মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, নমস্কাৰ! এইবাৰ… যেতিয়া মই ‘মন কি বাত’ৰ বাবে মন্তব্য পাও, যিকোনো চিঠি আহে, যেনে এনেধৰণৰ ইনপুট, সেইবোৰ প্ৰত্যক্ষ কৰোঁতে দেখা পাইছিলো যে বহু লোকে এটা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা সোঁৱৰণ কৰাই দিছিল। মাই গভত আৰিয়ান শ্ৰী, বেংগালুৰুৰ পৰা অনুপ ৰাও, নয়ডাৰ দেৱেশ, থানেৰ সুজিত, তেওঁলোক সকলোৱে কৈছে, “মোডীজী এইবাৰ ‘মন কী বাত’ৰ ৭৫ তম খণ্ড উপলক্ষে আপোনালৈ অভিনন্দন। এনে এক সুন্দৰ ৰূপৰ সৈতে ‘মন কী বাত’ক ঘনিষ্ঠভাৱে অনুসৰণ কৰাৰ বাবে মই আপোনালোকলৈ বহুত ধন্যবাদ জনাইছো আৰু আপোনালোক ইয়াত জড়িত হৈ আছে। এইটো মোৰ বাবে অতি গৌৰৱৰ বিষয়, আনন্দৰ বিষয়। মোৰ তৰফৰ পৰাও আপোনালোকক ধন্যবাদ জনাইছোৱেই লগতে ‘মন কী বাত’ৰ সকলো শ্ৰোতালৈ কৃতজ্ঞতা জনাইছো কিয়নো এই যাত্ৰা আপোনালোকৰ অবিহনে সম্ভৱ নাছিল। এনেকুৱা লাগে, এয়া যেন সৌ সিদিনাৰ ঘটনাহে যেতিয়া আমি সকলোৱে একেলগে এই আদৰ্শগত যাত্ৰা আৰম্ভ কৰিছিলো। তেতিয়া, ৩ অক্টোবৰ, ২০১৪ তাৰিখে বিজয়া দশমীৰ শুভ উৎসৱ আছিল আৰু ঘটনাক্ৰমে আজি হোলিকা দহন অনুষ্ঠিত হৈছে। “এটা চাকিতেই আৰু আলোক আৰু ৰাষ্ট্ৰ উজ্বল” – আমি এই ভাৱনাৰে পথ নিৰ্ধাৰণ কৰিছো। আমি দেশৰ প্ৰতিটো কোণৰ মানুহৰ সৈতে কথা পাতিছো আৰু তেওঁলোকৰ অসাধাৰণ কামৰ বিষয়ে জানিছো। আপোনালোকেও হয়তো অনুভৱ কৰিছে, আমাৰ দেশৰ প্ৰান্তে-প্ৰান্তে কি অভূতপূৰ্ব ক্ষমতা আছে। ভাৰত মাৰ কোলাত, কেনেধৰণৰ ৰত্ন আছে। এয়া সমাজ এখনলৈ চোৱা, সমাজক জনা, সমাজৰ সম্ভাৱনা চিনাক্ত কৰা, মোৰ বাবেতো এয়া এক আশ্চৰ্যকৰ অভিজ্ঞতা। এই ৭৫ টা খণ্ডৰ সময়ছোৱাত কিমানটা বিষয় আমি অতিক্ৰম কৰিছো৷ কেতিয়াবা নদীৰ বিষয়ে, কেতিয়াবা মৰুভূমিৰ বিষয়ে, কেতিয়াবা প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগৰ বিষয়ে, কেতিয়াবা মানৱ সেৱাৰ অগণন কাহিনীৰ অনুভূতিৰ বিষয়ে, কেতিয়াবা প্ৰযুক্তিৰ উদ্ভাৱনৰ বিষয়ে, কেতিয়াবা অজ্ঞাত প্ৰান্তত, কাৰোবাৰ নতুন কিবা কৰাৰ অভিজ্ঞতাৰ কাহিনী। এতিয়া, আপুনি দেখিছে, পৰিচ্ছন্নতাৰ কথায়েই হওক অথবা আমাৰ ঐতিহ্য পৰিচালনাৰ আলোচনাই হওক, আৰু কেৱল এয়াই নহয়, পুতলা নিৰ্মাণৰ কথায়েই হওক, এনেকুৱা কি বিষয় নাছিল। হয়তো, আমি কিমানটা বিষয় স্পৰ্শ কৰিছো, তথাপিও এয়া সম্ভৱতঃ অগণন হ’ব। ইয়াৰ ভিতৰত, আমি ভাৰত নিৰ্মাণত অতুল্য অৱদান দিয়া সকলৰ বিষয়ে জানিছো, তেনে মহান ব্যক্তিত্বসকলক সময়ে-সময়ে শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাইছো। আমি বহুতো বৈশ্বিক বিষয়ৰ বিষয়েও কথা পাতিছো, সেইসমূহৰ পৰা অনুপ্ৰেৰণা ল’বলৈ চেষ্টা কৰিছো। আপোনালোকে মোক বহুতো কথা শিকাইছে, বহুতো ধাৰণা দিছে। এক প্ৰকাৰে, এই চিন্তা যাত্ৰাত, আপোনালোক সকলোৱে একেলগে আগবাঢ়ক, সংযোজিত হওক আৰু নতুন কিবা নহয় কিবা এটা জড়িত কৰি থাকক। আজি মই এই ৭৫ তম খণ্ডৰ সময়ত ‘মন কী বাত’ক সফল কৰি তোলা, সমৃদ্ধ কৰি তোলা আৰু ইয়াৰ সৈতে সংযোজিত হৈ থকাৰ বাবে প্ৰতিজন শ্ৰোতালৈ কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰিছো।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, চাওক, আজি ৭৫তম ‘মন কী বাত’ত কথা কোৱাৰ সুযোগ আৰু এই মাহটোৱেই স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰৰ অমৃত উৎসৱৰ আৰম্ভণিৰ মাহ। অমৃত উৎসৱ দাণ্ডী যাত্ৰাৰ দিনৰ পৰা আৰম্ভ হৈছিল আৰু ২০২৩ চনৰ ১৫ আগষ্টলৈকে চলি থাকিব। অমৃত উৎসৱৰ কাৰ্যসূচীবোৰ দেশত অব্যাহত আছে, বিভিন্ন স্থানৰ পৰা এই কাৰ্যসূচীৰ ছবি, তথ্য মানুহে বিনিময় কৰি আছে। নমো এপত কিছুমান এনে ধৰণৰ ছবিৰ সৈতে, ঝাৰখণ্ডৰ নবীনে মোলৈ এটা বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিছে। তেওঁ লিখিছে যে তেওঁ ‘অমৃত উৎসৱ’ৰ কাৰ্যসূচী দেখিছিল আৰু সিদ্ধান্ত লৈছিল যে তেওঁ স্বাধীনতা সংগ্ৰামৰ সৈতে জড়িত কমেও ১০টা স্থানলৈ যাব। তেওঁৰ তালিকাৰ প্ৰথম নামটো হৈছে ভগৱান বিৰচা মুণ্ডাৰ জন্মস্থান। নবীনে লিখিছে যে ঝাৰখণ্ডৰ জনজাতীয় স্বাধীনতা সংগ্ৰামীসকলৰ কাহিনী দেশৰ আন অংশলৈ প্ৰেৰণ কৰা হ’ব। ভাতৃ নবীন, আপোনাৰ চিন্তাধাৰাৰ বাবে মই আপোনাক অভিনন্দন জনাইছো।
বন্ধুসকল, এজন স্বাধীনতা সংগ্ৰামীৰ সংগ্ৰাম কাহিনী, এটা স্থানৰ ইতিহাস, দেশৰ সাংস্কৃতিক কাহিনী, অমৃত উৎসৱৰ সময়ছোৱাত, আপোনালোকে ইয়াক পোহৰলৈ আনিব পাৰে, দেশবাসীক সংযোজিত কৰাৰ এক মাধ্যম হ’ব পাৰে। আপুনি দেখিব, ‘অমৃত উৎসৱ’ বহুতো প্ৰেৰণাদায়ক অমৃত বিন্দুৰে ভৰি পৰিব আৰু তাৰ পিছত এনে অমৃত ধাৰা বহন হ’ব যিয়ে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ ১০০ বছৰৰ বাবে আমাক অনুপ্ৰাণিত কৰিব। দেশখনক এক নতুন উচ্চতালৈ লৈ যাব, কিবা এটা নতুন কৰাৰ বাবে এক আবেগ সৃষ্টি কৰিব। স্বাধীনতাৰ যুঁজত আমাৰ যোদ্ধাসকলে ইমান কষ্ট ভোগ কৰিছিল কিয়নো তেওঁলোকে ত্যাগ আৰু বলিদানক দেশৰ বাবে তেওঁলোকৰ কৰ্তব্য বুলি বিবেচনা কৰিছিল। তেওঁলোকৰ ত্যাগ আৰু বলিদানৰ অমৰ কাহিনীবোৰে এতিয়া আমাক সততে এক কৰ্তব্য পথ নিৰ্ধাৰণ কৰাৰ বাবে অনুপ্ৰাণিত কৰক, আৰু যিদৰে ভগৱান কৃষ্ণই গীতাত কৈছে:
নিয়ন্ত কুৰু কৰ্ম ত্বঃ কৰ্ম জ্যায়ো হ্যকৰ্মণঃ
সেই ভাৱনাৰ সৈতে, আমি সকলোৱে আমাৰ নিৰ্ধাৰিত দায়িত্ববোৰ সম্পূৰ্ণ নিষ্ঠাৰে পালন কৰা উচিত আৰু স্বাধীনতাৰ ‘অমৃত উৎসৱ’ৰ অৰ্থ হৈছে যে আমি নতুন সংকল্প গ্ৰহণ কৰিম। সেই সংকল্পবোৰ সিদ্ধ কৰিবলৈ, সমাজৰ কল্যাণৰ বাবে সংকল্প লওক, দেশৰ ভালৰ বাবে, ভাৰতৰ উজ্জ্বল ভৱিষ্যতৰ বাবে সংকল্প গ্ৰহণ কৰক আৰু সেই সংকল্পত মোৰ নিজৰ, কিবা নহয় কিবা এটা দায়িত্ব থাকক, কৰ্তব্য ভাৱ থাকক। মই নিশ্চিত, গীতাৰ জীৱন যাপন কৰাৰ এই সোণালী সুযোগটো আমাৰ সৈতে আছে।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, যোৱা বছৰ মাৰ্চ মাহত দেশবাসীয়ে প্ৰথমবাৰৰ বাবে ‘জনতা কাৰ্ফিউ’ শব্দটো শুনিছিল। কিন্তু এই মহান দেশৰ মহান নাগৰিকসকলৰ মহাশক্তিৰ অভিজ্ঞতা চাওক, জনতা কাৰ্ফিউ সমগ্ৰ বিশ্বৰ বাবে এক বিস্ময়কৰ বিষয় হৈ পৰিছিল। এয়া অনুশাসনৰ এক অভূতপূৰ্ব উদাহৰণ আছিল, পৰৱৰ্তী প্ৰজন্মবোৰে ইয়াক লৈ নিশ্চয় গৌৰৱান্বিত হ’ব। সেইদৰে আমাৰ ক’ৰোনা যোদ্ধাসকলৰ প্ৰতি সন্মান, আদৰ, থালী বজোৱা, হাত তালি দিয়া, চাকি জ্বলোৱা। আপোনালোকে অনুভৱ নকৰে নে ক’ৰোনা যোদ্ধাসকলৰ হৃদয় কিমান স্পৰ্শ কৰা হৈছিল আৰু সেইবাবেই গোটেই বছৰ ধৰি তেওঁলোকে অক্লান্তভাৱে দৃঢ় হৈ আছিল। দেশৰ এজন এজন নাগৰিকৰ জীৱন ৰক্ষা কৰিবলৈ সংগ্ৰাম কৰিছিল। যোৱা বছৰৰ প্ৰশ্নটো আছিল ক’ৰোনা ভেকছিন কেতিয়া আহিব। বন্ধুসকল, এইটো আমাৰ সকলোৰে বাবে গৌৰৱৰ বিষয় যে আজি ভাৰতে বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ টীকাকৰণ কাৰ্যসূচী প্ৰণয়ন কৰিছে। মোলৈ ভূৱনেশ্বৰৰ পুষ্পা শুক্লাজীয়ে টীকাকৰণ কাৰ্যসূচীৰ ছবিৰ বিষয়ে লিখিছে। তেওঁ কৈছে যে ভেকছিনৰ বিষয়ে ঘৰৰ বয়সস্থ লোকসকলৰ ক্ষেত্ৰত দেখা উৎসাহৰ বিষয়ে মই ‘মন কী বাত’ত আলোচনা কৰা উচিত। বন্ধুসকল, এয়াও ঠিক, দেশৰ প্ৰতিটো কোণৰ পৰা, আমি এনে বাতৰি শুনি আছো, আমাৰ হৃদয় স্পৰ্শ কৰা ছবি দেখি আছো। ইউপিৰ ৰাম দুলেয়াজীয়ে ১০৯ বছৰীয়া বৃদ্ধা মাতৃৰ টীকাকৰণ কৰিছে, দিল্লীতো ১০৭ বছৰ বয়সীয়া, কেৱল কৃষ্ণ জীয়ে ভেকছিনৰ পালি গ্ৰহণ কৰিছে। হায়দৰাবাদত, ১০০ বছৰীয়া জয় চৌধুৰী জীয়েও টীকাকৰণ কৰিছে আৰু সকলোকে ভেকছিন গ্ৰহণ কৰিবলৈ আবেদন জনাইছে। মই টুইটাৰ-ফেচবুকতো দেখা পাইছো যে মানুহবোৰে কেনেকৈ তেওঁলোকৰ ঘৰত বৃদ্ধসকলে ভেকচিন গ্ৰহণ কৰাৰ পিছত ফটো আপলোড কৰি আছে। কেৰালাৰ এজন যুৱক আনন্দন নায়াৰে ইয়াক এটা নতুন শব্দৰে অভিহিত কৰিছে – ‘ভেকছিন সেৱা’। দিল্লীৰ পৰা শিৱানী, হিমাচলৰ পৰা হিমাংশু আৰু আন বহুতো যুৱকলৈ একেধৰণৰ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰা হৈছে। মই আপোনালোক সকলো শ্ৰোতাৰ এই চিন্তাক প্ৰশংসা কৰিছো। এই সকলোবোৰৰ মাজতো, আপোনালোকে ক’ৰোনাৰ যুদ্ধৰ মন্ত্ৰটো মনত ৰাখিব লাগিব, “ঔষধো- কঠোৰতাও”। আৰু কেৱল মই ক’ম – এনে নহয়! আমি জীয়াইও থাকিব লাগিব, ক’বও লাগিব, শুনাবও লাগিব আৰু জনসাধাৰণেও, ‘ ঔষধো-কঠোৰতাও’, ইয়াৰ বাবে প্ৰতিশ্ৰুতিৱদ্ধ হ’ব লাগিব৷
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, মই আজি ইন্দোৰৰ বাসিন্দা বালীসৌম্যাক ধন্যবাদ জনাব লাগিব। তেওঁ মোৰ দৃষ্টি এটা বিষয়ৰ প্ৰতি আকৰ্ষণ কৰিছে আৰু ‘মন কী বাত’ত উল্লেখ কৰিবলৈ কৈছে। এই বিষয়টো– ভাৰতীয় ক্ৰিকেটাৰ মিথালী ৰাজ জীৰ নতুন ৰেকৰ্ড। মিথালী জীয়ে শেহতীয়াকৈ আন্তৰ্জাতিক ক্ৰিকেটত দহ হাজাৰ ৰাণ কৰা প্ৰথমগৰাকী ভাৰতীয় মহিলা ক্ৰিকেটাৰ হিচাপে অভিলেখ গঢ়িছে। তেওঁৰ সাফল্যৰ বাবে অভিনন্দন। তেওঁ একমাত্ৰ আন্তৰ্জাতিক মহিলা খেলুৱৈ যিয়ে এদিনীয়া আন্তৰ্জাতিক খেলত সাত হাজাৰ ৰাণ কৰিছে। মহিলা ক্ৰিকেটৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁৰ অৱদান অতি আকৰ্ষণীয়। দুই দশকতকৈও অধিক সময়ৰ কেৰিয়াৰত, মিথালী ৰাজ জীয়ে হাজাৰ কোটি লোকক অনুপ্ৰাণিত কৰিছে। তেওঁৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰম আৰু সফলতাৰ কাহিনী, কেৱল মহিলা ক্ৰিকেটাৰৰ বাবেই নহয়, পুৰুষ ক্ৰিকেটাৰসকলৰ বাবেও এক অনুপ্ৰেৰণাৰ বিষয়।
বন্ধুসকল, এয়া আমোদজনক যে মাৰ্চ মাহত যেতিয়া আমি মহিলা দিৱস উদযাপন কৰি আছিলো সেই সময়তে বহুতো মহিলা খেলুৱৈয়ে পদক জয় কৰাৰ লগতে অভিলেখো গঢ়িছে। দিল্লীত অনুষ্ঠিত শ্বুটিঙত আইএছএছএফ বিশ্বকাপত ভাৰত শীৰ্ষ স্থানত আছে। স্বৰ্ণ পদকৰ সংখ্যাৰ ক্ষেত্ৰতো ভাৰত সফল। এয়া কেৱল ভাৰতৰ মহিলা আৰু পুৰুষ শ্বুটাৰৰ আকৰ্ষণীয় প্ৰদৰ্শনৰ বাবেহে সম্ভৱ হৈছে। ইফালে, পি ভি সিন্ধুজীয়ে বিডব্লিউএফ চুইচ অ’পেন ছুপাৰ ৩০০ টুৰ্ণামেণ্টত ৰূপৰ পদক লাভ কৰিছে। আজি শিক্ষাৰ পৰা উদ্যোগী, সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ পৰা বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিলৈকে, সকলো ঠাইতে দেশৰ কন্যাসকলে এক সুকীয়া পৰিচয় গঢ়িবলৈ সক্ষম হৈছে। মই বিশেষকৈ সুখী যে কন্যাসকলে খেলত এক নতুন স্থান সৃষ্টি কৰি আছে। ক্ৰীড়া পেছাদাৰী হিচাপে ক্ৰীড়াক পছন্দৰ এটা বিষয় হিচাপে লৈ উদ্ভাসিত হৈছে৷
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, কিছু সময় আগতে অনুষ্ঠিত হোৱা সামুদ্ৰিক ভাৰত সন্মিলনৰ কথা আপোনাৰ মনত আছেনে? এই সন্মিলনত মই কি কৈছিলো আপোনালোকৰ মনত আছে নে? স্বাভাৱিকতে, বহুতো কাৰ্যসূচী অনুষ্ঠিত হয়, বহুতো ঘটনা ঘটে, সকলো কথা মনত নাথাকে আৰু সিমান গুৰুত্ব দিয়া নহয়- এয়া স্বাভাৱিক। কিন্ত মই ভাল পালো কিয়নো মোৰ এটা আহ্বান গুৰু প্ৰসাদজীয়ে যথেষ্ট আগ্ৰহেৰে আগুৱাই নিছে। মই এই সন্মিলনত দেশৰ লাইট হাউচ কমপ্লেক্সৰ চাৰিওফালে পৰ্যটনৰ সুবিধা বিকাশৰ কথা কৈছিলো। গুৰু প্ৰসাদজীয়ে ২০১৯ চনত তামিলনাডুৰ দুটা লাইট হাউচ-চেন্নাই লাইট হাউচ আৰু মহাবালিপুৰম লাইট হাউচৰ দুটা ভ্ৰমণৰ অভিজ্ঞতা বিনিময় কৰিছে। তেওঁ অতি আকৰ্ষণীয় তথ্য প্ৰস্তুত কৰিছে যিয়ে ‘মন কী বাত’ শুনি থকা লোকসকলক আচৰিত কৰিব। যেনে, চেন্নাই লাইট হাউচ হৈছে বিশ্বৰ আটাইতকৈ নিৰ্বাচিত লাইট হাউচ য’ত লিফ্ট আছে। কেৱল সেইটোৱেই নহয়, এইটো ভাৰতৰ একমাত্ৰ লাইট হাউচ যি চহৰৰ সীমাৰ ভিতৰত অৱস্থিত। ইয়াত বিদ্যুতৰ বাবে সৌৰ পেনেলো আছে। গুৰু প্ৰসাদজীয়ে লাইট হাউচৰ ঐতিহ্য সংগ্ৰহালয়ৰ বিষয়েও কৈছে যিয়ে সামুদ্ৰিক নেভিগেশ্বনৰ ইতিহাস পোহৰলৈ আনিছে। সংগ্ৰহালয়ত তেলেৰে চলা ডাঙৰ ডাঙৰ চাকি, কেৰাচিন লাইট, পেট্ৰ’লিয়াম বাষ্প আৰু পুৰণি সময়ৰ বৈদ্যুতিক লেম্পো প্ৰদৰ্শন কৰা হৈছে। গুৰু প্ৰসাদজীয়ে ভাৰতৰ আটাইতকৈ পুৰণি লাইট হাউট – মহাবালিপুৰম লাইট হাউচৰ বিষয়েও বিতংভাৱে লিখিছে। তেওঁ কৈছে যে শ শ বছৰ আগতে, এই লাইট হাউচৰ কাষত, পল্লৱ ৰজা মহেন্দ্ৰ বৰ্মন প্ৰথমে ‘উল্কানেশ্বৰ’ মন্দিৰ নিৰ্মাণ কৰিছিল।
বন্ধুসকল, ‘মন কী বাত’ত, মই বহুবাৰ পৰ্যটনৰ বিভিন্ন দিশৰ বিষয়ে কথা পাতিছো, কিন্তু পৰ্যটনৰ ক্ষেত্ৰত এই লাইট হাউচ পৰ্যটনৰ দিশৰ পৰা অতুলনীয়। লাইট হাউচবোৰ সদায় ইয়াৰ বিশাল গাঁথনিৰ বাবে মানুহৰ আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰ হৈ আছে। পৰ্যটনৰ প্ৰচাৰৰ বাবে ভাৰতত ৭১ টা লাইট হাউচ চিনাক্ত কৰা হৈছে। এই আটাইবোৰ লাইট হাউচত ইয়াৰ ক্ষমতা অনুসৰি সংগ্ৰহালয়, এম্পি-থিয়েটাৰ, অ’পেন এয়াৰ থিয়েটাৰ, কেফেটেৰিয়া, চিল্ড্ৰেনছ পাৰ্ক, পৰিবেশ অনুকূল কটেজ আৰু লেণ্ডস্কেপিং বিকশিত কৰা হ’ব। লাইট হাউচৰ কথা চলি থকাৰ সময়তে মই আপোনালোকক এটা অনন্য লাইট হাউচৰ বিষয়ে ক’ব বিচাৰিছো। এই লাইট হাউচটো গুজৰাটৰ সুৰেন্দ্ৰ নগৰ জিলাৰ জিঞ্জৱাৰা নামৰ এখন ঠাইত আছে। আপুনি জানে যে এই লাইট হাউচটোৰ বিশেষত্ব কি? ই সাগৰৰ উপকূলৰ পৰা এতিয়া ১০০ কিলোমিটাৰতকৈ অধিক দূৰত অৱস্থিত৷ আপুনি এই গাওঁখনত এনে শিলো পাব যিয়ে ইয়াত যে কেতিয়াবা, এটা ব্যস্ত বন্দৰ আছিল সেয়া প্ৰমাণ কৰে। ইয়াৰ অৰ্থ হৈছে যে প্ৰথম উপকূলীয় স্থান জিঞ্জৱাৰালৈকে আছিল। সাগৰীয় ঘটনা, উত্থান-পতন, ইমান দূৰলৈ আঁতৰি যোৱাটোও ইয়াৰ এটা স্বভাৱ। এই মাহত, জাপানৰ বিকৰাল ছুনামিৰ ১০ বছৰ সম্পূৰ্ণ হৈছে। এই ছুনামিত হাজাৰ হাজাৰ লোকে প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল। ২০০৪ চনত ভাৰততো এনে এটা ছুনামি আহিছিল। ছুনামিৰ সময়ত, আমি আমাৰ লাইট হাউচৰ ১৪ জন কৰ্মচাৰী হেৰুৱাইছিলো যিয়ে আন্দামান নিকোবাৰ আৰু তামিলনাডুৰ লাইট হাউচত কৰ্মৰত হৈ আছিল। মই আমাৰ এই কঠোৰ পৰিশ্ৰমী এই পোহৰ-ৰক্ষকসকলক সন্মানেৰে শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জনাইছো আৰু ভূয়সী প্ৰশংসা কৰিছো।
মৰমৰ দেশবাসীসকল, জীৱনৰ প্ৰতিটো ক্ষেত্ৰত, নতুনত্ব, আধুনিকতা অনিবাৰ্য, অন্যথা, কেতিয়াবা ই আমাৰ বাবে বোজা হৈ পৰে। ভাৰতৰ কৃষি খণ্ডত আধুনিকতা- সময়ৰ আহ্বান। বহুত দেৰি হৈছে। আমি বহু সময় হেৰুৱাইছো। কৃষি খণ্ডত নতুন নিয়োগৰ সুযোগ সৃষ্টি কৰিবলৈ, কৃষকসকলৰ উপাৰ্জন বৃদ্ধি কৰিবলৈ, পৰম্পৰাগত কৃষি, নতুন বিকল্প, নতুন উদ্ভাৱন, গ্ৰহণৰ সৈতে, ই সমানে প্ৰয়োজনীয়। শ্বেত বিপ্লৱৰ সময়ত, দেশখনে ইয়াক অনুভৱ কৰিছে। এতিয়া মৌ মাখি পালনো এনে এটা বিকল্প হৈ উঠিছে। মৌ মাখি পালন দেশৰ মৌ বিপ্লৱ বা মিঠা বিপ্লৱৰ আধাৰ হৈ উঠিছে। বৃহৎ সংখ্যক কৃষক ইয়াত জড়িত হৈছে, উদ্ভাৱন কৰি আছে। যেনে পশ্চিম বংগৰ দাৰ্জিলিংৰ এখন গাওঁ, গুৰডুম। পাহাৰৰ ইমান উচ্চতাত, ভৌগোলিক অসুবিধা, কিন্তু, ইয়াত থকা লোকসকলে মৌ মৌ মাখি পালনৰ কাম আৰম্ভ কৰিছিল আৰু আজি এই ঠাইত প্ৰস্তুত হোৱা মৌৱে ভাল চাহিদা পাইছে। ই কৃষকসকলৰ উপাৰ্জনো বৃদ্ধি কৰিছে। পশ্চিম বংগৰ সুন্দৰবন অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক জৈৱিক মৌ সমগ্ৰ বিশ্বৰে পছন্দৰ৷ এনে এটা ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতা মোৰো হৈছে, গুজৰাটৰ। ২০১৬ চনত গুজৰাটৰ বনাসকাণ্ঠাত এটা অনুষ্ঠান অনুষ্ঠিত হৈছিল। সেই কাৰ্যসূচীত, মই মানুহক কৈছিলো যে ইয়াত ইমান সম্ভাৱনা আছে, বনাসকাণ্ঠা আৰু আমাৰ ইয়াৰ কৃষকসকলে মিঠা বিপ্লৱৰ এটা নতুন অধ্যায় নিলিখে কিয়? আপোনালোকে জানি সুখী হ’ব, ইমান কম সময়ৰ ভিতৰত, বনাসকাষ্ঠা মৌ উৎপাদনৰ এক মুখ্য কেন্দ্ৰ হৈ পৰিছে। আজি বনাসকাণ্ঠাৰ কৃষকসকলে মৌ পালনৰ পৰা বছৰি লাখ লাখ টকা উপাৰ্জন কৰি আছে। এনে এটা উদাহৰণ হ’ল হাৰিয়ানাৰ যমুনা চহৰ। যমুনা চহৰত কৃষকসকলে মৌ মাকি পালন কৰি বছৰি কেইবাশ টন মৌ উৎপাদন কৰি আছে, তেওঁলোকৰ উপাৰ্জন বৃদ্ধি কৰিছে। কৃষকসকলৰ কঠোৰ পৰিশ্ৰমৰ ফলত দেশত মৌৰ উৎপাদন নিৰন্তৰভাৱে বৃদ্ধি পাইছে, আৰু বছৰি প্ৰায় ১.২৫ লাখ টন, এই বৃহৎ পৰিমাণৰ মৌ, বিদেশলৈও ৰপ্তানি হৈ আছে।
বন্ধুসকল, মৌ মৌমাখি কৃষিত কেৱল মৌৰ পৰাই উপাৰ্জন নহয়, বৰঞ্চ মৌ মমো হৈছে উপাৰ্জনৰ এটা বিশাল মাধ্যম। ফাৰ্মা উদ্যোগ, খাদ্য উদ্যোগ, বস্ত্ৰ আৰু প্ৰসাধনী উদ্যোগ, সকলোতে মৌ মমৰ চাহিদা আছে। আমাৰ দেশখনে অৱশ্যে মৌ মম আমদানি কৰে, কিন্তু, আমাৰ কৃষকসকলে এতিয়া এই পৰিস্থিতিৰ দ্ৰুতগতিত পৰিৱৰ্তন কৰিছে। অৰ্থাৎ এক প্ৰকাৰে আত্মনিৰ্ভৰকাৰী ভাৰত অভিযানত সহায় কৰি আছে। আজি সমগ্ৰ বিশ্বই আয়ুৰ্বেদ আৰু প্ৰাকৃতিক স্বাস্থ্য সামগ্ৰীৰ দৃষ্টি দিছে। মৌৰ চাহিদা আৰু দ্ৰুতগতিত বাঢ়িছে। মই বিচাৰো যে দেশৰ অধিক সংখ্যক কৃষকে তেওঁলোকৰ কৃষিৰ লগতে মৌ মাখি পালনতো জড়িত হওক। ই কৃষকসকলৰ উপাৰ্জন বৃদ্ধি কৰিব আৰু তেওঁলোকৰ জীৱনলৈ মিঠাময় কৰি তুলিব।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, মাত্ৰ কেইদিনমান আগতে বিশ্ব ঘৰচিৰিকা দিৱস উদযাপন কৰা হৈছিল। স্পেৰ’ অৰ্থাৎ ঘৰচিৰিকা। ক’ৰবাত ইয়াক চকেলী কয়, ক’ৰবাত ইয়াক চিমনি কয়, কৰবাত ঘৰচিৰিকা বুলি কোৱা হয়। আগতে, আমাৰ ঘৰৰ বেৰত, ওচৰৰ গছবোৰত ঘৰচিৰিকা আছিল। কিন্তু এতিয়া মানুহে এইদৰে কয় যে শেষৰ বাৰ ঘৰচিৰিকা কেতিয়া দেখা গৈছিল। আজি আমি ইয়াক বচাবলৈ প্ৰয়াস কৰিবলগীয়া হৈছে। বাৰণসীৰ মোৰ এজন সতীৰ্থ ইন্দ্ৰপাল সিং বাট্ৰাই এনে এক কাম কৰিছে যাৰ বিষয়ে মই ‘মন কী বাত’ৰ দৰ্শকক ক’ব লাগিব। বাট্ৰা জীয়ে তেওঁৰ ঘৰটো ঘৰচিৰিকাৰ বাবে আশ্ৰয় স্থানলৈ পৰিণত কৰিছে। তেওঁ ঘৰত কাঠৰ এনে বাহ নিৰ্মাণ কৰিচে য’ত ঘৰচিৰিকাই সহজে বাস কৰিব পাৰে। আজি বাৰাণসীৰ বহুতো ঘৰে এই অভিযানত যোগদান কৰিছে। এই ঘৰবোৰত এক আশ্চৰ্যকৰ প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশৰ সৃষ্টি কৰা হৈছে। প্ৰকৃতি, পৰিৱেশ, জীৱ-জন্তু, পক্ষীৰ বাবে কম-বেছি প্ৰচেষ্টা আমি সকলোৱেই কৰিব লাগে। যেনে আৰু এজন সতীৰ্থ বিজয় কুমাৰ কাবী জী। বিজয় জী ওড়িশাৰ কেন্দ্ৰপাৰাৰ বাসিন্দা। কেন্দ্ৰপাৰা সাগৰৰ পাৰত অৱস্থিত। সেয়েহে, এই জিলাত এনে বহুতো গাওঁ আছে য’ত উচ্চ সাগৰৰ ঢৌ আৰু ঘূৰ্ণীবতাহৰ সম্ভাৱনা আছে। ইয়াৰ দ্বাৰা বহু ক্ষতি হয়। বিজয় জীয়ে অনুভৱ কৰিছিল যে যদি কোনোবাই এই প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ স্তদ্ধ কৰিব পাৰে তেন্তে প্ৰকৃতিয়েহে স্তব্ধ কৰিব পাৰে। তাৰ পিছত কি হ’ল-বিজয় জীয়ে বাৰাকোট গাঁৱৰ পৰা তেওঁৰ অভিযান আৰম্ভ কৰিলে। তেওঁ ১২ বছৰ…. বন্ধুসকল, ১২ বছৰ, গাঁৱৰ বাহিৰত, সাগৰৰ কাষত, ২৫ একৰ ভূমিত পৰিশ্ৰম কৰি মেনগ্ৰোভৰ বনাঞ্চল গঢ়ি তুলিলে। আজি এই অৰণ্যই এই গাওঁখনক সুৰক্ষিত কৰি ৰাখিছে। ওড়িশাৰ পাৰাদ্বীপ জিলাৰ অভিযন্তা অমৰেশ সামন্তে একেধৰণৰ কাম কৰিছে। অমৰেশ জীয়ে সৰু সৰু অৰণ্য স্থাপন কৰিছে যি আজি বহুতো গাঁৱক সুৰক্ষিত কৰি ৰাখিছে। বন্ধুসকল, এনে কাৰ্যকলাপত, যদি আমি সমাজক একত্ৰিত কৰো, তেন্তে ফলাফল ডাঙৰ হয়। যেনে, মাৰিমুথু যোগনাথন জী যি তামিলনাডুৰ কইম্বাটুৰত বাছ কণ্ডাক্টৰ হিচাপে কাম কৰে। যোগনাথন জীয়ে তেওঁৰ বাছৰ যাত্ৰীসকলক টিকট দিয়ে আৰু লগতে এটা উদ্ভিদৰ পুলিও বিনামূলীয়াকৈ দিয়ে। এনেদৰে যোগনাথন জীয়ে কিমান যে বৃক্ষপুলি ৰোপণ কৰিছে তাৰ হিচাপ নাই। যোগনাথন জীয়ে তেওঁৰ দৰমহাৰ এটা ডাঙৰ অংশ এই কামত ব্যয় কৰি আছে। এতিয়া, এইটো শুনাৰ পিছত, কোন এনে নাগৰিক নাথাকিব যিয়ে মাৰিমুথু যোগনাথন জীৰ কামৰ প্ৰশংসা নকৰিব। তেওঁৰ প্ৰেৰণাদায়ক কামৰ বাবে, তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাৰ বাবে মই তেওঁক হৃদয়ৰ পৰা অভিনন্দন জনাইছো।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, আৱৰ্জনাৰ পৰা সম্পদলৈ ৰূপান্তৰৰ বিষয়ে আমি সকলোৱে দেখিছো, শুনিছো আৰু আমি আনকো কও। সেইদৰে আৱৰ্জনাক মূল্যলৈ ৰূপান্তৰ কৰাৰো কাম কৰা হৈছে। এনে এটা উদাহৰণ হ’ল কেৰালাৰ কোচিৰ ছেণ্ট টেৰেছা মহাবিদ্যালয়। মোৰ মনত আছে যে ২০১৭ চনত, মই এই মহাবিদ্যালয়ৰ চৌহদত এক কিতাপ পঢ়া কাৰ্যসূচীতযোগদান কৰিছিলো৷ এই মহাবিদ্যালয়ৰ শিক্ষাৰ্থীসকলে পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য খেলনা তৈয়াৰ কৰি আছে, অতি সৃষ্টিশীল ধৰণে। এই শিক্ষাৰ্থীসকলে পুতলা তৈয়াৰ কৰিবলৈ পুৰণি কাপোৰ, পেলাই দিয়া কাঠৰ টুকুৰা, বেগ আৰু বাকচ ব্যৱহাৰ কৰি আছে। যদি এজন শিক্ষাৰ্থীয়ে পাজল নিৰ্মাণ কৰি আছে, কোনোবাই গাড়ী আৰু ৰে’ল নিৰ্মাণ কৰি আছে। এইটোও বিশেষভাৱে মন কৰা হয় যে পুতলাবোৰ যাতে সুৰক্ষিত আৰু শিশু অনুকূল হয়। আৰু এই সমগ্ৰ প্ৰচেষ্টাৰ অন্যতম গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ’ল যে এই পুতলাবোৰ অংগনৱাড়ী শিশুসকলক খেলিবলৈ দিয়া হয়। আজি যেতিয়া ভাৰতে পুতলা নিৰ্মাণত বহু দূৰ আগবাঢ়ি গৈছে, আৱৰ্জনাৰ পৰা মূল্যৰ এই অভিযানৰ অভিনৱ প্ৰয়োগে যথেষ্ট গুৰুত্ব লাভ কৰিছে।
অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ বিজয়ৱাড়াৰ এজন অধ্যাপক শ্ৰীনিবাস পদকণ্ডালা জী। তেওঁ এটা অতি আকৰ্ষণীয় কাম কৰি আছে। তেওঁ অটোমোবাইল মেটেল স্ক্ৰেপৰ পৰা ভাস্কৰ্য তৈয়াৰ কৰিছে। তেওঁৰ দ্বাৰা প্ৰস্তুত এই বিশাল ভাস্কৰ্যবোৰ ৰাজহুৱা উদ্যানত স্থাপন কৰা হৈছে আৰু মানুহে অতি উৎসাহেৰে প্ৰত্যক্ষ কৰিছে। ইলেক্ট্ৰনিক আৰু অটোমোবাইল আৱৰ্জনাৰ ৰিচাইক্লিংৰ এক অভিনৱ ব্যৱহাৰ। মই আকৌ এবাৰ কোচি আৰু বিজয়ৱাড়াৰ এই প্ৰচেষ্টাক প্ৰশংসা কৰিছো আৰু আশা কৰিছো যে এনে প্ৰচেষ্টাত অধিক লোক আগবাঢ়ি আহিব।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, ভাৰতৰ জনসাধাৰণে যেতিয়া বিশ্বৰ যি কোনো প্ৰান্তলৈ যায়, গৌৰৱেৰে কয় যে তেওঁলোক ভাৰতীয়। আমি আমাৰ যোগ, আয়ুৰ্বেদ, দৰ্শন, এনে অগণন বিষয় আছে যাৰ বাবে আমি গৌৰৱান্বিত৷ আমাৰ স্থানীয় ভাষা, উপভাষা, পৰিচয়, শৈলী, খাদ্যৰ বাবেও গৌৰৱান্বিত। আমি নতুন হ’ব লাগিব আৰু সেয়াই হৈছে জীৱন, কিন্তু পৰম্পৰাও হেৰুৱাব নালাগিব। নতুন প্ৰজন্মৰ ওচৰলৈ আমাৰ চৌদিশৰ অপৰিসীম সাংস্কৃতিক ঐতিহ্যক প্ৰচাৰ কৰিবলৈ আমি অতি কঠোৰ পৰিশ্ৰম কৰিব লাগিব। আজি এই কাম অসমৰ বাসিন্দা ‘চিকাৰী টিচৌ’য়ে যথেষ্ট অধ্যৱসায়ৰ সৈতে কৰি আছে। কাৰ্বি আংলং জিলাৰ ‘চিকাৰী টিচৌ’য়ে যোৱা ২০ বছৰ ধৰি কাৰ্বি ভাষাৰ নথি পত্ৰ প্ৰস্তুত কৰি আছে। ‘কাৰ্বি জনজাতীয়’ ভাই-ভনীসকলৰ ভাষা আজি মূলধাৰাৰ পৰা অদৃশ্য হৈ পৰিছে। শ্ৰীযুত চিকাৰী তিচৌৱে তেওঁৰ পৰিচয় ৰক্ষা কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল আৰু আজি তেওঁৰ প্ৰচেষ্টাই কাৰ্বি ভাষাত যথেষ্ট নথি-পত্ৰৰ সৃষ্টি কৰিছে। তেওঁ নিজৰ প্ৰচেষ্টাৰ বাবে বহুতো প্ৰশংসা লাভ কৰিছে, আৰু বঁটাও লাভ কৰিছে। মই ‘মন কী বাত’ৰ জৰিয়তে শ্ৰীযুত চিকাৰী তিচৌজীক অভিনন্দন জনাইছো৷ দেশৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত এনে বহুতো সাধক থাকিব যিয়ে এই ধৰণৰ কামত ব্ৰতী হৈ আছে আৰু মই তেওঁলোক সকলোকে অভিনন্দন জনাইছো।
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, যিকোনো নতুন আৰম্ভণি সদায় অতি বিশেষ হয়। নতুন আৰম্ভণিৰ অৰ্থ হৈছে নতুন সম্ভাৱনা – নতুন প্ৰচেষ্টা। আৰু নতুন প্ৰচেষ্টাৰ অৰ্থ হৈছে – নতুন শক্তি আৰু নতুন উৎসাহ। সেয়েহে বিভিন্ন ৰাজ্য আৰু অঞ্চলত আৰু আমাৰ বৈচিত্ৰতাৰ ভৰা সংস্কৃতিত উৎসৱ হিচাপে যিকোনো আৰম্ভণি উদযাপন কৰাৰ পৰম্পৰা আছে। আৰু এয়া নতুন আৰম্ভণি আৰু নতুন উৎসৱৰ আগমনৰ সময়। হোলীকো বসন্তৰ উৎসৱ হিচাপে উদযাপন কৰাৰ এক পৰম্পৰা আছে। যেতিয়া আমি ৰঙেৰে হোলী উদযাপন কৰি আছো, বসন্তইও আমাৰ চাৰিওফালে ৰং সিঁচৰতি কৰি তুলিছে। এই সময়তেই বিভিন্ন ফুল ফুলে আৰু প্ৰকৃতি জীৱন্ত হৈ পৰে। দেশৰ বিভিন্ন অঞ্চলত নতুন বছৰো সোনকালেই উদযাপন কৰা হ’ব। উগাদি হওক বা পুথণ্ডু, গুড়ি পড়ৱা হওক বা বিহু, নৱৰেহ বা পোইলা, বা বৈশাখ বা বৈইসাখি- সমগ্ৰ দেশবাসী উৎসাহ, উদ্দীপনা আৰু নতুন প্ৰত্যাশাৰ ৰঙত নিমজ্জিত হ’ব। এই সময়তে কেৰালাই সুন্দৰ বিশু উৎসৱ উদযাপন কৰে। ইয়াৰ পিছত সোনকালেই চৈত্ৰ নৱৰাত্ৰিৰ শুভ অনুষ্ঠানো আৰম্ভ হ’ব। চ’ত মাহৰ নৱম দিনা আমাৰ ইয়াত ৰাম নৱমী উৎসৱ পালন কৰা হয়। ইয়াক ভগৱান ৰামৰ জন্মবাৰ্ষিকী আৰু লগতে ন্যায় আৰু বীৰত্বৰ এক নতুন যুগৰ আৰম্ভণি হিচাপেও উদযাপন কৰা হয়। ইয়াৰ মাজতে উৎসাহ আৰু আনন্দৰে ভক্তিৰ পৰিৱেশে জনসাধাৰণক কাষ চপাই আনে, তেওঁলোকক পৰিয়াল আৰু সমাজৰ সৈতে সংযোজিত কৰে, পাৰস্পৰিক সম্পৰ্ক শক্তিশালী কৰে। এই উৎসৱসমূহ উপলক্ষে মই মোৰ সকলো দেশবাসীলৈ শুভেচ্ছা জনাইছো।
বন্ধুসকল, দেশত ৪ এপ্ৰিলত ইষ্টাৰ উদযাপন কৰা হ’ব। ইষ্টাৰ উৎসৱটো যীশু খ্ৰীষ্টৰ নৱজীৱন হিচাপে উদযাপন কৰা হয়। প্ৰতীকাত্মক অৰ্থত ইষ্টাৰ জীৱনৰ নতুন আৰম্ভণিৰ সৈতে জড়িত। ইষ্টাৰে প্ৰত্যাশাৰ পুনৰুজ্জীৱিত হোৱাৰ প্ৰতীক।
এই পবিত্ৰ আৰু শুভ মুহূৰ্তত মই ভাৰতৰ লগতে সমগ্ৰ বিশ্বৰ খ্ৰীষ্টান ধৰ্মাৱলম্বী লোকসকললৈ শুভেচ্ছা জনাইছো৷
মোৰ মৰমৰ দেশবাসীসকল, আজি ‘মন কি বাত’ত আমি অমৃত উৎসৱ আৰু দেশৰ বাবে আমাৰ দায়িত্বৰ কথা পাতিলো। আমি অন্যান্য উৎসৱ আৰু পৰ্বসমূহৰ বিষয়েও আলোচনা কৰিলো। ইয়াৰ ভিতৰত আন এটা উৎসৱ আছে যিয়ে আমাক আমাৰ সাংবিধানিক অধিকাৰ আৰু কৰ্তব্যৰ কথা মনত পেলাই দিয়ে। সেইটো হৈছে ১৪ এপ্ৰিল – ড০ বাবা চাহেব আম্বেদকাৰৰ জন্মজয়ন্তী। এইবাৰ, অমৃত উৎসৱত এই অনুষ্ঠানটো আৰু অধিক বিশেষ হৈ পৰিছে। মোৰ বিশ্বাস যে আমি নিশ্চিতভাৱে বাবাচাহেবৰ এই জন্মবাৰ্ষিকী স্মৰণীয় কৰি তুলিম, দায়িত্ব সহকাৰে সংকল্প গ্ৰহণ কৰিম আৰু তেওঁলৈ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি জ্ঞাপন কৰিম। এই বিশ্বাসৰ সৈতে, আপোনালোক সকলোলৈ পুনৰ বাবে উৎসৱসমূহৰ বাবে শুভেচ্ছা জনালো। সুখী হওক, স্বাস্থ্যৱান হওক আৰু আনন্দিত হৈ থাকক। এই কামনাৰ সৈতে মই পুনৰ সোঁৱৰণ কৰাই দিও, ‘ঔষধো-কঠোৰতাও’। অশেষ অশেষ ধন্যবাদ।
*****
DS/VJ/RSB/VK/MANN
Today is the 75th episode of #MannKiBaat. Tune in. https://t.co/CAKlYUrGHL
— Narendra Modi (@narendramodi) March 28, 2021
It seems like just yesterday when in 2014 we began this journey called #MannKiBaat. I want to thank all the listeners and those who have given inputs for the programme: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
During #MannKiBaat, we have discussed a wide range of subjects. We all have learnt so much. Diverse topics have been covered... pic.twitter.com/18nmqcULNH
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
#MannKiBaat completes 75 episodes at a time when India is looking forward to marking our Amrut Mahotsav. pic.twitter.com/8leQBwh9hh
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
The sacrifices of our great freedom fighters must inspire us to think about our duties as a citizen. This is something Mahatma Gandhi talked about extensively. #MannKiBaat pic.twitter.com/4fahJl7TXI
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
It was in March last year that the nation heard about Janata Curfew.
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
From very early on, the people of India have put up a spirited fight against COVID-19. #MannKiBaat pic.twitter.com/XLBjD10A9z
This time last year, the question was whether there would be a vaccine for COVID-19 and by when would it be rolled out.
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
Today, the world's largest vaccination drive is underway in India. #MannKiBaat pic.twitter.com/dkfIFz5Ohy
India's Nari Shakti is excelling on the sports field. #MannKiBaat pic.twitter.com/pX6aeyTP4T
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
Good to see sports emerge as a preferred choice for India's Nari Shakti. #MannKiBaat pic.twitter.com/wydmEnWpz5
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
During one of his speeches, PM @narendramodi had spoken about Lighthouse Tourism.
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
Guruprasadh Ji from Chennai shared images of his visits to Lighthouses in Tamil Nadu.
This is a unique aspect of tourism that is being highlighted in #MannKiBaat. pic.twitter.com/NbaqMH3uqs
India is working towards strengthening tourism facilities in some of our Lighthouses. #MannKiBaat pic.twitter.com/w8W0y2iGqi
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
A lighthouse surrounded by land...
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
PM @narendramodi mentions a unique lighthouse in Surendranagar in Gujarat. #MannKiBaat pic.twitter.com/oTVobQT6Xs
While talking about lighthouses, I want appreciate the efforts of lighthouse keepers for doing their duties diligently. Sadly, we had lost many lighthouse keepers during the tragic 2004 Tsunami: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
During #MannKiBaat, PM @narendramodi highlights the importance of bee farming. pic.twitter.com/JZMNJJKlhq
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
Summers are approaching and we must not forget to care for our birds.
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
At the same time, let us keep working on efforts to conserve nature. #MannKiBaat pic.twitter.com/izeq6KsW51
Inspiring life journeys from Andhra Pradesh, Tamil Nadu and Kerala. These showcase the phenomenal talent our people are blessed with. #MannKiBaat pic.twitter.com/1LCbfUdxbR
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021
A commendable effort to preserve and popularise the Karbi language. #MannKiBaat pic.twitter.com/jU83KShJBo
— PMO India (@PMOIndia) March 28, 2021