પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આજે રાષ્ટ્રજોગ સંબોધન કર્યું હતું. રોગચાળા સામેની લડતમાં મૃત્યુ પામેલા લોકોને યાદ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, કોવિડ-19ને કારણે ઊભી થયેલી કટોકટી અણધારી છે, પણ આ લડાઈમાં આપણે આપણી જાતને સુરક્ષિત રાખવાની સાથે આગળ પણ વધતા રહેવાનું છે, પ્રગતિ પણ કરવાની છે.
આત્મનિર્ભર ભારત
કોવિડ અગાઉની અને પછીની દુનિયા વિશે વાત કરતા પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, 21મી સદીને ભારતની સદી બનાવવાના સ્વપ્નને સાકાર કરવા એ સુનિશ્ચિત કરતા આગળ વધવાનું છે કે દેશ આત્મનિર્ભર બની જાય.કટોકટીને તકમાં પરિવર્તિત કરવા વિશે વાત કરતા તેમણે પીપીઇ કિટ્સ, એન-95 માસ્કના ઉદાહરણો ટાંક્યા હતા, જેનું ઉત્પાદન ભારતમાં લગભગ નગણ્યમાંથી રોજિંદા ધોરણે 2 લાખના આંકડાને આંબી ગયું છે.
પ્રધાનમંત્રીએ ટિપ્પણી કરી હતી કે, ઉદાર અને વૈશ્વિકૃત દુનિયામાં આત્મનિર્ભરતાનો અર્થ બદલાઈ ગયો છે. તેમણે આ વિશે સ્પષ્ટ સમજણ આપતા કહ્યું હતું કે, જ્યારે દેશ આત્મનિર્ભરતાની વાત કરે છે, ત્યારે એનો અર્થ સ્વકેન્દ્રિતતાથી અલગ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, ભારતની સંસ્કૃતિ વસુધૈવ કુટુમ્બકમની ભાવનામાં માને છે અને ભારતમાં પ્રગતિ એ સંપૂર્ણ વિશ્વની પ્રગતિનો ભાગ છે અને એમાં પ્રદાન પણ કરે છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, દુનિયાને ભરોસો છે કે, ભારત સંપૂર્ણ માનવજાતના વિકાસ માટે ઘણું પ્રદાન કરે છે.
આત્મનિર્ભર ભારતનાં પાંચ સ્તંભ
ધરતીકંપ પછી કચ્છમાં થયેલા નુકશાનને યાદ કરીને પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, નિર્ણાયકતા અને સંકલ્પ દ્વારા આખા કચ્છ જિલ્લા કે વિસ્તારની કાયાપલટ થઈ ગઈ છે. દેશને સ્વનિર્ભર બનાવવા માટે આ જ પ્રકારની નિર્ણાયકતા અને દ્રઢતાની જરૂર છે.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સ્વનિર્ભર ભારત પાંચ આધાર ધરાવશે એટલે કે અર્થતંત્ર, જે તબક્કાવાર રીતે નહીં પણ હરણફાળ પ્રગતિ કરશે; બીજો પાયો છે માળખાગત સુવિધાઓ, જેને ભારતની ઓળખ બનાવવી પડશે; ત્રણ, વ્યવસ્થા, જે 21મી સદીની ટેકનોલોજીથી સંચાલિત વ્યવસ્થાઓ પર આધારિત હોય; જીવંત વસ્તી, જે સ્વનિર્ભર ભારત માટે આપણી ઊર્જાનો સ્ત્રોત છે; અને માગ, જેમાં આપણી માગ અને પુરવઠાની મજબૂત સાંકળનો સંપૂર્ણ ક્ષમતા સાથે ઉપયોગ કરવો પડશે. તેમણે માગ વધારવા અને એને પૂર્ણ કરવા પુરવઠાની સાંકળમાં તમામ ભાગીદારોને મજબૂત કરવાના મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.
આત્મનિર્ભર ભારત અભિયાન
પ્રધાનમંત્રીએ વિશેષ આર્થિક પેકેજની જાહેરાત કરી હતી અને આત્મનિર્ભર ભારતની અપીલ કરી હતી. તેમણે નોંધ્યું હતું કે, કોવિડ કટોકટી દરમિયાન સરકાર દ્વારા અગાઉની જાહેરાતો અને આરબીઆઈ દ્વારા લેવાયેલા નિર્ણયો સાથે સંયુક્તપણે આ પેકેજ રૂ. 20 લાખ કરોડનું છે, જે ભારતની જીડીપીના લગભગ 10 ટકાને સમકક્ષ છે. તેમણે જણાવ્યું હતું કે, આ પેકેજ ‘આત્મનિર્ભર ભારત’ હાંસલ કરવા અતિ જરૂરી પ્રોત્સાહન પ્રદાન કરશે.
પ્રધાનમંત્રીએ અવલોકન કર્યું હતું કે, આ પેકેજ જમીન, શ્રમ, નાણાકીય પ્રવાહિતતા અને કાયદા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીશું. આ વિવિધ વર્ગોને પેકેજ પ્રદાન કરશે, જેમાં કુટિર ઉદ્યોગ, એમએસએમઈ, શ્રમિકો, મધ્યમ વર્ગ, ઉદ્યોગો સામેલ છે. તેમણે જાણકારી આપી હતી કે, આ પેકેજની રૂપરેખા નાણાં મંત્રી આવતીકાલથી આગામી થોડા દિવસ આપશે.
છેલ્લાં છ વર્ષમાં જેએએમ (જનધન, આધાર, મોબાઇલ બેંકિંગ) અને અન્ય જેવા સુધારાની સકારાત્મક અસર વિશે વાત કરતાં પ્રધાનમંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, કેટલાંક સાહસિક સુધારાઓ દેશને આત્મનિર્ભર બનાવવા જરૂરી છે, જેથી કોવિડ જેવી અસરને ભવિષ્યમાં દૂર કરી શકાશે. આ સુધારાઓમાં કૃષિ, તાર્કિક કરવ્યવસ્થા, સરળ અને સ્પષ્ટ કાયદા, સક્ષમ માનવીય સંસાધન અને મજબૂત નાણાકીય વ્યવસ્થા માટે સપ્લાય ચેઇનના સુધારા સામેલ છે. આ સુધારા વ્યવસાયોને પ્રોત્સાહન આપશે, રોકાણને આકર્ષશે અને મેક ઇન ઇન્ડિયાને વધારે મજબૂત કરશે.
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, સ્વનિર્ભરતા દેશને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરની પુરવઠાની સાંકળમાં આકરી સ્પર્ધા માટે તૈયાર કરશે અને એ મહત્ત્વપૂર્ણ છે કે, દેશ આ સ્પર્ધામાં વિજય મેળવે. જ્યારે પેકેજ તૈયાર થઈ રહ્યું છે, ત્યારે આ બાબતને ધ્યાનમાં લેવામાં આ વશે. એનાથી વિવિધ ક્ષેત્રોમાં કાર્યદક્ષતાની સાથે ગુણવત્તામાં વધારો પણ સુનિશ્ચિત થશે.
દેશમાં ગરીબો, શ્રમિકો, પરપ્રાંતીય મજૂરો વગેરેના પ્રદાનને મહત્ત્વપૂર્ણ ગણાવીને પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, આ પેકેજ સંગઠિત અને અસંગઠિત એમ બંને ક્ષેત્રોના ગરીબો, શ્રમિકો, પરપ્રાંતીય મજૂરો વગેરેને સક્ષમ બનાવવા પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
તેમણે અવલોકન કર્યું હતું કે, આ કટોકટીએ આપણને સ્થાનિક ઉત્પાદન, સ્થાનિક બજાર અને સ્થાનિક પુરવઠાની સાંકળનું મહત્ત્વ સમજાવ્યું છે. કટોકટી દરમિયાન આપણી તમામ માગ ‘સ્થાનિક’ ધોરણે પૂરી થઈ હતી. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, હવે સ્થાનિક ઉત્પાદનો પર ભાર મૂકવાની જરૂર છે અને સ્થાનિક ઉત્પાદનોને આંતરરાષ્ટ્રીય લઈ જવામાં મદદ કરવાનો સમય પાકી ગયો છે.
કોવિડ સાથે જીવન
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું હતું કે, કેટલાંક નિષ્ણાતો અને વૈજ્ઞાનિકોએ જણાવ્યું છે કે, આ વાયરસ લાંબા સમય માટે આપણી સાથે રહેવાનો છે. પણ એ સુનિશ્ચિત કરવું મહત્ત્વપૂર્ણ છે કે એ ક્યાંક આપણા જીવનનું કેન્દ્ર ન બની જાય . તેમણે લોકોને તેમના લક્ષ્યાંકો માટે કામ કરવા બદલ પ્રશંસા કરી હતી, તેમણે માસ્ક પહેરવા અને ‘દો ગજ દૂરી’ જાળવવા જેવી કાળજીઓ રાખવાની સલાહ આપી હતી.
લોકડાઉનના ચોથા તબક્કા અંગે તેમણે જણાવ્યું હતું કે, લોકડાઉનનો ચોથો તબક્કો અત્યાર સુધી જોયેલા તમામ તબક્કાઓથી અલગ હશે. રાજ્યો પાસેથી પ્રાપ્ત થયેલી ભલામણોને આધારે નવા નિયમો બનાવવામાં આવશે અને આ અંગેની માહિતી 18 મે અગાઉ આપવામાં આવશે.
GP/DS
सभी देशवासियों को आदर पूर्वक नमस्कार,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
कोरोना संक्रमण से मुकाबला करते हुए दुनिया को अब
चार महीने से ज्यादा हो रहे हैं: PM @narendramodi
साथियों,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
एक वायरस ने दुनिया को
तहस-नहस कर दिया है।
विश्व भर में करोड़ों जिंदगियां संकट का सामना कर रही हैं।
सारी दुनिया,
जिंदगी बचाने की जंग में जुटी है: PM @narendramodi
लेकिन
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
थकना,
हारना,
टूटना-बिखरना,
मानव को मंजूर नहीं है।
सतर्क रहते हुए,
ऐसी जंग के सभी नियमों का पालन करते हुए,
अब हमें बचना
भी है और
आगे भी बढ़ना है: PM @narendramodi
जब हम इन दोनों कालखंडो को भारत के नजरिए से देखते हैं तो लगता है कि
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
21वीं सदी भारत की हो,
ये हमारा सपना नहीं,
ये हम सभी की जिम्मेदारी है: PM @narendramodi
विश्व की आज की स्थिति हमें सिखाती है कि इसका मार्ग एक ही है- "आत्मनिर्भर भारत": PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
एक राष्ट्र के रूप में आज हम एक बहुत ही अहम मोड़ पर खड़े हैं।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
इतनी बड़ी आपदा,
भारत के लिए एक संकेत लेकर आई है,
एक संदेश लेकर आई है,
एक अवसर लेकर आई है: PM @narendramodi
जब कोरोना संकट शुरु हुआ,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
तब भारत में एक भी पीपीई (PPE) किट नहीं बनती थी।
एन-95 मास्क का भारत में नाममात्र
उत्पादन होता था।
आज स्थिति ये है कि भारत में ही
हर रोज
2 लाख PPE और
2 लाख एन-95 मास्क बनाए जा रहे हैं: PM @narendramodi
विश्व के सामने भारत का मूलभूत चिंतन,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
आशा की किरण नजर आता है।
भारत की संस्कृति,
भारत के संस्कार,
उस आत्मनिर्भरता की बात करते हैं
जिसकी आत्मा
वसुधैव कुटुंबकम है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
भारत जब आत्मनिर्भरता की बात करता है,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
तो आत्मकेंद्रित व्यवस्था की वकालत नहीं करता।
भारत की आत्मनिर्भरता में संसार के
सुख,
सहयोग और
शांति
की चिंता होती है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
जो पृथ्वी को मां मानती हो,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
वो संस्कृति,
वो भारतभूमि,
जब आत्मनिर्भर बनती है,
तब उससे एक
सुखी-समृद्ध विश्व की संभावना भी सुनिश्चित होती है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
भारत की प्रगति में तो हमेशा विश्व की प्रगति समाहित रही है।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
भारत के लक्ष्यों
का प्रभाव,
भारत के कार्यों का प्रभाव,
विश्व कल्याण पर पड़ता है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
जब भारत खुले में शौच से मुक्त होता है तो दुनिया की तस्वीर बदल जाती है।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
टीबी हो,
कुपोषण हो,
पोलियो हो,
भारत के अभियानों का असर दुनिया पर पड़ता ही पड़ता है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
इंटरनेशनल सोलर अलायंस,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
ग्लोबर वॉर्मिंग
के खिलाफ भारत की सौगात है।
इंटरनेशनल योगा दिवस की पहल,
मानव जीवन को तनाव से मुक्ति दिलाने के लिए भारत का उपहार है: PM @narendramodi
जिंदगी और मौत की लड़ाई लड़ रही दुनिया में आज भारत की दवाइयां एक नई आशा लेकर पहुंचती हैं।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
इन कदमों से
दुनिया भर में भारत की
भूरि-भूरि प्रशंसा होती है,
तो हर भारतीय गर्व करता है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
दुनिया को विश्वास होने लगा है कि भारत बहुत अच्छा कर सकता है, मानव जाति के कल्याण के लिए बहुत कुछ अच्छा
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
दे सकता है।
सवाल यह है -
कि आखिर कैसे?
इस सवाल का भी उत्तर है-
130 करोड़ देशवासियों का आत्मनिर्भर भारत का संकल्प: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
आज हमारे पास साधन हैं,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
हमारे पास सामर्थ्य है,
हमारे पास दुनिया का सबसे बेहतरीन टैलेंट है,
हम Best Products बनाएंगे,
अपनी Quality और बेहतर करेंगे,
सप्लाई चेन को और आधुनिक बनाएंगे,
ये हम कर सकते हैं और हम जरूर करेंगे: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
यही हम भारतीयों की संकल्पशक्ति है।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
हम ठान लें तो कोई लक्ष्य असंभव नहीं,
कोई राह मुश्किल नहीं।
और आज तो चाह भी है,
राह भी है।
ये है भारत को आत्मनिर्भर बनाना: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
आत्मनिर्भर भारत की ये भव्य इमारत,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
पाँच Pillars पर खड़ी होगी।
पहला पिलर Economy
एक ऐसी इकॉनॉमी जो Incremental change
नहीं बल्कि Quantum Jump लाए
दूसरा पिलर Infrastructure
एक ऐसा Infrastructureजो आधुनिक भारत की पहचान बने: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
तीसरा पिलर-
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
हमारा System-
एक ऐसा सिस्टम जो बीती शताब्दी की रीति-नीति नहीं,
बल्कि 21वीं सदी के सपनों को साकार करने वाली
Technology Driven व्यवस्थाओं पर आधारित हो: PM @narendramodi
#AatmanirbharBharat
चौथा पिलर-
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
हमारी Demography-
दुनिया की सबसे बड़ी Democracy में हमारी
Vibrant Demography
हमारी ताकत है,
आत्मनिर्भर भारत के लिए हमारी ऊर्जा का स्रोत है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
पाँचवाँ पिलर-
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
Demand-
हमारी अर्थव्यवस्था में डिमांड और सप्लाई चेन का जो चक्र है,
जो ताकत है,
उसे पूरी क्षमता से इस्तेमाल किए जाने की जरूरत है: PM @narendramodi
कोरोना संकट का सामना करते हुए, नए संकल्प के साथ मैं आज एक विशेष आर्थिक पैकेज की घोषणा कर रहा हूं।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
ये आर्थिक पैकेज,
'आत्मनिर्भर
भारत अभियान'
की अहम कड़ी के तौर पर काम करेगा: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
हाल में सरकार ने कोरोना संकट से जुड़ी जो आर्थिक घोषणाएं की थीं,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
जो रिजर्व बैंक के फैसले थे,
और आज जिस आर्थिक पैकेज का ऐलान हो रहा है,
उसे जोड़ दें तो ये
करीब-करीब
20 लाख करोड़ रुपए का है।
ये पैकेज भारत की
GDP का
करीब-करीब
10 प्रतिशत है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
इन सबके जरिए देश के विभिन्न वर्गों को,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
आर्थिक व्यवस्था की कड़ियों को,
20 लाख करोड़ रुपए का संबल मिलेगा,
सपोर्ट मिलेगा।
20 लाख करोड़ रुपए का ये पैकेज, 2020 में देश की विकास यात्रा को,
आत्मनिर्भर भारत अभियान को
एक नई गति देगा: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
आत्मनिर्भर भारत के संकल्प को सिद्ध करने के लिए,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
इस पैकेज में
Land,
Labour,
Liquidity
और
Laws,
सभी पर बल दिया गया है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
ये आर्थिक पैकेज हमारे
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
कुटीर उद्योग,
गृह उद्योग,
हमारे लघु-मंझोले उद्योग,
हमारे MSME के लिए है,
जो करोड़ों लोगों की आजीविका का साधन है,
जो आत्मनिर्भर भारत के हमारे संकल्प का मजबूत आधार है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
ये आर्थिक पैकेज देश के उस श्रमिक के लिए है,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
देश के उस किसान के लिए है
जो हर स्थिति,
हर मौसम में देशवासियों के लिए दिन रात परिश्रम कर रहा है।
ये आर्थिक पैकेज हमारे देश के मध्यम वर्ग के लिए है,
जो ईमानदारी से टैक्स देता है,
देश के विकास में अपना योगदान देता है: PM @narendramodi
आपने भी अनुभव किया है कि बीते
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
6 वर्षों में जो
Reforms हुए,
उनके कारण आज संकट के इस समय भी भारत की व्यवस्थाएं
अधिक सक्षम,
अधिक समर्थ
नज़र आईं हैं: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
अब Reforms के उस दायरे को व्यापक करना है,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
नई ऊंचाई देनी है।
ये रिफॉर्मस खेती से जुड़ी पूरी सप्लाई चेन में होंगे,
ताकि किसान भी सशक्त हो और भविष्य में कोरोना जैसे किसी दूसरे संकट में कृषि पर कम से कम असर हो: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
साथियों,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
आत्मनिर्भरता,
आत्मबल और
आत्मविश्वास
से ही संभव है।
आत्मनिर्भरता,
ग्लोबल सप्लाई चेन में कड़ी स्पर्धा के लिए भी देश
को तैयार करती है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
ये संकट इतना बड़ा है,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
कि बड़ी से बड़ी व्यवस्थाएं हिल
गई हैं।
लेकिन इन्हीं परिस्थितियों में हमने,
देश ने हमारे गरीब
भाई-बहनों की संघर्ष-शक्ति,
उनकी संयम-शक्ति का भी दर्शन किया है: PM @narendramodi
आज से हर भारतवासी को अपने लोकल के लिए ‘वोकल’ बनना है,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
न सिर्फ
लोकल Products
खरीदने हैं,
बल्कि उनका गर्व से प्रचार भी करना है।
मुझे पूरा विश्वास है कि हमारा देश ऐसा कर सकता है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
लॉकडाउन का चौथा चरण, लॉकडाउन 4,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
पूरी तरह नए रंग रूप वाला होगा, नए नियमों वाला होगा।
राज्यों से हमें जो सुझाव मिल रहे हैं, उनके आधार पर लॉकडाउन 4
से जुड़ी जानकारी भी आपको
18 मई से पहले
दी जाएगी: PM @narendramodi
आत्मनिर्भरता हमें सुख और संतोष देने के साथ-साथ सशक्त भी करती है।
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
21वीं सदी,
भारत की सदी बनाने का हमारा दायित्व,
आत्मनिर्भर भारत के प्रण से ही पूरा होगा।
इस दायित्व को
130 करोड़ देशवासियों की प्राणशक्ति से ही ऊर्जा मिलेगी: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat
आत्मनिर्भर भारत का ये युग,
— PMO India (@PMOIndia) May 12, 2020
हर भारतवासी के लिए
नूतन प्रण भी होगा,
नूतन पर्व भी होगा।
अब एक नई प्राणशक्ति,
नई संकल्पशक्ति के साथ हमें आगे बढ़ना है: PM @narendramodi #AatmanirbharBharat