પીએમઇન્ડિયા

ધન્વંતરિ જયંતી અને 9મા આયુર્વેદ દિવસનાં પ્રસંગે પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે નવી દિલ્હીમાં ઓલ ઇન્ડિયા ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ આયુર્વેદ (એઆઇઆઇએ)માં આશરે રૂ. 12,850 કરોડનાં મૂલ્યનાં સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત વિવિધ પ્રોજેક્ટનું ઉદઘાટન, ઉદઘાટન અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો.

જનમેદનીને સંબોધતા પ્રધાનમંત્રીએ ધન્વંતરિ જયંતી અને ધનતેરસના પ્રસંગની નોંધ લીધી હતી અને આ પ્રસંગે તેમની શુભેચ્છા પાઠવી હતી. તેમણે દેશના તમામ વ્યવસાયિક માલિકોને તેમની શુભેચ્છાઓ પાઠવી હતી કારણ કે મોટાભાગના લોકો તેમના ઘર માટે કંઈક નવું ખરીદે છે, અને દિવાળી માટે આગોતરી શુભેચ્છાઓ પણ પાઠવી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ દિવાળી ઐતિહાસિક છે, કારણ કે અયોધ્યામાં ભગવાન શ્રી રામનું મંદિર હજારો દીવાઓથી ઝગમગશે, જે ઉજવણીને અભૂતપૂર્વ બનાવશે. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, “આ વર્ષની દિવાળીમાં ભગવાન રામ ફરી એકવાર તેમના નિવાસસ્થાને પરત ફર્યા છે.” તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આ પ્રતીક્ષા આખરે 14 વર્ષ પછી નહીં, પણ 500 વર્ષ પછી પૂર્ણ થઈ છે.

શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આ કોઈ યોગાનુયોગ નથી કે આ વર્ષે ધનતેરસનું પર્વ સમૃદ્ધિ અને સ્વાસ્થ્યનું મિશ્રણ છે, પણ ભારતની સંસ્કૃતિ અને જીવન દર્શનનું પ્રતીક છે. ઋષિઓ અને સંતોને ટાંકીને પ્રધાનમંત્રીએ સમજાવ્યું હતું કે, સ્વાસ્થ્યને સર્વોચ્ચ સંપત્તિ ગણવામાં આવે છે અને આ પ્રાચીન કલ્પનાને યોગ સ્વરૂપે સમગ્ર દુનિયામાં સ્વીકૃતિ મળી રહી છે. શ્રી મોદીએ આજે 150થી વધારે દેશોમાં આયુર્વેદ દિવસની ઉજવણી થઈ રહી છે એ બદલ ખુશી વ્યક્ત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, આ આયુર્વેદ પ્રત્યે વધી રહેલાં આકર્ષણનો અને પ્રાચીન ભૂતકાળથી દુનિયામાં ભારતનાં પ્રદાનનો પુરાવો છે.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, છેલ્લાં એક દાયકામાં દેશમાં આધુનિક ચિકિત્સા સાથે આયુર્વેદનાં જ્ઞાનનો સમન્વય થવાથી સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં એક નવા પ્રકરણની શરૂઆત થઈ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અખિલ ભારતીય આયુર્વેદ સંસ્થાન આ પ્રકરણનું કેન્દ્રબિંદુ છે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, સાત વર્ષ અગાઉ આયુર્વેદનાં દિવસે સંસ્થાનાં પ્રથમ તબક્કાને દેશને અર્પણ કરવાનું સૌભાગ્ય મળ્યું હતું અને આજે ભગવાન ધનવંતરીનાં આશીર્વાદથી તેઓ સંસ્થાનાં બીજા તબક્કાનું ઉદઘાટન કરી રહ્યાં છે. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, આયુર્વેદ અને તબીબી વિજ્ઞાનનાં ક્ષેત્રોમાં અદ્યતન સંશોધન અભ્યાસોની સાથે સાથે પંચકર્મ જેવી પ્રાચીન તકનીકોને આ સંસ્થામાં આધુનિક ટેકનોલોજીથી ભરપૂર જોવાનું શક્ય બનશે. શ્રી મોદીએ આ પ્રગતિ માટે ભારતનાં નાગરિકોને અભિનંદન આપ્યાં હતાં.

કોઈ પણ રાષ્ટ્રની પ્રગતિ એ તેના નાગરિકોના સ્વાસ્થ્યના સીધા સમપ્રમાણમાં હોય છે તેની નોંધ લઈને પ્રધાનમંત્રીએ સરકારની તેના નાગરિકોના સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યેની પ્રાથમિકતા પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો અને આરોગ્ય નીતિના પાંચ આધારસ્તંભની રૂપરેખા આપી હતી. તેમણે આ પાંચ આધારસ્તંભોને નિવારણાત્મક સ્વાસ્થ્ય સુવિધા, બિમારીઓની વહેલાસર ઓળખ, નિઃશુલ્ક અને ઓછા ખર્ચે સારવાર અને દવાઓ, નાનાં શહેરોમાં ડૉક્ટરોની ઉપલબ્ધતા અને સ્વાસ્થ્ય સેવાઓમાં ટેકનોલોજીનાં વિસ્તરણનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, “ભારત સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રને સંપૂર્ણ સ્વાસ્થ્ય તરીકે જુએ છે.” શ્રી મોદીએ ઉમેર્યું હતું કે, આજની પરિયોજનાઓ આ પાંચ આધારસ્તંભોની ઝાંખી કરાવે છે. રૂ. 13,000 કરોડથી વધારે મૂલ્યનાં મૂલ્યનાં વિવિધ પ્રોજેક્ટનાં ઉદઘાટન અને શિલાન્યાસનો ઉલ્લેખ કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ આયુષ સ્વાસ્થ્ય યોજના હેઠળ ઉત્કૃષ્ટતાનાં ચાર કેન્દ્રો ઊભા કરવા, ડ્રોનનાં ઉપયોગ સાથે સ્વાસ્થ્ય સેવાઓનાં વિસ્તરણ, ઋષિકેશમાં એઇમ્સમાં હેલિકોપ્ટર સેવા, નવી દિલ્હી અને એઇમ્સ, બિલાસપુરમાં નવી માળખાગત સુવિધા, દેશની અન્ય પાંચ એમ્સમાં સેવાઓનાં વિસ્તરણનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો.  મેડિકલ કોલેજોની સ્થાપના, નર્સિંગ કોલેજોનું ભૂમિપૂજન અને સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્ર સાથે સંબંધિત અન્ય પ્રોજેક્ટ્સ. પ્રધાનમંત્રીએ શ્રમિકની સારવાર માટે કેટલીક હોસ્પિટલો સ્થાપિત થવા પર ખુશી વ્યક્ત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે, તે શ્રમિક લોકોની સારવારનું કેન્દ્ર બનશે. તેમણે ફાર્મા એકમોના ઉદઘાટન પર પણ વાત કરી હતી, જે અદ્યતન દવાઓ અને ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા સ્ટેન્ટ અને ઇમ્પ્લાન્ટ્સના ઉત્પાદનમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવશે અને ભારતના વિકાસને આગળ વધારશે.

પ્રધાનમંત્રીએ નોંધ્યું હતું કે, આપણામાંના મોટા ભાગના લોકો એવી પૃષ્ઠભૂમિમાંથી આવે છે, જ્યાં માંદગીનો અર્થ સમગ્ર પરિવાર પર વીજળી પડવાનો હતો અને ખાસ કરીને ગરીબ પરિવારમાં, જો કોઈ વ્યક્તિ ગંભીર બિમારીઓથી પીડાતી હોય, તો તેના પરિવારના દરેક સભ્ય પર ઊંડી અસર થાય છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, એક સમય એવો હતો કે, જ્યારે લોકો તેમનાં મકાનો, જમીન, ઘરેણાં, સારવાર માટે બધું જ વેચી દેતાં હતાં અને ખિસ્સામાંથી થતા જંગી ખર્ચને સહન કરવામાં અસમર્થ રહેતાં હતાં, જ્યારે ગરીબ લોકોને આરોગ્ય સંભાળ અને કુટુંબની અન્ય પ્રાથમિકતાઓ વચ્ચે પસંદગી કરવી પડતી હતી. શ્રી મોદીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, ગરીબોની નિરાશા દૂર કરવા અમારી સરકારે આયુષ્માન ભારત યોજના શરૂ કરી છે, જેમાં સરકાર રૂ. 5 લાખ સુધીનાં ગરીબોનાં હોસ્પિટલમાં દાખલ થવાનાં ખર્ચનું વહન કરશે. પ્રધાનમંત્રીએ સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, દેશમાં આશરે 4 કરોડ ગરીબોને એક પણ રૂપિયો ચૂકવ્યા વિના સારવાર કરાવીને આયુષ્માન યોજનાનો લાભ મળ્યો છે. શ્રી મોદીએ નોંધ્યું હતું કે, જ્યારે તેઓ દેશનાં વિવિધ રાજ્યોમાં આયુષ્માન યોજનાનાં લાભાર્થીઓને મળે છે, ત્યારે તેમને સંતોષ થાય છે કે, આ યોજના ડૉક્ટર હોય કે પેરામેડિકલ સ્ટાફ હોય, તેની સાથે સંકળાયેલી દરેક વ્યક્તિ માટે આશીર્વાદરૂપ છે.

આયુષ્માન યોજનાનાં વિસ્તરણ પર સંતોષ વ્યક્ત કરતાં શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, દરેક વૃદ્ધ વ્યક્તિ આ યોજના માટે આતુર છે અને જો તેઓ ત્રીજી ટર્મ માટે ચૂંટાય તો 70 વર્ષથી વધુ વય ધરાવતાં તમામ વૃદ્ધોને આયુષ્માન યોજનાનાં દાયરામાં લાવવાની મતદાનની ગેરન્ટી પૂર્ણ થઈ રહી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, દેશમાં 70 વર્ષથી વધુ વયની દરેક વૃદ્ધ વ્યક્તિને આયુષ્માન વય વંદના કાર્ડ મારફતે હોસ્પિટલમાં નિઃશુલ્ક સારવાર મળશે. શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, આ કાર્ડ સાર્વત્રિક છે અને આવક પર કોઈ પ્રતિબંધ નથી, પછી તે ગરીબ હોય કે મધ્યમ વર્ગ હોય કે ઉચ્ચ વર્ગ. આ યોજના સાર્વત્રિક ઉપયોગિતા માટે સીમાચિહ્નરૂપ સાબિત થશે એ વિશે માહિતી આપતાં શ્રી મોદીએ જણાવ્યું હતું કે, ઘરમાં વૃદ્ધો માટે આયુષ્માન વય વંદના કાર્ડ સાથે ખિસ્સામાંથી થતા ખર્ચમાં મોટા પાયે ઘટાડો થશે. તેમણે આ યોજના માટે તમામ દેશવાસીઓને અભિનંદન આપ્યા હતા અને સાથે જ આ યોજના દિલ્હી અને પશ્ચિમ બંગાળમાં લાગુ ન થઇ હોવાની માહિતી પણ આપી હતી.

ગરીબ હોય કે મધ્યમ વર્ગની સારવારનો ખર્ચ ઘટાડવાની સરકારની પ્રાથમિકતા પર ભાર મૂકીને પ્રધાનમંત્રીએ ઉલ્લેખ કર્યો હતો કે, દેશભરમાં 14,000થી વધારે જન ઔષધિ કેન્દ્રો શરૂ કરવામાં આવ્યાં છે, જ્યાં દવાઓ 80 ટકાનાં ડિસ્કાઉન્ટ સાથે ઉપલબ્ધ છે. તેમણે માહિતી આપી હતી કે, સસ્તી દવાઓ ઉપલબ્ધ હોવાને કારણે ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગને રૂ. 30,000 કરોડની બચત થઈ છે. તેમણે વધુમાં ઉમેર્યું હતું કે, સ્ટેન્ટ અને ની ઇમ્પ્લાન્ટ જેવા ઉપકરણોની કિંમતોમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો છે, તેથી સામાન્ય નાગરિકોને રૂ.80,000 કરોડથી વધુનું નુકસાન થતું અટકાવી શકાયું છે. તેમણે જીવલેણ રોગોને રોકવા અને સગર્ભા મહિલાઓ અને નવજાત બાળકોના જીવ બચાવવા માટે નિ:શુલ્ક ડાયાલિસિસ યોજના અને મિશન ઇન્દ્રધનુષ અભિયાનનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ ખાતરી આપી હતી કે, જ્યાં સુધી દેશનાં ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગ મોંઘી સારવારનાં બોજમાંથી મુક્ત નહીં થાય, ત્યાં સુધી તેઓ આરામ નહીં કરે.

પ્રધાનમંત્રીએ બીમારીઓ સાથે સંકળાયેલાં જોખમો અને અસુવિધાઓ ઘટાડવા માટે સમયસર નિદાનનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, વહેલાસર નિદાન અને સારવારની સુવિધા માટે દેશભરમાં બે લાખથી વધારે આયુષ્માન આરોગ્ય મંદિરોની સ્થાપના કરવામાં આવી છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ આરોગ્ય મંદિરો કરોડો નાગરિકોને કેન્સર, હાયપરટેન્શન અને ડાયાબિટીસ જેવા રોગોની સરળતાથી તપાસ કરવા સક્ષમ બનાવે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સમયસર નિદાનથી તાત્કાલિક સારવાર મળે છે, જે આખરે દર્દીઓ માટે ખર્ચમાં બચત કરે છે. પ્રધાનમંત્રીએ સમજાવ્યું હતું કે, સરકાર ઇ–સંજીવની યોજના હેઠળ હેલ્થકેર વધારવા અને નાગરિકોનાં નાણાં બચાવવા ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ કરી રહી છે, જેમાં 30 કરોડથી વધારે લોકોએ ઓનલાઇન ડૉક્ટર્સની સલાહ લીધી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “ડૉક્ટરોની નિઃશુલ્ક અને સચોટ સલાહથી આરોગ્ય સંભાળના ખર્ચમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે.” શ્રી મોદીએ યુ–વિન પ્લેટફોર્મ શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, જે ભારતને સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં ટેકનોલોજીની દ્રષ્ટિએ અદ્યતન ઇન્ટરફેસ પ્રદાન કરશે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “રોગચાળા દરમિયાન વિશ્વએ આપણા કો–વિન પ્લેટફોર્મની સફળતા જોઈ છે અને યુપીઆઈ પેમેન્ટ સિસ્ટમની સફળતા વૈશ્વિક વાર્તા બની ગઈ છે.” તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ભારત ડિજિટલ પબ્લિક ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર મારફતે હેલ્થકેર ક્ષેત્રમાં આ સફળતાનું પુનરાવર્તન કરવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે.

પ્રધાનમંત્રીએ છેલ્લાં એક દાયકામાં ભારતનાં સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં થયેલી અભૂતપૂર્વ પ્રગતિ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જે અગાઉનાં છથી સાત દાયકામાં હાંસલ થયેલી મર્યાદિત સફળતાઓ સાથે વિરોધાભાસી છે અને કહ્યું હતું કે, “છેલ્લાં 10 વર્ષમાં આપણે વિક્રમી સંખ્યામાં નવી એઈમ્સ અને મેડિકલ કોલેજોની સ્થાપના કરી છે.” આજના પ્રસંગનો ઉલ્લેખ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, કર્ણાટક, ઉત્તરપ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ અને આંધ્રપ્રદેશમાં હોસ્પિટલોનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું. તેમણે કર્ણાટકમાં નરસાપુર અને બોમ્માસન્દ્રા, મધ્યપ્રદેશમાં પીથમપુર, આંધ્રપ્રદેશમાં અચિતાપુરમ અને હરિયાણામાં ફરીદાબાદમાં નવી મેડિકલ કોલેજોના શિલાન્યાસનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, “આ ઉપરાંત ઉત્તરપ્રદેશનાં મેરઠમાં નવી ઇએસઆઇસી હોસ્પિટલ પર કામગીરી શરૂ થઈ ગઈ છે અને ઇન્દોરમાં નવી હોસ્પિટલનું ઉદઘાટન કરવામાં આવ્યું છે.” પ્રધાનમંત્રીએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, હોસ્પિટલોની વધતી જતી સંખ્યા તબીબી બેઠકોમાં પ્રમાણમાં થયેલો વધારો દર્શાવે છે. તેમણે પુષ્ટિ આપી હતી કે, કોઈ પણ ગરીબ બાળકનું ડૉક્ટર બનવાનું સપનું તૂટી નહીં જાય અને ભારતમાં વિકલ્પોના અભાવે કોઈ પણ મધ્યમવર્ગીય વિદ્યાર્થીને વિદેશમાં ભણવાની ફરજ નહીં પડે. શ્રી મોદીએ જાણકારી આપી હતી કે, છેલ્લાં 10 વર્ષમાં એમબીબીએસ અને એમડીની આશરે 1 લાખ નવી બેઠકો ઉમેરવામાં આવી છે તથા તેમણે આગામી પાંચ વર્ષમાં વધુ 75,000 બેઠકોની જાહેરાત કરવાની કટિબદ્ધતા પુનઃવ્યક્ત કરી હતી.

પ્રધાનમંત્રીએ જાણકારી આપી હતી કે, 7.5 લાખ નોંધાયેલા આયુષ ચિકિત્સકો દેશની આરોગ્ય સેવાનાં ક્ષેત્રમાં પ્રદાન કરી રહ્યાં છે. તેમણે આ સંખ્યાને વધુ વધારવા પર ભાર મૂક્યો હતો અને ભારતમાં તબીબી અને સુખાકારીના પર્યટનની વધતી માંગ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો. તેમણે યુવાનો અને આયુષ ચિકિત્સકોએ ભારત અને વિદેશમાં પ્રિવેન્ટિવ કાર્ડિયોલોજી, આયુર્વેદિક ઓર્થોપેડિક્સ અને આયુર્વેદિક પુનર્વસન કેન્દ્રો જેવા ક્ષેત્રોના વિસ્તરણ માટે તૈયાર રહેવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો. પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, “આયુષ ચિકિત્સકો માટે પુષ્કળ તકો ઊભી કરવામાં આવી રહી છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, આપણા યુવાનો આ તકો મારફતે પોતાની જાતને માત્ર પ્રગતિ જ નહીં કરે, પણ માનવતાની પણ મહાન સેવા કરશે.”

પ્રધાનમંત્રી મોદીએ 21મી સદી દરમિયાન દવાઓમાં ઝડપથી થયેલી પ્રગતિની નોંધ લીધી હતી, જેમાં અગાઉ અસાધ્ય રોગોની સારવારમાં સફળતા મળી હતી. તેમણે કહ્યું હતું કે, “વિશ્વ સારવારની સાથે–સાથે સુખાકારીને મહત્ત્વ આપે છે, ત્યારે ભારત આ ક્ષેત્રમાં હજારો વર્ષનું જ્ઞાન ધરાવે છે.” પ્રધાનમંત્રીએ પ્રકૃતિ પરીક્ષા અભિયાન શરૂ કરવાની જાહેરાત કરી હતી, જેનો ઉદ્દેશ આયુર્વેદ સિદ્ધાંતોનો ઉપયોગ કરતી વ્યક્તિઓ માટે આદર્શ જીવનશૈલી અને જોખમનું વિશ્લેષણ કરવાનો છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ પહેલ વૈશ્વિક સ્તરે હેલ્થકેર ક્ષેત્રને પુનઃવ્યાખ્યાયિત કરી શકે છે અને સંપૂર્ણ દુનિયા માટે નવો દ્રષ્ટિકોણ પ્રદાન કરી શકે છે.

પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ઉચ્ચ–અસરવાળા વૈજ્ઞાનિક અભ્યાસો દ્વારા અશ્વગંધા, હળદર અને કાળા મરી જેવી પરંપરાગત જડીબુટ્ટીઓને માન્યતા આપવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. “આપણી પરંપરાગત હેલ્થકેર સિસ્ટમ્સની લેબ માન્યતા માત્ર આ જડીબુટ્ટીઓના મૂલ્યમાં વધારો કરશે એટલું જ નહીં, પરંતુ એક નોંધપાત્ર બજાર પણ બનાવશે.” તેમણે અશ્વગંધાની વધતી જતી માંગ તરફ ધ્યાન દોરતા નોંધ્યું હતું, જે આ દાયકાના અંત સુધીમાં 2.5 અબજ ડોલર સુધી પહોંચવાનો અંદાજ છે.

આયુષની સફળતા માત્ર સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રને જ નહીં, પણ અર્થતંત્રમાં પણ પરિવર્તન લાવી રહી છે એ વાત પર ભાર મૂકીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, આયુષ ઉત્પાદન ક્ષેત્ર વર્ષ 2014માં 3 અબજ ડોલરથી વધીને અત્યારે આશરે 24 અબજ ડોલર થયું છે, જે ફક્ત 10 વર્ષમાં 8 ગણું વધારે છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, અત્યારે ભારતમાં 900થી વધારે આયુષ સ્ટાર્ટ–અપ્સ કાર્યરત છે, જે યુવાનો માટે નવી તકોનું સર્જન કરે છે. પ્રધાનમંત્રીએ 150 દેશોમાં આયુષ ઉત્પાદનોની વૈશ્વિક નિકાસ પર પ્રકાશ પાડ્યો હતો, જેણે સ્થાનિક જડીબુટ્ટીઓ અને સુપરફૂડને વૈશ્વિક ચીજવસ્તુઓમાં પરિવર્તિત કરીને ભારતીય ખેડૂતોને લાભ આપ્યો હતો. તેમણે નમામિ ગંગે પ્રોજેક્ટ જેવી પહેલો તરફ પણ ધ્યાન દોર્યું હતું, જે ગંગા નદીને કિનારે કુદરતી ખેતી અને જડીબુટ્ટીની ખેતીને પ્રોત્સાહન આપે છે.

સ્વાસ્થ્ય અને સુખાકારી માટે ભારતની કટિબદ્ધતાનો ઉલ્લેખ કરીને શ્રી મોદીએ કહ્યું હતું કે, આ ભારતનાં રાષ્ટ્રીય ચરિત્ર અને સામાજિક તાણાવાણાનો આત્મા છે. તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, સરકારે છેલ્લાં 10 વર્ષમાં દેશની નીતિઓને ‘સબ કા સાથ, સબ કા વિકાસ‘ની ફિલોસોફી સાથે સાંકળી છે. શ્રી મોદીએ અંતમાં જણાવ્યું હતું કે, “આગામી 25 વર્ષોમાં આ પ્રયાસો વિકસિત અને તંદુરસ્ત ભારતનો મજબૂત પાયો નાખશે.”

આ પ્રસંગે કેન્દ્રીય આરોગ્ય અને પરિવાર કલ્યાણ તથા રસાયણ અને ખાતર મંત્રી શ્રી જે પી નડ્ડા તથા શ્રમ અને રોજગાર તથા યુવા બાબતો તથા રમતગમત મંત્રી ડૉ. મનસુખ માંડવિયા ઉપસ્થિત રહ્યા હતા.

પાર્શ્વ ભાગ

મુખ્ય યોજના આયુષ્માન ભારત પ્રધાનમંત્રી જન આરોગ્ય યોજના (પીએમ–જેએવાય)માં મોટા ઉમેરા સ્વરૂપે પ્રધાનમંત્રીએ 70 વર્ષ કે તેથી વધુ વયના તમામ વરિષ્ઠ નાગરિકોને સ્વાસ્થ્ય કવચ આપવાનું શરૂ કર્યું હતું. આ તમામ વરિષ્ઠ નાગરિકોને તેમની આવકને ધ્યાનમાં લીધા વિના આરોગ્ય કવચ પ્રદાન કરવામાં મદદ કરશે.

સમગ્ર દેશમાં ગુણવત્તાયુક્ત આરોગ્ય સેવાઓ પ્રદાન કરવાનો પ્રધાનમંત્રીનો સતત પ્રયાસ રહ્યો છે. હેલ્થકેર ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને મોટું પ્રોત્સાહન આપવાનાં ભાગરૂપે પ્રધાનમંત્રીએ અનેક હેલ્થકેર સંસ્થાઓનું ઉદઘાટન કર્યું હતું અને શિલાન્યાસ કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ ભારતની પ્રથમ અખિલ ભારતીય આયુર્વેદ સંસ્થાનના બીજા તબક્કાનું ઉદઘાટન કર્યું હતું. તેમાં પંચકર્મા હોસ્પિટલ, દવા ઉત્પાદન માટે આયુર્વેદિક ફાર્મસી, સ્પોર્ટ્સ મેડિસિન યુનિટ, સેન્ટ્રલ લાઇબ્રેરી, આઇટી અને સ્ટાર્ટ–અપ્સ ઇન્ક્યુબેશન સેન્ટર અને 500 સીટનું ઓડિટોરિયમ સામેલ છે. તેમણે મધ્ય પ્રદેશમાં મંદસૌર, નીમચ અને સિઓનીમાં ત્રણ મેડિકલ કોલેજોનું ઉદઘાટન પણ કર્યું હતું. ઉપરાંત તેમણે હિમાચલ પ્રદેશમાં બિલાસપુર, પશ્ચિમ બંગાળમાં કલ્યાણી, બિહારમાં પટણા, ઉત્તરપ્રદેશમાં ગોરખપુર, મધ્યપ્રદેશમાં ભોપાલ, આસામમાં ગુવાહાટી અને નવી દિલ્હીમાં વિવિધ એઇમ્સમાં સુવિધા અને સેવાનાં વિસ્તરણનું ઉદઘાટન કર્યું હતું, જેમાં જન ઔષધિ કેન્દ્ર પણ સામેલ હશે. પ્રધાનમંત્રીએ છત્તીસગઢમાં બિલાસપુરમાં સરકારી મેડિકલ કોલેજમાં સુપર સ્પેશિયાલિટી બ્લોક અને ઓડિશાનાં બારગઢમાં ક્રિટિકલ કેર બ્લોકનું ઉદઘાટન પણ કર્યું હતું.

પ્રધાનમંત્રીએ મધ્યપ્રદેશમાં શિવપુરી, રતલામ, ખંડવા, રાજગઢ અને મંદસૌરમાં પાંચ નર્સિંગ કોલેજોનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો. આયુષ્માન ભારત સ્વાસ્થ્ય માળખાગત મિશન (પીએમ–અભિમ) અંતર્ગત હિમાચલ પ્રદેશ, કર્ણાટક, મણિપુર, તમિલનાડુ અને રાજસ્થાનમાં 21 ક્રિટિકલ કેર બ્લોક્સ તથા નવી દિલ્હીમાં અને હિમાચલ પ્રદેશનાં બિલાસપુરમાં એમ્સમાં કેટલીક સુવિધાઓ અને સેવાનાં વિસ્તરણો.

પ્રધાનમંત્રીએ મધ્ય પ્રદેશના ઇન્દોરમાં ઇએસઆઇસી હોસ્પિટલનું ઉદઘાટન પણ કર્યું હતું અને હરિયાણામાં ફરીદાબાદ, કર્ણાટકમાં બોમ્માસન્દ્ર અને નરસાપુર, મધ્યપ્રદેશમાં ઇન્દોર, ઉત્તરપ્રદેશમાં મેરઠ અને આંધ્રપ્રદેશમાં અતુતાપુરમમાં ઇએસઆઇસી હોસ્પિટલનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો. આ યોજનાઓથી આશરે 55 લાખ ઇએસઆઈ લાભાર્થીઓને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત લાભ મળશે.

પ્રધાનમંત્રી તમામ ક્ષેત્રોમાં સેવા વિતરણ વધારવા માટે તકનીકીના ઉપયોગને વિસ્તૃત કરવાના મજબૂત સમર્થક રહ્યા છે. હેલ્થકેરને વધુ સુલભ બનાવવા માટે સર્વિસ ડિલિવરી વધારવા માટે ડ્રોન ટેકનોલોજીના નવીન ઉપયોગના ભાગરૂપે પ્રધાનમંત્રીએ 11 ટર્શરી હેલ્થકેર સંસ્થાઓમાં ડ્રોન સેવાઓ શરૂ કરી હતી. ઉત્તરાખંડમાં ઋષિકેશ, તેલંગાણામાં એઇમ્સ બીબીનગર, આસામમાં એઇમ્સ ગુવાહાટી, મધ્યપ્રદેશમાં એઇમ્સ, ભોપાલમાં એઇમ્સ, રાજસ્થાનમાં એઇમ્સ જોધપુર, બિહારમાં એઇમ્સ પટણા, હિમાચલ પ્રદેશમાં એઇમ્સ બિલાસપુર, ઉત્તરપ્રદેશમાં એઇમ્સ રાયબરેલી, છત્તીસગઢમાં એઇમ્સ રાયપુર, આંધ્રપ્રદેશમાં એઇમ્સ મંગલાગિરી અને મણિપુરમાં રિમ્સ ઇમ્ફાલ સામેલ છે. તેઓ એઈમ્સ ઋષિકેશમાં હેલિકોપ્ટર ઇમરજન્સી મેડિકલ સર્વિસીસનો પણ શુભારંભ કરાવશે, જે ઝડપથી તબીબી સારવાર પૂરી પાડવામાં મદદરૂપ થશે.

પ્રધાનમંત્રીએ યુ–વિન પોર્ટલ લોંચ કર્યું હતું. તેનાથી રસીકરણ પ્રક્રિયાને સંપૂર્ણ રીતે ડિજિટલ કરીને ગર્ભવતી મહિલાઓ અને શિશુઓને ફાયદો થશે. તે સગર્ભા સ્ત્રીઓ અને બાળકોને (જન્મથી 16 વર્ષ સુધી) 12 રસી–અટકાવી શકાય તેવા રોગો સામે જીવન રક્ષક રસીઓ સમયસર આપવાની ખાતરી કરશે. ઉપરાંત પ્રધાનમંત્રીએ સહયોગી અને આરોગ્ય સેવા વ્યવસાયિકો અને સંસ્થાઓ માટે એક પોર્ટલ પણ લોંચ કર્યું હતું. તે હાલના આરોગ્યસંભાળ વ્યાવસાયિકો અને સંસ્થાઓના કેન્દ્રિય ડેટાબેઝ તરીકે કાર્ય કરશે.

પ્રધાનમંત્રીએ દેશમાં હેલ્થકેર ઇકોસિસ્ટમને સુધારવા માટે સંશોધન અને વિકાસ અને પરીક્ષણ માળખાગત સુવિધાને મજબૂત કરવા માટે કેટલીક પહેલો શરૂ કરી હતી. પ્રધાનમંત્રીએ ઓડિશાનાં ભુવનેશ્વરમાં ગોથાપટ્ટનમાં સેન્ટ્રલ ડ્રગ્સ ટેસ્ટિંગ લેબોરેટરીનું ઉદઘાટન કર્યું હતું.

તેમણે છત્તીસગઢમાં ઓડિશામાં ખોરધામાં ખોરધા ખાતે યોગ અને નેચરોપેથીમાં બે કેન્દ્રીય સંશોધન સંસ્થાઓનો શિલાન્યાસ કર્યો હતો. તેમણે ચિકિત્સા ઉપકરણો માટે ગુજરાતમાં નાઇપર અમદાવાદમાં ચાર ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્રો, જથ્થાબંધ દવાઓ માટે તેલંગાણામાં નાઇપર હૈદરાબાદ, ફાયટોફાર્માસ્યુટિકલ્સ માટે આસામમાં નાઇપર ગુવાહાટી અને પંજાબમાં નાઇપર મોહાલીમાં એન્ટિ–બેક્ટેરિયલ એન્ટિ–વાયરલ ડ્રગ ડિસ્કવરી અને વિકાસ માટે ચાર ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્રોનો શિલાન્યાસ પણ કર્યો હતો.

પ્રધાનમંત્રીએ બેંગાલુરુની ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઑફ સાયન્સમાં ડાયાબિટીસ અને મેટાબોલિક ડિસઓર્ડર માટેનાં ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્રનાં ચાર આયુષ કેન્દ્રો લોંચ કર્યા હતાં. આઇઆઇટી દિલ્હીમાં રસૌષધિઓ માટે અદ્યતન ટેકનોલોજીકલ સોલ્યુશન્સ, સ્ટાર્ટ–અપ સપોર્ટ અને નેટ ઝીરો સસ્ટેઇનેબલ સોલ્યુશન્સ માટે આયુષમાં સેન્ટર ઓફ એક્સલન્સ ઇન સસ્ટેઇનેબલ આયુષ; સેન્ટ્રલ ડ્રગ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ, લખનઉ ખાતે આયુર્વેદમાં મૂળભૂત અને ટ્રાન્સલેશનલ રિસર્ચ માટે ઉત્કૃષ્ટતા કેન્દ્ર; અને જેએનયૂ, નવી દિલ્હી ખાતે સેન્ટર ઓફ એક્સલન્સ ઓન આયુર્વેદ એન્ડ સિસ્ટમ્સ મેડિસિનનો સમાવેશ થાય છે.

હેલ્થકેર ક્ષેત્રમાં મેક ઇન ઇન્ડિયા પહેલને મોટું પ્રોત્સાહન આપવાનાં ભાગરૂપે પ્રધાનમંત્રીએ ગુજરાતમાં વાપી, તેલંગાણામાં હૈદરાબાદ, કર્ણાટકમાં બેંગાલુરુ, આંધ્રપ્રદેશમાં કાકીનાડા અને હિમાચલ પ્રદેશમાં નલાગઢમાં તબીબી ઉપકરણો અને બલ્ક ડ્રગ્સ માટે પ્રોડક્શન લિન્ક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (પીએલઆઇ) યોજના હેઠળ પાંચ પ્રોજેક્ટનું ઉદઘાટન કર્યું હતું. આ એકમો મહત્વપૂર્ણ બલ્ક દવાઓની સાથે બોડી ઇમ્પ્લાન્ટ્સ અને ક્રિટિકલ કેર ઇક્વિપમેન્ટ જેવા હાઇ–એન્ડ મેડિકલ ઉપકરણોનું ઉત્પાદન કરશે.

પ્રધાનમંત્રીએ “દેશ કા પ્રકૃતિ પરીક્ષા અભિયાન” નામનું રાષ્ટ્રવ્યાપી અભિયાન પણ શરૂ કર્યું હતું, જેનો ઉદ્દેશ નાગરિકોમાં સ્વાસ્થ્ય પ્રત્યે જાગૃતિ લાવવાનો છે. તેમણે દરેક રાજ્ય અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ માટે આબોહવામાં પરિવર્તન અને માનવ સ્વાસ્થ્ય પર રાજ્ય વિશિષ્ટ કાર્યયોજનાનો પણ શુભારંભ કર્યો હતો, જે આબોહવાને અનુકૂળ હેલ્થકેર સેવાઓ વિકસાવવા માટે અનુકૂલન વ્યૂહરચના ઘડશે.

Augmenting the healthcare infrastructure is our priority. Initiatives relating to the sector launched today will make top-quality and affordable facilities available to the citizens.https://t.co/eqbS0KJjE2

— Narendra Modi (@narendramodi) October 29, 2024

हम सबके लिए खुशी की बात है कि आज 150 से ज्यादा देशों में आयुर्वेद दिवस मनाया जा रहा है: PM @narendramodi pic.twitter.com/8fKNt6ssSb

— PMO India (@PMOIndia) October 29, 2024

केंद्र सरकार ने स्वास्थ्य नीति के पांच स्तंभ तय किए हैं… pic.twitter.com/YPJEOaiEfR

— PMO India (@PMOIndia) October 29, 2024

अब 70 वर्ष से अधिक उम्र के देश के हर बुजुर्ग को अस्पताल में मुफ्त इलाज मिलेगा।

ऐसे बुजुर्गों को आयुष्मान वय वंदना कार्ड दिया जाएगा। pic.twitter.com/hiToKZdFO0

— PMO India (@PMOIndia) October 29, 2024

हमारी सरकार जानलेवा बीमारियों से रोकथाम के लिए मिशन इंद्रधनुष अभियान चला रही है: PM @narendramodi pic.twitter.com/iFe51I0OoN

— PMO India (@PMOIndia) October 29, 2024

हमारी सरकार स्वास्थ्य क्षेत्र में टेक्नोलॉजी का ज्यादा से ज्यादा इस्तेमाल करके भी देशवासियों के पैसे बचा रही है: PM @narendramodi pic.twitter.com/2cuObnOOQS

— PMO India (@PMOIndia) October 29, 2024

AP/GP/JD