પીએમઇન્ડિયા

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે આજે ઑફશોર વિન્ડ એનર્જી પ્રોજેક્ટ્સ માટે વાયાબિલિટી ગેપ ફંડિંગ (વીજીએફ) યોજનાને મંજૂરી આપી છે, જેમાં રૂ. 7453 કરોડનાં કુલ ખર્ચ સાથે 1 ગીગાવોટની ઓફશોર વિન્ડ એનર્જી પ્રોજેક્ટ્સ (ગુજરાત અને તમિલનાડુનાં દરિયાકિનારે 500 મેગાવોટ) સ્થાપિત કરવા અને શરૂ કરવા માટે રૂ. 6853 કરોડનો અને ઓફશોર વિન્ડ એનર્જી પ્રોજેક્ટ્સ માટે લોજિસ્ટિક્સ જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરવા માટે બે બંદરોના અપગ્રેડેશન માટે રૂ.600 કરોડની ગ્રાન્ટનો ખર્ચ સામેલ છે.

વીજીએફ યોજના વર્ષ 2015માં નોટિફાઇડ નેશનલ ઓફશોર વિન્ડ એનર્જી પોલિસીનાં અમલીકરણ તરફનું મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે, જેનો ઉદ્દેશ ભારતનાં વિશિષ્ટ આર્થિક ક્ષેત્રની અંદર અસ્તિત્વ ધરાવતી વિશાળ ઓફશોર વિન્ડ એનર્જી સંભવિતતાનો લાભ લેવાનો છે. સરકાર તરફથી મળતી વીજીએફની સહાયથી ઓફશોર વિન્ડ પ્રોજેક્ટ્સની વીજળીનો ખર્ચ ઘટશે અને ડિસ્કોમ કંપનીઓ દ્વારા ખરીદી માટે તેમને વ્યવહારિક બનાવશે. પારદર્શક બિડિંગ પ્રક્રિયા હોવા છતાં પસંદ કરાયેલા ખાનગી ડેવલપર્સ દ્વારા પ્રોજેક્ટ્સ સ્થાપવામાં આવશે, જ્યારે ઓફશોર સબસ્ટેશન્સ સહિત વીજ ખોદકામનું માળખું પાવર ગ્રીડ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા લિમિટેડ (પીજીસીઆઈએલ) દ્વારા બનાવવામાં આવશે. નવીન અને પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા મંત્રાલય નોડલ મંત્રાલય સ્વરૂપે વિવિધ મંત્રાલયો/વિભાગો સાથે સંકલન કરશે, જેથી આ યોજનાનો સફળ અમલ સુનિશ્ચિત થઈ શકે.

ઓફશોર વિન્ડ એનર્જી પ્રોજેક્ટ્સના નિર્માણ અને તેની કામગીરી માટે ચોક્કસ બંદર માળખાની પણ જરૂર પડે છે, જે ભારે અને મોટા પરિમાણના ઉપકરણોના સંગ્રહ અને હિલચાલનું સંચાલન કરી શકે છે. આ યોજના હેઠળ દેશમાં બે બંદરોને બંદરો, શિપિંગ અને જળમાર્ગ મંત્રાલય દ્વારા સહાય કરવામાં આવશે, જેથી ઓફશોર વિન્ડ ડેવલપમેન્ટની જરૂરિયાતો પૂર્ણ કરી શકાય.

ઓફશોર વિન્ડ એ પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાનો સ્ત્રોત છે, જે ઓનશોર વિન્ડ અને સોલર પ્રોજેક્ટ્સ પર અનેક ફાયદાઓ પૂરા પાડે છે, જેમ કે ઊંચી પર્યાપ્તતા અને વિશ્વસનીયતા, ઓછી સંગ્રહ જરૂરિયાત અને રોજગારીની ઊંચી સંભવિતતા. અપતટીય પવન ક્ષેત્રનો વિકાસ રોકાણને આકર્ષિત કરીને, સ્વદેશી ઉત્પાદન ક્ષમતાઓનો વિકાસ, મૂલ્ય શ્રૃંખલામાં રોજગારીની તકોનું સર્જન અને દેશમાં ઓફશોર વિન્ડ માટે ટેકનોલોજી વિકાસ દ્વારા અર્થતંત્ર–વ્યાપી લાભ તરફ દોરી જશે. આ ભારતનાં ઊર્જા પરિવર્તનનાં લક્ષ્યાંકોને હાંસલ કરવામાં પણ પ્રદાન કરશે.

1 ગીગાવોટના ઓફશોર વિન્ડ પ્રોજેક્ટ્સ સફળતાપૂર્વક શરૂ થવાથી વાર્ષિક આશરે 3.72 અબજ યુનિટની પુનઃપ્રાપ્ય વીજળીનું ઉત્પાદન થશે, જે વાર્ષિક ધોરણે 2.98 મિલિયન ટન કાર્બન ડાયોસિટીમાં ઘટાડો કરશે.₂૨૫ વર્ષના સમયગાળા માટે સમાન ઉત્સર્જન. વધુમાં, આ યોજના ભારતમાં અપતટીય પવન ઊર્જાના વિકાસને શરૂ કરવાની સાથે સાથે દેશમાં તેની સમુદ્ર આધારિત આર્થિક પ્રવૃત્તિઓને પૂરક બનાવવા માટે જરૂરી ઇકોસિસ્ટમ ઊભી કરવા તરફ દોરી જશે. આ ઇકોસિસ્ટમ આશરે રૂ. 4,50,000 કરોડના રોકાણ સાથે પ્રારંભિક 37 ગીગાવોટ ઓફશોર વિન્ડ એનર્જીના વિકાસને ટેકો આપશે.

AP/GP/JD