પીએમઇન્ડિયા

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીની અધ્યક્ષતામાં કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે રાષ્ટ્રીય સફાઈ કર્મચારી આયોગ (એનસીએસકે)નાં કાર્યકાળને 31.03.2025 થી (એટલે કે 31.03.2028 સુધી) ત્રણ વર્ષ માટે લંબાવવાની મંજૂરી આપી દીધી છે.

એનસીએસકેનાં ત્રણ વર્ષનાં વિસ્તરણ માટે કુલ નાણાકીય બોજ અંદાજે રૂ.50.91 કરોડ થશે.

આઇટી સફાઇ કામદારોના સામાજિક–આર્થિક ઉત્થાનને સરળ બનાવવામાં, સેનિટેશન ક્ષેત્રમાં કામ કરવાની સ્થિતિમાં સુધારો કરવામાં અને જોખમી સફાઇ કરતી વખતે શૂન્ય જાનહાનિ હાંસલ કરવાનું લક્ષ્ય રાખવામાં મદદ કરશે.

કમિશનની કામગીરી

એનસીએસકેનો આદેશ આ મુજબ છેઃ

(ક) સફાઈ કર્મચારીઓનો દરજ્જો, સુવિધાઓ અને તકોમાં અસમાનતાઓને દૂર કરવા માટે ચોક્કસ કાર્યક્રમોની કેન્દ્ર સરકારને ભલામણ કરવી.

(બી) ખાસ કરીને સફાઈ કર્મચારીઓ અને સફાઈ કામદારોના સામાજિક અને આર્થિક પુનર્વસનને લગતા કાર્યક્રમો અને યોજનાઓના અમલીકરણનો અભ્યાસ અને મૂલ્યાંકન;

(સી) ચોક્કસ ફરિયાદોની તપાસ કરવી અને (1) સફાઈ કર્મચારીઓના કોઈપણ જૂથના સંબંધમાં કાર્યક્રમો અથવા યોજનાઓનો અમલ ન કરવા, (2) સફાઈ કર્મચારીઓની મુશ્કેલીઓને હળવી કરવાના હેતુથી નિર્ણયો, માર્ગદર્શિકાઓ વગેરેનો અમલ ન કરવા સંબંધિત બાબતોની સુઓ–મોટો નોંધ લેવી; (iii) સફાઈ કર્મચારીઓ વગેરેના સામાજિક અને આર્થિક ઉત્થાન માટેનાં પગલાં,

(ડી) સફાઈ કર્મચારીઓની આરોગ્ય સુરક્ષા અને વેતન સાથે સંબંધિત બાબતો સહિત કાર્યકારી પરિસ્થિતિઓનો અભ્યાસ અને દેખરેખ રાખવી,

(e) સફાઈ કર્મચારીઓને લગતી કોઈ પણ બાબત અંગે કેન્દ્ર કે રાજ્ય સરકારને અહેવાલ આપવો, જેમાં સફાઈ કર્મચારીઓને પડતી મુશ્કેલીઓ કે વિકલાંગતાને ધ્યાનમાં રાખીને જાણ કરવી; અને

(એફ) અન્ય કોઈ પણ બાબત કે જે કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા તેને સંદર્ભિત કરી શકાય છે.

મેન્યુઅલ સ્કેવેન્જર્સ તરીકે રોજગાર પર પ્રતિબંધ અને તેમના પુનર્વસન કાયદા, 2013 (એમએસ એક્ટ, 2013)ની જોગવાઈઓ હેઠળ, એનસીએસકે નીચે મુજબની કામગીરી કરશેઃ

i. કાયદાના અમલીકરણ પર નજર રાખવી;

ii. આ કાયદાની જોગવાઈઓના ઉલ્લંઘન સાથે સંબંધિત ફરિયાદોની તપાસ કરવી અને આગળની કાર્યવાહીની જરૂર હોય તેવી ભલામણો સાથે સંબંધિત અધિકારીઓને તેના તારણો પહોંચાડવા;

iii. આ કાયદાની જોગવાઈઓના અસરકારક અમલીકરણ માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારને સલાહ આપવી; અને

iv. આ કાયદાનો અમલ ન થવાને લગતી બાબતની સુઓ–મોટો નોંધ લેવી.

પાર્શ્વભાગ:

રાષ્ટ્રીય સફાઈ કર્મચારી આયોગ ધારો, 1993 સપ્ટેમ્બર, 1993માં ઘડવામાં આવ્યો હતો અને સૌપ્રથમ ઓગસ્ટ, 1994માં સફાઈ કામદારો માટેના રાષ્ટ્રીય પંચની રચના કરવામાં આવી હતી.

AP/IJ/GP/JD