा रोल मॉडल्स की जरूरत होती है।
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
युवा पीढ़ी को सीखने और प्रेरणा लेने के लिए महान व्यक्तित्व वाले नायक-नायिकाओं की जरूरत होती है। pic.twitter.com/PG0BynyYjQ
हमें साथ मिलकर वीर बाल दिवस के संदेश को देश के कोने-कोने तक लेकर जाना है। pic.twitter.com/PQ7JzHgOFO
— PMO India (@PMOIndia) December 26, 2022
जिस बलिदान को हम पीढ़ियों से याद करते आए हैं, उसे एक राष्ट्र के रूप में नमन करने के लिए एक नई शुरुआत हुई है। वीर बाल दिवस हमें याद दिला रहा है कि देश के स्वाभिमान के लिए सिख परंपरा का बलिदान क्या है। भारत क्या है, भारत की पहचान क्या है! pic.twitter.com/vIJxAvJxt6
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
किसी भी राष्ट्र के समर्थ युवा अपने साहस से समय की धारा को हमेशा के लिए मोड़ सकते हैं। इसी संकल्पशक्ति के साथ आज भारत की युवा पीढ़ी देश को नई ऊंचाई पर ले जाने के लिए निकल पड़ी है। ऐसे में 26 दिसंबर को वीर बाल दिवस की भूमिका और अहम हो गई है। pic.twitter.com/pCaSTJYHOg
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
सिख गुरु परंपरा केवल आस्था और अध्यात्म की परंपरा नहीं है। ये ‘एक भारत श्रेष्ठ भारत’ के विचार का भी प्रेरणापुंज है। pic.twitter.com/Sg9OwLXaKL
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
नया भारत राष्ट्र की पहचान और उसके सिद्धांतों से जुड़ी पुरानी भूलों को सुधार रहा है। यही वजह है कि आजादी के अमृतकाल में देश स्वाधीनता संग्राम के इतिहास को पुनर्जीवित करने में जुटा है। pic.twitter.com/y1xcNCufAx
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
Glimpses from the historic programme in Delhi to mark ‘Veer Baal Diwas.’ pic.twitter.com/G1VRrL1q3Y
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
'ਵੀਰ ਬਾਲ ਦਿਵਸ' ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀਆਂ ਝਲਕੀਆਂ। pic.twitter.com/HJNRR3FzKA
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
ਜਿਸ ਬਲੀਦਾਨ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਤੋਂ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਮਨ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਵੀਰ ਬਾਲ ਦਿਵਸ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਦਿਵਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਵੈ-ਅਭਿਮਾਨ ਦੇ ਲਈ ਸਿੱਖ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਬਲਿਦਾਨ ਕੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਕੀ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕੀ ਹੈ! pic.twitter.com/B4ew318VHN
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022
ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ ਪਰੰਪਰਾ ਕੇਵਲ ਆਸਥਾ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ‘ਏਕ ਭਾਰਤ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਭਾਰਤ’ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ-ਪੁੰਜ ਹੈ। pic.twitter.com/iCetVJ9AHT
— Narendra Modi (@narendramodi) December 26, 2022