পি এম ইণ্ডিয়া

 

১. আফ্রিকাসহ ভাৰত–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত আমাৰ অংশীদাৰ দেশসমূহত উন্নতমানৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু দক্ষতাৰ উন্নয়ন ঘটাই এই অঞ্চলৰ সার্বিক আৰ্থিক বিকাশ আৰু উন্নয়নৰ জৰিয়তে শান্তি, সুস্থিৰতা বজাই ৰাখিবলৈ আৰু সমৃদ্ধিশালী কৰিবলৈ ভাৰত আৰু জাপানে একলগে কাম কৰিবলৈ সন্মতি প্ৰকাশ কৰিছে। দুয়োখন দেশেই বিশ্বাস কৰে যে সকলো ধৰণৰ উন্নয়নত সহযোগিতামূলক কামে উদাৰ মানসিকতা আৰু স্বচ্ছতাৰ লগত আৰু অধিক নকৰাকৈ, আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মানৰ হোৱা প্রয়োজন। এই উন্ননমূলক সহযোগিতাত সার্বভৌমত্ব আৰু এখন দেশৰ ভৌগলিক অখণ্ডতা, ঋণ পৰিশোধৰ দায়িত্ব পালন আৰু স্থানীয় অর্থনীতিৰ সৈতে সংগতি ৰখাৰ সমান্তৰালভাৱে উন্নয়নমলূক কৌশল আৰু অগ্রাধিকাৰৰ ভিত্তিত পৰিচালিত হোৱাটো প্রয়োজন।

২. আফ্রিকাৰ দেশসমূহৰ সৈতে ভাৰতৰ স্থায়ী আৰু নিৰৱছিন্ন সম্পর্ক বজাই ৰাখিবলৈ ভাৰতৰ ‘পূবলৈ চোৱা নীতি’ আৰু প্রধানমন্ত্রী মোদীৰ ১০টা দিক নির্দেশক নীতিৰ সমান্তৰালভাৱে জাপানৰ ‘উন্নত আন্তঃগাঁথনি উদ্যোগৰ বাবে সম্প্রসাৰিত অংশীদাৰিত্ব’ কাৰ্যসূচীৰ সৈতে সংগতি ৰাখি ভাৰত প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত যোগাযোগৰ মান উন্নয়ন তথা বিভিন্ন আন্তঃগাঁথনিমূলক ক্ষেত্রৰ ওপৰত গুৰুত্ব দি এক শক্তিশালী সহযোগিতা গঢ়ি তুলিবলৈ সংশ্লিষ্ট অঞ্চলটোৰ চৰকাৰসমূহৰ সৈতে আৰু অধিক হাৰত আলোচনা চলাই নিয়াৰ বিষয়ে উভয় দেশেই সন্মত হৈছে। সেয়েহে এই প্ৰচেষ্টাকো দুয়োখন দেশে আদৰণি জনাইছে। সুর্নিদিষ্ট ক্ষেত্রসমূহত সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ বিভিন্ন দিশ চিহ্নিতকৰণত যে অগ্রগতি হৈছে, তাক ভাৰত আৰু জাপানে আদৰণি জনাইছে। সহযোগিতা আগবঢ়োৱা ক্ষেত্রসমূহৰ ভিতৰত–

২.১ ৰন্ধন গেছ সম্পৰ্কীয় আন্তঃগাঁথনিৰ মান উন্নয়নত শ্রীলঙ্কাৰ সৈতে সহযোগিতা স্থাপন কৰা।

২.২ আবাস, শিক্ষা আৰু বিদ্যুতীকৰণ প্রকল্পসমূহৰ সহায়ত ৰাখাইন প্রদেশত উন্নয়নমূলক প্রচেষ্টাসমূহৰ সৈতে সংগতি বজাই ৰাখি ম্যানমাৰৰ সৈতে সহযোগিতা স্থাপন কৰা।

২.৩ ৰামগড়ৰ পৰা বড়িয়াৰহাটলৈকে এই অংশত ফ’ৰলেনযুক্ত পথ আৰু সেঁতু পুনৰ নিৰ্মাণ কৰাৰ লগতে যমুনা নদীৰ ওপৰত যমুনা ৰে’ল দলং নির্মাণ আৰু ৰোলিং ষ্টক সৰবৰাহ কৰি বাংলাদেশৰ সৈতে সহযোগিতা স্থাপন কৰা।

২.৪ কেনিয়াত ক্ষুদ্র আৰু মজলীয়া উদ্যোগ খণ্ডৰ উন্নয়নৰ সন্দৰ্ভত এক আলোচনা–চক্ৰ আয়োজনৰ সমান্তৰালভাৱে সেই দেশত স্বাস্থ্য সেৱাৰ ক্ষেত্রত সহযোগিতামূলক আঁচনিৰ অংগ হিচাপে এখন কেন্সাৰ হাস্পতাল স্থাপনৰ সম্ভাৱনাৰে আফ্রিকাৰ সৈতে সহযোগিতা স্থাপন কৰা।

৩. উভয় দেশেই মানৱ সম্পদ উন্নয়ন, দক্ষতা বিকাশ, স্বাস্থ্য পৰিচর্যা, জীৱন–জীৱিকা, জল, পৰিস্কাৰ–পৰিচ্ছন্নতা আৰু ডিজিটেল খণ্ডত সহযোগিতা সম্প্রসাৰণৰ গুৰুত্বৰ বিষয়টোক স্বীকৃতি প্ৰদান কৰিছে। একেদৰে, শিক্ষা, স্বাস্থ্য আৰু অন্যান্য সা–সুবিধাৰ দৰে বিষয়সমূহত একেলগে কাম কৰাৰ বিষয়েও দুয়োখন দেশ সন্মত হৈছে। আফ্রিকাকে ধৰি ভাৰত–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত বসবাস কৰা লোকসকলৰ স্বার্থত গ্ৰহণ কৰা বিভিন্ন উন্নয়নমূলক প্রচেষ্টাৱলীৰ বাস্তবায়িত কৰাটো দুয়োখন দেশে সহমত প্রকাশ কৰিছে।

৪. ভাৰত–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত উদ্যোগ কৰিড’ৰ আৰু উদ্যোগ নেটৱর্ক গঢ়ি তোলাৰ লক্ষ্যৰে ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত ব্যৱসায়িক ক্ষেত্রৰ আদান–প্রদান আৰু অধিক বৃদ্ধি কৰিবলৈ ভাৰত–জাপান বাণিজ্য মঞ্চ স্থাপনতো দুয়োখন দেশে একেলগে কাম কৰিব। এই লক্ষ্য পূৰণাৰ্থে, জাপানৰ সংস্থা নেক্সি আৰু ভাৰতীয় সংস্থা ইচিজিচিৰ মাজত স্বাক্ষৰিত বুজাবুজি পত্ৰকো দুয়োখন দেশে স্বাগত জনাইছে। এই বুজাবুজি চুক্তি কার্যকৰী হ’লে অঞ্চলটোত ভাৰত–জাপান ব্যৱসায়িক উদ্যোগসমূহৰ উন্নয়নত আৰু অধিক প্রসাৰ ঘটিব বুলি আশা প্ৰকাশ কৰা হৈছে।

৫. ভাৰত–জাপান উভয়েই বিশ্বাস কৰে যে এই অঞ্চলৰ এক সামঞ্জস্যপূর্ণ ইতিবাচক আৰু ভবিষ্যতমুখী পৰিৱর্তনৰ সম্ভাৱনাসমূহক বিচাৰি উলিয়াবলৈ ভাৰত–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত নিজৰ উন্নয়নমূলক সহযোগিতাসমূহে বৃহৎ ভূমিকা পালন কৰিব।

ভাৰত–জাপান সহযোগিতা এক্ট–ইষ্ট মঞ্চ

১. ভাৰতৰ পূবলৈ চোৱা নীতিত ভাৰতৰ উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলে সদায়েই অগ্রাধিকাৰ লাভ কৰে। আছিয়ান দেশসমূহৰ সৈতে ভাৰতৰ এই অঞ্চলটোৰ ঐতিহাসিক আৰু পৰম্পৰাগত সম্পর্কৰ বন্ধন আছে। আছিয়ান অঞ্চলৰ সৈতে ভাৰতৰ প্রধান সংযোগৰক্ষাকাৰী হৈ উঠাৰ সম্ভাৱনাও এই অঞ্চলৰ আছে। উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলত যোগাযোগ ব্যৱস্থাৰ উন্নতি ঘটাই অঞ্চলটোৰ প্রতিবেশী দেশসমূহৰ সৈতে যোগসূত্র গঢ়ি তোলা সংশ্লিষ্ট অঞ্চলটোৰ সম্ভাৱনাক কামত লগোৱাটো অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ।

২. যোৱা বছৰ গঠন কৰা এক্ট–ইষ্ট মঞ্চই উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলত ভাৰত–জাপান সহযোগিতাৰ প্রসাৰৰ অন্যতম এক চালিকা শক্তি হিচাপে কাম কৰিছে। যোৱা ৮ অক্টোৱৰত মঞ্চৰ দ্বিতীয় বৈঠকত নিম্নলিখিত বিষয়ত সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হৈছে–

২.১ প্রকল্প বা কাৰ্যসূচীসমূহৰ ৰূপায়ণ ত্বৰান্বিতকৰণ

মেঘালয় উত্তৰ–পূব যোগাযোগ ব্যৱস্থা

প্রথম পর্যায় : তুৰা–ডালু (ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ ৫১)

দ্বিতীয় পর্যায় : শ্বিলং–ডাউকি (ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ ৪০)

মিজোৰাম উত্তৰপূব যোগাযোগ ব্যৱস্থা

প্রথম আৰু দ্বিতীয় পর্যায় : আইজল–তুইপাং (ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথ ৫৪)

ছিকিম : জৈৱ বৈচিত্রৰ সংৰক্ষণ আৰু সুস্থ বন পৰিচালনা

নাগালেণ্ড : অৰণ্য সংৰক্ষণ, জীৱন–জীৱিকাৰ মান উন্নয়ন

২.২ ভাৰত আৰু জাপান নিম্নলিখিত ক্ষেত্রে অগ্রসৰ হতে তাদেৰ আগ্রহেৰ কথা পুনৰায় ব্যক্ত কৰিছে।

এছিয়া উন্নয়ন বেংকৰ সহযোগিতায় ধুবুৰী/ফুলবাৰী সেঁতু প্রকল্পকে ধৰি গেলেফু–ডালু কৰিড’ৰৰ কাম শেষ কৰা। ধুবুৰী/ফুলবাৰী সেঁতু প্রকল্পৰ নির্মাণ কাৰ্য শেষ হ’লে এইখন নদীৰ ওপৰত নির্মিত ভাৰতৰ দীর্ঘতম সেঁতু হৈ উঠিব।

জিলাৰ প্রধান পথ আৰু অন্যান্য পথসমূহৰ মান উন্নয়নৰ বিষয়ে বিবেচনা কৰা। এই ধৰণৰ উদ্যোগ বাস্তবায়িত হ’লে, সেইবোৰে আর্থ–সামাজিক ক্ষেত্রত ইতিবাচক প্রভাব পেলাব।

তৃতীয় পর্যায়ৰ উমিয়াম–উমত্রু জলবিদ্যুৎ কেন্দ্রৰ সংস্কাৰ আৰু আধুনিকীকৰণ প্রকল্পৰ বাবে চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সাহায্য বা অডিএ প্ৰদান কৰা।

ত্রিপুৰাৰ অৰণ্য অঞ্চলৰ সুস্থ পৰিচালনা আৰু তাৰ সংৰক্ষণত সহায় কৰা। একেদৰে মেঘালয়ত এই ধৰণৰ এক কর্মসূচী গ্রহণৰ প্ৰচেষ্টা হাতত লোৱা৷

২.৩ দক্ষতা আৰু বৃত্তিমূলক প্ৰচেষ্টা

উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলত প্ৰচুৰ পৰিমাণে বাঁহ থকাৰ লগতে এই অঞ্চলত বাঁহৰ গুৰুত্বপূর্ণ ভূমিকাক বিবেচনাত ৰাখি ‘জাপান–ভাৰত উত্তৰপূব বাঁহ উদ্যোগ’ আৰম্ভ কৰা হ’ব। এই উদ্যোগৰ অধীনত উদ্যোগ খণ্ডত বাঁহৰ ব্যৱহাৰৰ সমান্তৰালভাৱে বাঁহনিৰ সুস্থ পৰিচালনাৰ বিষয়টো গুৰুত্ব প্ৰদান কৰা হ’ব।

ভাৰতৰ ১০০খন উচ্চশিক্ষা প্রতিষ্ঠানত জাপানী ভাষাৰ পাঠ্যক্রম আৰম্ভ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত দুয়ো দেশৰ প্রধানমন্ত্রীয়ে যি প্ৰতিশ্ৰুতি দিছে, তাৰ অংগ হিচাপে উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলত জাপানী ভাষাশিক্ষাৰ প্রসাৰত গুৰুত্ব দিয়া হ’ব। কটন বিশ্ববিদ্যালয়, অসমৰ গুৱাহাটী বিশ্ববিদ্যালয়, মেঘালয় আৰু নাগালেণ্ডৰ এখনকৈ প্রতিষ্ঠানত এই ধৰণৰ পাঠ্যক্রম আৰম্ভ কৰাৰ বিষয়ে আগ্রহ প্রকাশ কৰিছে। জাপানী ভাষা শিক্ষা প্রশিক্ষণ কেন্দ্রৰ জৰিয়তে এই প্ৰচেষ্টাৱলীক সহায় আগহঢ়োৱাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে। উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যসমূহৰ পৰা জাপানী ভাষা শিক্ষাৰ আৰু প্রস্তাৱ পালে তাক আদৰণি জনোৱা হ’ব।

২.৪ দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা

উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলৰ স্থায়ী আন্তঃগাঁথনি নির্মাণত আৰু পার্বত্য অঞ্চলত ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথক ক্ষেত্রত দক্ষতা উন্নয়নমূলক প্রকল্পৰ জৰিয়তে জাপানৰ সহায় লোৱা।

দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাস সংক্রান্তীয় জাপান–ভাৰত কর্মশিৱিৰ আয়োজনৰ জৰিয়তে জ্ঞানৰ বিনিময় কৰা।

উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলৰ ৰাজ্যসমূহৰ বিষয়াসকলক প্রাসংগিক ক্ষেত্রত প্রশিক্ষণৰ সুযোগ–সুবিধা প্রদানত জিকা ন’লেজ কো–ক্রিয়েচন কর্মসূচীৰ সর্বাধিক সদ্ব্যৱহাৰ কৰা।

৩. ভাৰত–জাপান সহযোগিতাত এক্ট ইষ্ট মঞ্চই এই প্রকল্পসমূহৰ অগ্রগতিৰ পর্যালোচনা কৰিব, সেইদৰে ভাৰতৰ উত্তৰ–পূর্বাঞ্চলৰ সৈতে জড়িত ভৱিষ্যৎ সহযোগিতাৰ বিষয়সমূহো চোৱা–চিতা কৰিব।

ভাৰত–জাপান অর্থনৈতিক আৰু অডিএ বা চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সাহায্য

ভাৰতত আর্থ–সামাজিক ক্ষেত্রৰ উন্নয়নত জাপানৰ অ’ডিএ বা চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সহায়ৰ গুৰুত্বপূর্ণ অৱদানৰ কথা স্বীকাৰ কৰি লৈ সেই দেশৰ নিৰন্তৰ সহায়তাৰ বাবে ভাৰতে সন্তোষ প্রকাশ কৰিছে। জাপানৰ এই সহায়ে দুয়োখন দেশৰ মাজত নিবিড় সম্পর্ককে প্রতিফলিত কৰিছে। এনে পৰিপ্রেক্ষিতত, নিম্নোলিখিত ক্ষেত্রসমূহত জাপানে সহায় আগবঢ়োৱা বিষয়সমূহ ভাৰত–জাপানে পর্যালোচনা কৰিছেঃ

জাপানৰ অ’ডিএ বা চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সহায্য

২০১৭ৰ ছেপ্টেম্বৰত ভাৰতে শেহতীয়া সন্মিলনৰ পাছৰ পৰা নিম্নোলিখিত প্রকল্পসমূহ অ’ডিএ বা চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সাহায্য প্রদান কৰা হৈছে– বাংগালুৰু পানী যোগান আৰু নিষ্কাষণ প্রকল্প (তৃতীয় পর্যায়); মুম্বাইত তৃতীয় মেট্র’ লাইন প্রকল্প; চেন্নাইত সমুদ্রৰ পানী লৱনমুক্ত কৰাৰ কেন্দ্র নির্মাণ; হিমাচলপ্রদেশৰ অৰণ্য অঞ্চলত পৰিস্থিতি তন্ত্রৰ মান উন্নয়নৰ প্রকল্প; হিমাচলপ্রদেশত জীৱন–জীৱিকাৰ মান উন্নয়নৰ ব্যৱস্থা গ্রহণ কৰা; চেন্নাই পৌৰসভা এলেকাত অত্যাধুনিক পৰিৱহন ব্যৱস্থা আৰম্ভ কৰা সম্পৰ্কীয় প্রকল্প; মুম্বাই–আমেদাবাদ উচ্চগতি সম্পন্ন ৰে’ল প্রকল্প ; তৃতীয় পর্যায়ৰ উমিয়াম–উমত্রু জলবিদ্যুৎ উৎপাদন কেন্দ্রৰ সংস্কাৰ আৰু আধুনিকীকৰণ; তৃতীয় পর্যায়ত দিল্লীত দ্রুতগতি সম্পন্ন ৰাজহুৱা পৰিবহন ব্যৱস্থা প্রকল্প; তৃতীয় পর্যায়ৰ উত্তৰপূব পথ নেটৱর্ক যোগাযোগ উন্নয়ন প্রকল্প; পশ্চিমবংগৰ পুৰুলিয়াত তুর্গ পাম্প ষ্টৰেজ নির্মাণ প্রকল্প; তামিলনাডুত প্রথম পর্যায়ত চেন্নাই পেৰিফেৰাল ৰিং ৰোড নির্মাণ প্রকল্প আৰু ত্রিপুৰাত অৰণ্য অঞ্চলতৰ সংৰক্ষণ তথা সুস্থ পৰিচালনা সংক্রান্ত প্রকল্প উল্লেখযোগ্য।

তদুপৰি, ভাৰতৰ প্রত্যাশা এই যে ভাৰতে দুগ্ধপামৰ ক্ষেত্রৰ উন্নয়নত শীঘ্ৰে অ’ডিএ বা চৰকাৰী উন্নয়নমূলক সাহায্যৰ ঋণ লাভ কৰিব। মহাৰাষ্ট্রৰ নাগপুৰত নাগ নদীতে প্ৰদূষণ হ্রাস, মধ্যপ্রদেশৰ গ্রামাঞ্চলত পানী যোগান, বনাঞ্চলৰ সংৰক্ষণ আৰু উন্নয়নত স্থানীয় লোকসকলক চামিল কৰা আৰু মেঘালয়ত সুস্থ জন পৰিচালনাৰ দৰে গুৰুত্বপূর্ণ ক্ষেত্রত সমীক্ষা আৰম্ভ কৰা হ’ব বুলি ভাৰতে আশাপ্রকাশ কৰিছে। ভাৰতত বহনক্ষম উন্নয়নৰ উদ্দেশ্যসমূহ পূৰণত চৰকাৰী উন্নয়নমূলক ঋণ সাহায্যৰ জৰিয়তে সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ বাবে ভাৰত আৰু জাপানৰ সংশ্লিষ্ট কর্তৃপক্ষৰ মাজত আৰম্ভ হোৱা আলোচনাকো ভাৰতে আদৰণি জনাইছে৷

বাৰাণসী সন্মিলন কেন্দ্র

উত্তৰপ্রদেশৰ বাৰাণসীত আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা তথা সন্মিলন কেন্দ্র গঢ়ি তোলাৰ বাবে আৰম্ভ কৰা প্রকল্পৰ অগ্রগতিত উভয়পক্ষই সন্তোষ প্রকাশ কৰিছে। এই কেন্দ্রটোৱে ভাৰত–জাপানৰ মাজৰ বন্ধুত্বৰ এক উজ্জ্বল নিদৰ্শন দাঙি ধৰিছে। জাপানে এই কেন্দ্রটো নির্মাণত ইতিমধ্যে যি অতিৰিক্ত অনুদান আগবঢ়াইছে ভাৰতে তাৰ প্রশংসা কৰিছে।

যানজঁট হ্ৰাস আৰু চহৰাঞ্চলীয় পৰিৱেশৰ উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত অনুদান

বাংগালুৰু চহৰৰ কেন্দ্রস্থলত যানজঁট সম্পৰ্কীয় তথ্য আৰু সুস্থভাৱে যানজঁট হ্ৰাস কৰাৰ বাবে আধুনিক ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলা সম্পৰ্কীয় প্রকল্প ৰূপায়ণত অনুদানৰ লক্ষ্যৰে যি নথিপত্র বিনিময় হৈছে, ভাৰতে তাক লৈ সন্তোষ প্রকাশ কৰিছে।

ৰে’ল খণ্ডত ভাৰত–জাপানৰ সহযোগিতা

মুম্বাই–আমেদাবাদ ক্ষীপ্ৰগতিসম্পন্ন ৰে’ল

ভাৰতত যোগাযোগ ব্যৱস্থায় বৈপ্লৱিক পৰিৱর্তন সাধন কৰাৰ লগতে ক্ষীপ্ৰগতি সম্পন্ন ৰে’লৰ চলাচল আৰম্ভ কৰিবলৈ ভাৰত আৰু জাপানে মুম্বাই–আমেদাবাদ ক্ষীপ্ৰগতিসম্পন্ন ৰে’ল কৰিড’ৰ নির্মাণত সহযোগিতা আগবঢ়াইছে। এই প্রকল্পৰ গুৰুত্বৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখি সর্বোচ্চ পর্যায়ত নজৰ দিয়াৰ বাবে নিটী আয়োগৰ উপাধ্যক্ষ ডঃ ৰাজীৱ কুমাৰ আৰু জাপানৰ প্রধানমন্ত্রী শ্বিনজো আবেৰ বিশেষ উপদেষ্টাত ডঃ হিৰোতো ইজুমিৰ সভাপতিত্বত যৌথ কমিটি গঠন কৰা হৈছে।

যোৱা ১৭ ছেপ্টেম্বৰত নতুন দিল্লীত এই কমিটিৰ অষ্টমখন বৈঠকত মুম্বাই–আমেদাবাদৰ মাজৰ ক্ষীপ্ৰগতি সম্পন্ন ৰে’ল প্রকল্পৰ ধাৰাবাহিক অগ্রগতিত সন্তোষপ্রকাশ কৰা হয়। বৈঠকত লক্ষ্য এই প্রকল্পৰ সাফল্য অর্জনত পাৰস্পৰিক প্রয়াস অব্যাহত ৰখা হ’ব বুলি সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়৷ এই প্রকল্পৰ সৰ্বাংগীন অগ্রগতি লক্ষ্য কৰিলে দেখা যায় যে ইতিমধ্যে জাপানৰ ভূমি, আন্তঃগাঁথনি, পৰিবহন আৰু পর্যটন মন্ত্রী শ্রী কেইচি ইচিয়ে যোৱা ডিচেম্বৰ মাহত আৰু সেই দেশৰ ভূমি, আন্তঃগাঁথনি, পৰিবহন আৰু পর্যটন বিষয়ক সংসদীয় প্রতিমন্ত্রী শ্রী মাছাতোশি আকিমতোৱে যোৱা মে’ মাহত ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিছিল। যৌথ কমিটিৰ বৈঠকত এই প্রকল্প দ্বিতীয় পর্যায়ত জাপানৰ ঋণ সাহায্যৰ বাবে নথিপত্র বিনিময় আৰু চুক্তি স্বাক্ষৰ হৈছে।

মুম্বাই, আমেদাবাদ ক্ষীপ্ৰগতিসম্পন্ন ৰে’ল প্রকল্প ৰূপায়ণৰ দায়িত্বত আছে ৰাষ্ট্ৰীয় ক্ষীপ্ৰগতিসম্পন্ন ৰে’ল নিগম লিমিটেড (এনএইচএছআৰচিএল)৷ প্রকল্পটো ৰূপায়ণৰ বাবে প্রয়োজনীয় ভূমিৰ চূড়ান্ত সমীক্ষাৰ কাম ইতিমধ্যে শেষ হৈছে। মুম্বাই আৰু আমেদাবাদৰ মাজত ভূমি অধিগ্রহণৰ কাম আৰম্ভ হৈছে। এই কাম চলিত বৰ্ষৰ ডিচেম্বৰ মাহৰ ভিতৰত শেষ কৰাৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰা হৈছে। ৪৮৭ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ এই ৰে’ল প্রকল্পৰ ৩২৮ কিলোমিটাৰৰ যৌথ সমীক্ষাৰ কাম ইতিমধ্যে শেষ হৈছে। প্রকল্পটো গঢ়ি তোলাৰ সমান্তৰালভাৱে উচ্চগতিৰ ৰে’ল সম্পৰ্কীয় এক প্রশিক্ষণ প্রতিষ্ঠান স্থাপনত ২৬টা সংস্থাক আৱণ্টন দিয়াৰ বাবে চিহ্নিত কৰা হৈছে। ইতিমধ্যে চাৰিটা ক্ষেত্রত আৱণ্টন প্রক্রিয়া সম্পূর্ণ হৈছে। এই ৰে’ল প্রকল্পত যি ১২টা ষ্টেচন আছে, সেইবোৰৰ প্রত্যেকতে আধুনিক আৰু স্থায়ী সুসংবদ্ধ পৰিবহন নেটৱর্ক গঢ়ি তোলাৰ বাবে বহু আৰ্হিৰ পৰিবহণ সংহত পৰিকল্পনা গ্রহণ কৰা হৈছে।

পশ্চিমাঞ্চলীয় ডেডিকেটেড ফ্রেইট কৰিড’ৰ

মুম্বাইত জৱাহৰলাল নেহৰু বন্দৰ টার্মিনালৰ পৰা দাদৰি (গুজৰাট)লৈকে ১ হাজাৰ ৫২২ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ পশ্চিমাঞ্চলীয় ডেডিকেটেড ফ্রেইট কৰিড’ৰ গঢ়ি তোলাৰ উদ্দেশ্য হ’ল মুম্বাই–দিল্লী পথৰ যানজঁট হ্ৰাস কৰা। জাইকাৰ আৰ্থিক সাহায্যত এই প্রকল্পটো ৰূপায়ণ কৰা হৈছে৷

এই প্রকল্পৰ ৪৮ শতাংশ নির্মাণ কাৰ্য শেষ হৈছে। ইফালে, ৮০২ কিলোমিটাৰ ৰে’ললাইন স্থাপনৰ কাম ইতিমধ্যে শেষ হৈছে। প্রকল্প ৰূপায়ণৰ বাবে প্রায় ৯৯ শতাংশ ভূমি অধিগ্রহণৰ কাম শেষ হৈছে আৰু ৩৩ হাজাৰ ১৩০ কোটি টকাৰ আৱণ্টৰৰ কামো সম্পন্ন হৈছে। যোৱা ১৫ আগষ্টত নির্মীয়মান এই ফ্রেইট কৰিড’ৰৰ ১৯০ কিলোমিটাৰ দৈৰ্ঘ্যৰ আতেলি–ফুলেৰা অংশত পৰীক্ষামূলকভাবে ৰে’ল চলোৱা হৈছে। প্রকল্পটোৰ নির্মাণ শেষ হ’লে এয়া ভাৰতীয় ৰে’ল ব্যৱস্থাত এক গুৰুত্বপূর্ণ মাইলৰফলক হৈ উঠিব।

ভৱিষ্যৎ সহযোগিতা

১. মুম্বাই–আমেদাবাদ উচ্চগতিসম্পন্ন ৰে’ল প্রকল্পত মেক ইন ইণ্ডিয়া আঁচনিৰ উদ্দেশ্যসমূহ বাস্তবায়িত কৰিবলৈ দুয়োখন দেশৰ একাধিক সংস্থা আৰু প্রতিষ্ঠানক লৈ এটি টাস্ক ফোৰ্চ গঠন কৰা হৈছে। চাৰিটা উপগোট গঠনৰ দিশতো প্রস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হৈছে। এই ৰে’ল প্ৰকল্পত সেৱা দানৰ বাবে মুঠ ২৪খন ৰে’লৰ ভিতৰত ৬খন ৰে’ল মেক ইন ইণ্ডিয়া আঁচনিৰ অধীনত নিৰ্মাণ কৰা হ’ব।

২. জাপানৰ অ’ডিএ আঁচনিৰ জৰিয়তে লাভ কৰা ঋণক কামত লগাই বৰোদাত ভাৰতীয় ৰে’লৰ ৰাষ্ট্ৰীয় শৈক্ষিক চৌহদত উচ্চগতিসম্পন্ন ৰে’ল সম্পৰ্কীয় এখন নতুন প্রশিক্ষণ প্রতিষ্ঠান গঢ়ি তোলা হ’ব। এই প্রশিক্ষণ কেন্দ্রৰ বাবে দুটি নিবিদা আহ্বান কৰা হৈছে। অন্তিম নিবিদা যোৱা জুলাই মাহত প্রকাশিত হয়। আশা কৰা হৈছে অহা ডিচেম্বৰ মাহৰ ভিতৰত নিবিদাৰ সম্পূৰ্ণ প্রক্রিয়া শেষ হ’ব। প্রশিক্ষণ প্রতিষ্ঠান নির্মাণৰ কাম ইতিমাজত আৰম্ভ হৈছে আৰু ২০২০ ডিচেম্বৰ মাহত এইখন আৰম্ভ হ’ব বুলি আশা কৰা হৈছে। উচ্চগতিসম্পন্ন ৰে’ল প্রকল্প পৰিচালনাৰ বাবে পর্যাপ্ত পৰিমাণ কর্মীক প্রয়োজনীয় প্রশিক্ষণ দিবলৈ উভয় দেশে সন্মত হৈছে। ইতিমাজত ভাৰতীয় ৰে’লৰ ২৮৭গৰাকী যুৱ বিষয়া জাপানত প্রশিক্ষণ দি থকা হৈছে। ভাৰতীয় ৰে’ল বিষয়াসকলৰ প্রশিক্ষণৰ বাবে জাপান চৰকাৰে প্রতি বছৰে ২০গৰাকী বিষয়াক প্রশিক্ষিত কৰি স্নাতকোত্তৰ ডিগ্ৰী প্ৰদানৰ সিদ্ধান্ত লৈছে। বর্তমানে ভাৰতীয় ৰে’লৰ ১৭গৰাকী বিষয়াই জাপানৰ বিভিন্ন বিশ্ববিদ্যালয়ত স্নাতকোত্তৰ পর্যায়ত ডিগ্ৰী পাঠ্যক্ৰমৰ প্রশিক্ষণ গ্ৰহণ কৰিছে। ২০১৯ চনৰ বাবে ২০গৰাকী বিষয়াক এই ডিগ্ৰী পাঠ্যক্ৰমত প্রশিক্ষণ দিয়াৰ প্রস্তাৱ দিছে জাপান চৰকাৰে।

৩. ৰে’ল সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্রত ভাৰত চৰকাৰে যি অগ্রাধিকাৰ প্ৰদান কৰিছে তাৰ পৰিপ্রেক্ষিতত সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তাৰ বিষয়ত শ্রেষ্ঠ পন্থা পদ্ধতি সম্পর্কে অৱগত কৰিবলৈ ভাৰতে জাপানৰ সৈতে সহযোগিতা আগবঢ়াই আহিছে। প্রযুক্তিগত সহযোগিতাৰ বাবে জাপানৰ নিৰাপত্তা বিশেষজ্ঞসকলক লৈ এটি দলে ইতিমাজত ভাৰত ভ্ৰমণলৈ আহি ইয়াত ৰে’ল সুৰক্ষা নিৰাপত্তাৰ বিষয়সমূহ বিবেচনা কৰি দেখিছে। সুৰক্ষা আৰু নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্রত ভাৰতীয় ৰে’লৰ সক্ষমতা বৃদ্ধি আৰু ৰে’ললাইনৰ ৰক্ষণাবেক্ষনৰ বাবে প্রযুক্তিগত সহযোগিতাৰ অধীনত ৰে’ল নিৰাপত্তা সম্পৰ্কীয় এটি আঁচনি গ্রহণ কৰা হ’ব৷

মেক ইন ইণ্ডিয়া আঁচনিত ভাৰত–জাপানৰ মাজত সহযোগিতা

চলিত বৰ্ষৰ জুলাই মাহত গুজৰাটৰ আমেদাবাদত জেটৰো বিজনেছ ছাপোর্ট চেণ্টাৰ আৰম্ভ কৰাৰ সমান্তৰালভাৱে জাপান–ভাৰত বিনিয়োগ প্রসাৰ পৰিকল্পনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি দুয়ো দেশে বিনিয়োগৰ প্রসাৰত একাধিক চেমিনাৰ আয়োজন কৰা হৈছে।

ভাৰতত বেচৰকাৰী ক্ষেত্রত প্রায় ৬০টা জাপানী সংস্থা বিনিয়োগৰ যি প্রস্তাৱ দিছে, প্রধানমন্ত্রী নৰেন্দ্র মোদীকে সেই বিষয়ে যোৱা ২৯ অক্টোবৰত অৱগত কৰা হয়। এই বিনিয়োগ প্রকল্পসমূহত ইনভেষ্ট ইণ্ডিয়া আৰু জাপানৰ জেটৰো সংস্থাই সহায় কৰিব। মেক ইন ইণ্ডিয়া আঁচনিত এই বিনিয়োগ প্রকল্পসমূহত অধিক গতি প্ৰদানৰ আশা কৰা হৈছে। বিনিয়োগৰ পৰিমান প্রায় ২৮০ বিলিয়ন জাপানী ইয়েন। প্রকল্পসমূহত অতিৰিক্ত ২৯ হাজাৰ কর্মসংস্থাপনৰ সুযোগ সৃষ্টি হ’ব।

নতুন এক উদ্যোগৰ অংগ হিচাপে ভাৰত আৰু জাপানৰ দুই সংস্থা–এমইটিআই আৰু ডিআইপিপিয়ে কেন্দ্রীয় চৰকাৰ আৰু ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ প্রশাসনিক কাম–কাজ পৰিচালনা প্রণালীক আৰু অধিক সুবিন্যস্ত কৰিবলৈ ‘এডভান্সড মডেল সিংগল উইণ্ড’ গঢ়ি তোলাৰ ক্ষেত্ৰত পাৰস্পৰিক সহযোগিতাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে। এই সহযোগিতাৰ ফলত প্রশাসনিক কাম–কাজ পৰিচালনাৰ ক্ষেত্রত শ্রেষ্ঠ পদ্ধতিসমূহ অনুসৰণ কৰা হ’ব। একেদৰে এই ধৰনৰ কাম–কাজ পৰিচালনাত দক্ষতা বৃদ্ধি পাব। ইয়াৰ ফলত ভাৰতত সহজে ব্যৱসায় বাণিজ্য কৰাৰ অনুকূল পৰিৱেশ গঢ়ি তুলিবলৈ চৰকাৰী প্রচেষ্টাসমূহ ত্বৰান্বিত হ’ব। এক কার্যকৰী লজিষ্টিক চাপ্লাই ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিবলৈ যি লজিষ্টিক ডাটা বেংক আঁচনি আৰম্ভ কৰাৰ সিদ্ধান্ত হৈছে, সেইটোয়ে ভাৰতত বাণিজ্যৰ অনুকূল পৰিৱেশ গঢ়ি তোলাৰ ক্ষেত্ৰত সহায় কৰিব।

দক্ষতা উন্নয়ন ক্ষেত্রত ভাৰত–জাপান সহযোগিতা

অহা দহ বছৰত ৩০ হাজাৰ ব্যক্তিক প্রশিক্ষণ প্রদান কৰি ভাৰতত উৎপাদন ক্ষেত্রৰ সৰ্বাংগীন অগ্রগতিৰ বাবে এক অনুকূল বাতাবৰণ গঢ়াৰ লক্ষ্যৰে কেন্দ্রীয় দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ অর্থনীতি, বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত ২০১৬ত ‘উৎপাদন ক্ষেত্রত দক্ষতা বিনিময়ৰ প্রসাৰ কাৰ্যসূচী’ সম্পৰ্কীয় এখন সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়। এই আঁচনিয়ে ভাৰতৰ স্কিল ইণ্ডিয়া আৰু মেক ইন ইণ্ডিয়াৰ দৰে ধ্বজাবাহী প্ৰচেষ্টাত বৰঙণি যোগাইছে। স্বাক্ষৰিত সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তিৰ জৰিয়তে ভাৰতত ব্যৱসায় বাণিজ্যৰ সৈতে জড়িত জাপানী সংস্থাসমূহে জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰিং আৰু জাপানীজ এনডাৱেড কোৰ্চ আৰম্ভ কৰাৰ জৰিয়তে দক্ষতা বিকাশৰ ক্ষেত্রত অংশগ্রহণ কৰিছে।

জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰি সংস্থাই জাপানী পদ্ধতিত উৎপাদন প্রক্রিয়াৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ উদ্যোগপতিসকলৰ প্রশিক্ষণ প্রদানৰ কাম ইতিমাজত আৰম্ভ হৈছে। ৫টা জাপানী সংস্থাই ২০১৭ চনত জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰিং স্থাপন কৰে। এই ধৰণৰ প্রতিষ্ঠানৰ সৈতে গুজৰাটত ছুজুকী সংস্থা, ৰাজস্থানত ডাইকিন সংস্থা, তামিলনাডুত য়ামাহা সংস্থা আৰু কর্ণাটকত হিতাচি আৰু টয়’টা সংস্থা জড়িত আছে। ২০১৮ত জাপানী সংস্থা আৰেষ্টিয়ে হাৰিয়ানাৰ ভাৱালত জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰিং স্থাপন কৰে। টয়’টা সুছো সংস্থাই গুজৰাটৰ মাণ্ডালত আৰু তিৰুমো সংস্থাই তিৰুৱনন্তপুৰমত জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰিং স্থাপন কৰিছে৷

ভাৰতত উৎপাদন ক্ষেত্রৰ সৈতে জড়িত ইঞ্জিনিয়াৰসকলৰ প্রশিক্ষণৰ বাবে নির্দিষ্ট কেইবাটাও ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজত জাপানীজ এনডাৱেড পাঠ্যক্ৰম আৰম্ভ কৰা হৈছে৷ ২০১৭ত জাপানী সংস্থা মেইডেনছা কর্প’ৰেচন বিদ্যুৎ বিতৰণ আৰু উৎপাদন ক্ষেত্ৰত এইদেশত প্রথম জাপানীজ এনডাৱেড পাঠ্যক্ৰম আৰম্ভ কৰে। ইয়াৰ পাছত মিটছুবিচি ইলেকট্রিকে ২০১৮ত ভাৰতৰ একাধিক ইঞ্জিনিয়াৰি কলেজত ফেক্টৰি অটোমেচন পাঠ্যক্ৰম আৰম্ভ কৰিছে৷

কেন্দ্রীয় দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ে যোৱা বৰ্ষৰ অক্টোবৰ মাহত জাপানৰ স্বাস্থ্য, শ্রম আৰু কল্যাণ তথা সেই দেশৰ ন্যায়বিচাৰ আৰু বিদেশ মন্ত্ৰালয়ৰ সৈতে প্রযুক্তিগত ক্ষেত্রত অর্ন্তৱর্তীকালীন প্রশিক্ষণ কাৰ্যসূচী পৰিচালনা সংক্রান্ত এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছে। এই বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰৰ ফলত প্রযুক্তিগত ক্ষেত্রত অর্ন্তৱর্তী প্রশিক্ষণ কাৰ্যসূচীৰ যথাযথ ৰূপায়ণৰ বাবে দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ ক্ষেত্ৰত এক অনুকূল বাতাবৰণ গঢ় লৈ উঠিছে। এই কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে ১৫জন ভাৰতীয় শিক্ষানবীশৰ প্রথমটো দলে বিভিন্ন জাপানী সংস্থাত কামৰ বাবে প্রশিক্ষণ লাভ কৰিব। তদুপৰি প্রযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত অর্ন্তৱর্তী প্রশিক্ষণ কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে আৰু ১৭ জন ভাৰতীয় প্রযুক্তি–শিক্ষানবীশ জাপানত বিভিন্ন সংস্থাত কামৰ সুযোগ লাভ কৰিছে।

ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় দক্ষতা বিকাশ নিগম আৰু জাপানৰ জিটকো সংস্থাৰ সহযোগিতাত কেন্দ্রীয় দক্ষতা বিকাশ আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ে চলিত বছৰৰ ফেব্রুৱাৰী মাহত নতুন দিল্লীত প্রযুক্তিগত ক্ষেত্ৰত অর্ন্তৱর্তী প্রশিক্ষণ কাৰ্যসূচী সম্পৰ্কীয় সজাগতামূলক এক কর্মশালা আৰু যোৱা ছেপ্টেম্বৰ মাহত সেই দেশৰ নাগোৱাত এই বিষয়ক এখন আলোচনা–চক্ৰৰ আয়োজন কৰে। ইয়াৰ উদ্দেশ্য আছিল জাপানী সংস্থাসমূহৰ চাহিদা পূৰণত দক্ষ ভাৰতীয় শিক্ষানবীশসকলক প্রেৰণ কৰি ভাৰতৰ সক্ষমতাক তুলি ধৰাৰ লগতে সেই কাৰ্যসূচীৰ সুযোগ–সুবিধা সম্পর্কে ভাৰতত সংশ্লিষ্ট ক্ষেত্ৰৰ সৈতে জড়িত সকলো পক্ষক সচেতন কৰি তোলা।

ভৱিষ্যৎ সহযোগিতা

জাপান–ইণ্ডিয়া ইনষ্টিটিউট অৱ মেনুফেকচাৰিং আৰু জাপানীজ এনডাৱেড পাঠ্যক্ৰমৰ জৰিয়তে ভাৰতত দক্ষতা বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত জাপান–ভাৰত উভয় দেশে তেওঁলোকৰ প্রচেষ্টাৱলী অব্যহত ৰাখিব। ইয়াৰ ফলত ‘স্কিল ইণ্ডিয়া’ আৰু ‘মেক ইন ইণ্ডিয়া’ প্ৰচেষ্টাত আৰু অধিক গতি সঞ্চাৰিত হ’ব৷

জাপানী ভাষা শিক্ষাৰ দৰে ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপান দক্ষতা প্রশিক্ষণ অব্যাহত থাকিব। ভাষা শিক্ষাৰ ক্ষেত্ৰত এই ধৰণৰ প্ৰচেষ্টাই দুয়োখন দেশৰ মাজত সহযোগিতা বৃদ্ধিত সহায় কৰিব।

ডিজিটেল অংশীদাৰিত্বৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপান সহযোগিতা

দৈনন্দিন জীৱনযাত্রাৰ মান উন্নয়নত প্রযুক্তি নির্ভৰ এই যুগত সহযোগিতাৰে অগ্রসৰ হ’বলৈ আৰু জাপানৰ ‘ছ’চাইটি ৫.০’ তথা ভাৰতৰ ডিজিটেল ইণ্ডিয়া, স্মার্ট চিটী আৰু ষ্টার্ট আপ ইণ্ডিয়াৰ দৰে ধ্বজাবাহী আঁচনিৰ মাজত আৰু অধিক ভাল সমন্বয় গঢ়ি তুলিবলৈ উভয় দেশে কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তা, ইণ্টাৰনেট অৱ থিংকছৰ দৰে পৰৱর্তী প্রজন্মৰ প্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা গঢ়ি তুলিবলৈ সন্মত হৈছে। এনে পৰিপ্রেক্ষিতত জাপানৰ অর্থনীতি, বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ে আৰু ভাৰতৰ ইলেকট্রনিক্স আৰু তথ্যপ্রযুক্তি মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত গঠিত যৌথ কর্মীগোটৰ ৬খন বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছে। ভাৰত–জাপান যৌথ কর্মীগোটৰ পঞ্চম বৈঠকত তথ্য আৰু প্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ বাবে ভাৰতৰ যোগাযোগ মন্ত্ৰালয়ে আৰু জাপানৰ আভ্যন্তৰীণ পৰিক্ৰমা আৰু যোগাযোগ মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত যুটীয়া ঘোষণাপত্র স্বাক্ষৰিত হয়।

দুয়োখন দেশৰ প্রধানমন্ত্রীয়ে ‘ভাৰত–জাপান ডিজিটেল অংশীদাৰিত্বৰ’ সফলতা কামনা কৰি ইয়াক আদৰণি জনাইছে। ভাৰতৰ ইলেকট্রনিক্স আৰু তথ্যপ্রযুক্তি মন্ত্ৰালয় তথা জাপানৰ অর্থনৈতিক, বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত তথ্যপ্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ নতুন নতুন সুযোগ–সুবিধা বিচাৰি উলিয়াবলৈ আৰু এই ক্ষেত্ৰত আৰু অধিক সহযোগিতা গঢ়ি তুলিবলৈ এখন বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়। এই বুজাবুজি চুক্তিত ডিজিটেল প্রযুক্তিৰ সমান্তৰালভাৱে ভাৰত–জাপানৰ মাজত ‘ষ্টার্ট আপ হাব’ গঢ়ি তোলাৰ সম্ভাৱনা সম্প্রসাৰিত কৰাৰ ওপৰতো জোৰ দিয়া হয়।

ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত ষ্টার্ট আপ হাবঃ

ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত ষ্টার্ট আপ হাব গঢ়ি তোলাৰ লক্ষ্যৰে ২০১৭ৰ ভাৰত–জাপান বার্ষিক সন্মিলনৰ যুটীয়া ঘোষণাপত্রত দুয়োখন দেশৰ প্রধানমন্ত্রীয়ে গ্ৰহণ কৰা প্ৰতিশ্ৰুতিক বাস্তবায়িত কৰাৰ লক্ষ্যৰে চলিত বছৰৰ মে’ মাহত সেই দেশৰ অর্থনীতি, বাণিজ্য আৰু উদ্যোগ মন্ত্রী শ্ৰীযুত চিকোৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়ত উভয়পক্ষই জাপান–ভাৰত ষ্টার্ট আপ উদ্যোগ গঢ়ি তোলাৰ লক্ষ্যৰে এক যুটীয়া ঘোষণাপত্ৰত স্বাক্ষৰ কৰে। সেই ঘোষণাপত্রত বাংগালুৰুত এই হাবটো গঢ়ি তোলাৰ সিদ্ধান্ত লয়। এই ষ্টার্ট আপ হাবটো সম্ভাব্য জাপানী বিনিয়োগৰ ক্ষেত্রসমূহক চিহ্নিত কৰাৰ দিশ কাম কৰিব। ভাৰততো জাপান–ভাৰত ষ্টার্ট আপ হাব সম্পৰ্কীয় এক অনলাইন প্লেটফর্ম গঢ়ি তোলা হৈছে।

মেধা বিনিময়

দুয়োখন দেশৰ উদ্যোগ প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ মাজত প্রতিযোগিতামূলক মনোভাব বজাই ৰাখিবলৈ আৰু অভিজ্ঞতাৰ বিনিময়ত সামঞ্জস্য গঢ়ি তুলিবলৈ ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত মেধা বিনিময় কৰাটো অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ। এই উদ্দেশ্য বাস্তবায়িত কৰিবলৈ ভাৰত–জাপান ডিজিটেল অংশীদাৰিত্বই যথাযথ ভূমিকা পালন কৰিব। সেইদৰে প্রশিক্ষণৰ সুযোগ–সুবিধা তথা ইণ্টার্নশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ অধিক প্রসাৰত বর্তমানৰ আন্তঃগাঁথনি ব্যৱস্থাৰ সম্প্রসাৰণো কৰা হ’ব। একেদৰে জাপানত নিযোগ মেলা আয়োজন, উচ্চদক্ষতাসম্পন্ন ভাৰতীয় বৃত্তিৰ বাবে ষ্টার্ট–আপ কাৰ্যসূচী গ্রহণ কৰা হ’ব।

গৱেষণা আৰু উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা

ভাৰতত কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তা সম্পৰ্কীয় ৰাষ্ট্ৰীয় গৱেষণা কাৰ্যসূচীক আৰু আগুৱাই নিবলৈ আৰু ভাৰতৰ নিটী আয়োগ আৰু জাপানৰ অর্থনীতি, বাণিজ্য ও উদ্যোগ মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত যোগসূত্র বৃদ্ধি কৰিবলৈ সেই দেশৰ ‘ছ’চাইটি ৫.০’ কাৰ্যসূচীৰ অধীনত উদ্ভাৱনমূলক প্রযুক্তিৰ বিকাশত জোৰ দিয়া হৈছে। ভাৰত আৰু জাপান ইতিমধ্যে কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তাক লৈ আগ্রহ প্রকাশ কৰি চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰিছে। এই চুক্তিত কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তা সম্পৰ্কীয় প্রতিষ্ঠানসমূহত অনুসন্ধানমূলক কাম–কাজ পৰিচালনাৰ সম্ভাৱনাৰ বিষয়টিও উল্লেখ আছে। হায়দৰাবাদ আইআইটি আৰু জাপানৰ নেচনেল ইনষ্টিটিউট অৱ এডভান্সড ইণ্ডাষ্ট্ৰিয়েল ছায়েন্স এণ্ড টেকন’ল’জিৰ কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তা গৱেষণা কেন্দ্রৰ মাজত সহযোগিতাৰ কথা কোৱা হৈছে।

তথ্য আৰু যোগাযোগ প্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত নিৰাপত্তা সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচী

অত্যাধুনিক আৰু নিৰাপদ প্রযুক্তিৰ প্রয়োজনীতাৰ বিষয়ক বাস্তবায়িত কৰিবলৈ ভাৰত আৰু জাপান ভবিষ্যৎ ডিজিটেল আন্তঃগাঁথনি ক্ষেত্ৰত এক নিৰাপদ নেটৱর্ক গঢ়ি তুলিবলৈ আৰু টেলিসংযোগৰ ক্ষেত্ৰত নিৰাপত্তাৰ বিষয়টোক অগ্রাধিকাৰ প্ৰদানেৰে সহযোগিতা স্থাপনৰ বিবেচনা কৰিব। দুয়োখন দেশৰ নেতৃবৃন্দই চেন্নাই আৰু আন্দামান দ্বীপপুঞ্জৰ মাজত সংযোগৰক্ষাকাৰী সামুদ্রিক অপটিকেল ফাইবাৰ কেবল স্থাপনৰ প্ৰচেষ্টাক আদৰণি জনাইছে। দুয়োখন দেশে নিজৰ কৌশলযোৱা গুৰুত্বৰ বিষয়টোৰ প্ৰতি বিবেচনা কৰি সমুদ্রৰ তলেৰে ফাইবাৰ কেবল স্থাপন সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচীক আগুৱাই নিয়াৰ ক্ষেত্ৰত আৰু অধিক সহযোগিতা আগবঢ়াব।

ইলেকট্রনিক ইক’ ছিষ্টেম

বৈদ্যুতিন উপকৰণ আৰু সা–সৰঞ্জাম নির্মাণৰ ক্ষেত্ৰত উভয় দেশৰ মাজত এক অংশীদাৰিত্বমূলক ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিবলৈ সন্মত হৈছে। দুয়োখন দেশৰ বৈদ্যুতিন সা–সৰঞ্জাম নির্মাতা সংস্থাসমূহৰ মাজত সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ ওপৰতো জোৰ দিয়া হৈছে।

ডিজিটেল কর্প’ৰেট অংশীদাৰিত্ব

দূৰ–সংযোগ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ বাবে ভাৰতৰ যোগাযোগ মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ সংশ্লিষ্ট মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। ইয়াৰ ফলত ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত তথ্যপ্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত কৰ্প’ৰেট আৰু বাণিজ্যিক যোগসূত্র বৃদ্ধি পাব। ভাৰতৰ নেছকম অৰ্থাৎ নেচনেল এছ’চিয়েচন অৱ ছফটৱেৰ এণ্ড ছার্ভিচেছ কোম্পানী আৰু জাপানৰ প্রিফেকচাৰ গর্ভমেন্ট অৱ হিৰোছিমা জাপানত প্রথম ‘তথ্যপ্রযুক্তি কৰিড’ৰ’ স্থাপন কৰিছে। এই ধৰণৰ কৰিড’ৰ স্থাপনৰ উদ্দেশ্য হ’ল, হার্ডৱেৰৰ ক্ষেত্ৰত জাপানৰ সক্ষমতা আৰু ছফটৱেৰৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতৰ দক্ষতাক কামত লগাই যুটীয়াভাবে এক বিশ্ব বজাৰ ব্যৱস্থা গঢ়ি তোলা।

কৃষি, খাদ্য প্রস্তুতকৰণ, খাদ্য নিৰাপত্তা, বনাঞ্চল আৰু মীনপালনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত সহযোগিতা

১৷ কৃষি

ভাৰতৰ কৃষি আৰু কৃষক কল্যাণ মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ সংশ্লিষ্ট মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত স্বাক্ষৰিত সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বুজাবুজি চুক্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি যৌথ কর্মীগোট গঠন কৰা হৈছে। এই বুজাবুজি চুক্তিখন ২০১৬ৰ ১১ নৱেম্বৰ ভাৰতৰ প্রধানমন্ত্রীৰ জাপান ভ্ৰমণকালত স্বাক্ষৰিত হয়। এই কর্মীগোটৰ প্রথম বৈঠক ২০১৭ৰ ৬ নৱেম্বৰত অনুষ্ঠিত হয়। যি তিনিটা ক্ষেত্র সহযোগিতাৰ বাবে চিহ্নিত হৈছে সেইবোৰ হ’ল–কৃষি উৎপাদনশীলতা, খাদ্য প্রস্তুতকৰণ আৰু মীনপালন৷

কৃষি আৰু মীনপালনৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰতত জাপানৰ বিনিয়োগ বৃদ্ধিত যৌথ কৰ্মীগোটৰ প্রথম বৈঠকৰ সিদ্ধান্তৰ ওপৰ ভিত্তি কৰি দুয়োখন দেশৰ সংশ্লিষ্ট মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত এই সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন পদক্ষেপক লৈ আলোচনা হয়। এই লক্ষ্যৰে যোৱা ২৯ অক্টোবৰত এখন চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়। এই কাৰ্যসূচীৰ প্রথম বিনিয়োগ হিচাপে খাদ্য সম্পৰ্কীয় তেনেংগানা মেগা প্রজেক্টটো চিহ্নিত কৰা হয়।

২৷ ভাৰত–জাপান কৃষি উৎকর্ষ কেন্দ্র

জাপানী প্রযুক্তি ব্যৱহাৰ কৰি ভাৰতত কৃষি উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি কৰিবলৈ জাপানে কিদৰে সহায় কৰিব পাৰে তাক লৈ উভয় দেশৰ সংশ্লিষ্ট মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত আলোচনা হৈছে। এই লক্ষ্যৰে ভাৰত–জাপান কৃষি উৎকর্ষ কেন্দ্র স্থাপনৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। এই কেন্দ্রত জাপানী প্রযুক্তিসমূহ তুলি ধৰা হ’ব।

৩৷ গৱেষণামূলক সহযোগিতা

জাপানৰ ইণ্টাৰ নেচনেল ৰিছাৰ্চ চেণ্টাৰ ফৰ এগ্রিকালচাৰ ছায়েন্সেছ আৰু ভাৰতৰ কৃষি গৱেষণা পৰিষদ বা আইচিএআৰৰ মাজত যোৱা ৯ ফেব্রুৱাৰীত যৌথ গৱেষণামূলক এটি গৱেষণাপত্র স্বাক্ষৰিত হয়। দুই প্রতিষ্ঠানৰ মাজত এই সম্পৰ্কীয় প্রথম বৈঠক হাৰিয়ানাৰ কার্নালত যোৱা ১৫ জুন অনুষ্ঠিত হয়। এই বৈঠকত কম খৰচতে ভূগৰ্ভৰ পানী উত্তোলন ব্যৱস্থাৰ উন্নয়ন, স্থায়ীভাৱে কৃষি উৎপাদন বৃদ্ধি, লুনীয়া মাটিৰ স্থানসমূহত জলসিঞ্চন প্রযুক্তি আৰু লুনীয়া ভূমিত শস্য উৎপাদন সম্ভৱ কৰি তোলাৰ দৰে আঞ্চলিক জলসিঞ্চনৰ উন্নয়নক লৈ আলোচনা কৰা হৈছে।

খাদ্য প্রস্তুতকৰণ

১. বিশ্ব খাদ্য উৎসৱ, ভাৰত–২০১৭

২০১৭ত ভাৰতত আয়োজিত বিশ্ব খাদ্য উৎসৱত অংশীদাৰ দেশ হিচাপে জাপানে অংশগ্ৰহণ কৰে। এই উৎসৱত জাপানী প্রতিনিধি দলৰ নেতৃত্ব দিছিল সেই দেশৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন বিভাগৰ ৰাজ্যিক মন্ত্রী শ্ৰীযুত তানিয়ায়। প্রায় ৬০টা জাপানী সংস্থাই এই উৎসৱত অংশ লয়৷

২. ভাৰতৰ খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ উদ্যোগ মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত যোৱা ২৯ অক্টোবৰ সহযোগিমূলক বুজাবুজি চুক্তি আৰু এই সম্পৰ্কীয় নথিপত্র বিনিময় কৰা হয়।

৩. ভাৰতৰ খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ উদ্যোগ মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানী আইএছই ফুড সংস্থাৰ মাজত যোৱা ১৩ মার্চত প্রথম বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

এই সম্পৰ্কীয় আৰু এখন বুজাবুজি চুক্তি ভাৰতৰ খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ উদ্যোগ মন্ত্ৰালয় আৰু দুই জাপানী সংস্থা–কাগমে আৰু নিছান ষ্টিলৰ মাজত যোৱা ২৯ অক্টোবৰ স্বাক্ষৰিত হয়।

৪৷ জাপানত ভাৰতীয় বজাৰ সমীক্ষাৰ বাবে খাদ্য সংস্থাসমূহৰ সংগঠন

জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ে বিশ্ব খাদ্যশৃংখল ব্যৱস্থাৰ উন্নয়নৰ প্রসাৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰিছে। বিশ্ব খাদ্যশৃংখল ব্যৱস্থাৰ প্রসাৰত যোৱা মার্চ মাহত ভাৰতীয় উপসমিতিৰ সৈতে জড়িত চৰকাৰী–বেচৰকাৰী পৰিষদৰ বৈঠক আয়োজন কৰা হয়। এই পৰিষদৰ সদস্য সংখ্যা প্রায় ৪০০।

যোৱা মে’ মাহত খাদ্য সম্পৰ্কীয় ভাৰত–জাপান বাণিজ্য পৰিষদৰ শুভাৰম্ভ কৰা হয়।

খাদ্য নিৰাপত্তা

ভাৰতৰ খাদ্য নিৰাপত্তা আৰু গুণমান কর্তৃপক্ষ আৰু জাপানৰ খাদ্য নিৰাপত্তা আয়োগ, উপভোক্তা এজেন্সি, স্বাস্থ্য, শ্রম আৰু শ্রমিক কল্যাণ মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত যোৱা ২৯ অক্টোবৰত সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

বনাঞ্চল

ভাৰতৰ পৰিৱেশ, বন তথা জলবায়ু পৰিৱর্তন মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ কৃষি, বন আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত ২০১৫ৰ ১১ ডিচেম্বৰত স্বাক্ষৰিত সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি অনুযায়ী যৌথ কৰ্মীগোট গঠন কৰা হয়। এই বুজাবুজি চুক্তি অনুযায়ী সহযোগিতামূলক ক্ষেত্র হিচাপে ৭টা বিষয় চিনাক্ত কৰা হৈছে। সেইবোৰ হ’ল–মানৱসম্পদ উন্নয়ন আৰু প্রশিক্ষণ প্রতিষ্ঠানসমূহৰ মাজত প্রতিষ্ঠানগত আদান–প্রদান; বনাঞ্চলৰ সুস্থ বিকাশ আৰু পৰিচালনা; বনাঞ্চল সংৰক্ষণ উদ্যোগ বৃদ্ধি কৰা আৰু বনাঞ্চলত দুৰ্যোগ প্রতিৰোধ; জৈৱ বৈচিত্ৰৰ সংৰক্ষণ; বনজ সম্পদৰ কার্যকৰী সদ ব্যৱহাৰ; বন সংৰক্ষণ আৰু পৰিচালনা সম্পৰ্কীয় প্রাসংগিক প্রযুক্তিসমূহৰ উপযুক্ত প্রয়োগ আৰু অৰণ্য ক্ষেত্ৰত গৱেষণা আৰু উন্নয়ন।

যোৱা ২৩ জুলাই যৌথ কৰ্মীগোটৰ তৃতীয় বৈঠকত ২০১৮ৰ পৰা ২০২২ পর্যন্ত সময় মতে বনাঞ্চল সংৰক্ষণ ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপান ভৱিষ্যৎ পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত সম্পৰ্কীয় সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হয়।

মীনপালন

মানুহে খাদ্যৰ বাবে মাছ আৰু মীনপালনজাত সামগ্ৰী ভাৰতলৈ ৰপ্তানি কৰি প্রয়োজনীয় প্ৰশংসাপত্র যোৱা মার্চ মাহত লাভ কৰে৷

মিছা আৰা এনে ৰাষ্ট্ৰীয় অন্যান্য মাছ জাপানৰ পৰা ভাৰতলৈ ৰপ্তানি কৰিবলৈ প্রয়োজনীয় প্ৰমানপত্র যোৱা অক্টোবৰ মাহত লাভ কৰে।

জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয় আৰু ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ মাজত সহযোগিতা। সেইদৰে বেচৰকাৰি সংস্থাসমূহৰ কাম–কাজ অন্ধ্রপ্রদেশত জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয় আৰু ভাৰতৰ ৰাজ্য চৰকাৰসমূহৰ মাজত কৃষি আৰু খাদ্য প্ৰস্তুতকৰণ উদ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি ২০১৬ৰ ৩০ জুলাইত স্বাক্ষৰিত হয়।

অন্ধ্রপ্রদেশ চৰকাৰ আৰু জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত শীতলীগৃহ স্থাপন সম্পৰ্কীয় এক মাষ্টাৰ প্লেন প্ৰস্তুতৰ বাবে যোৱা ২৫ অক্টোবৰ এক সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

মহাৰাষ্ট্রত জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ৰ সৈতে মহাৰাষ্ট্র চৰকাৰৰ সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি ২৯ অক্টোবৰত স্বাক্ষৰিত হয়৷ উত্তৰপ্রদেশ চৰকাৰৰ সৈতেও যোৱা ২৬ অক্টোবৰত জাপানৰ কৃষি, বনাঞ্চল আৰু মীনপালন মন্ত্ৰালয়ৰ সৈতে সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

জাপান আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা এজেন্সি

 

অন্ধ্রপ্রদেশত দ্বিতীয় পর্যায়ত কৃষি আৰু জীৱন–জীৱিকাৰ উন্নয়ন কাৰ্যসূচীৰ বাবে জাপান আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা এজেন্সি আৰু বিত্ত মন্ত্ৰালয়ৰ মাজত ২০১৭ৰ ১৩ ডিচেম্বৰত চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়৷

জাপান আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা এজেন্সি আৰু জাপানে ভাৰতীয় দূতাবাসৰ মাজত হিমাচলপ্রদেশত বনাঞ্চলৰ সংৰক্ষণ আৰু জীৱন–জীৱিকাৰ মান উন্নয়নমূলক কাৰ্যসূচী গ্রহণৰ লক্ষ্যৰে ২৯ মার্চত চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

সমবায় সমিতিৰ জৰিয়তে দুগ্ধপালনৰ সৈতে জড়িত লোকসকলৰ জীৱন–জীৱিকাৰ মান উন্নয়নত জাপান আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সহযোগিতা এজেন্সিয়ে যোৱা জুলাই মাহত সমীক্ষাৰ কাণ আৰম্ভ কৰিছে।

ভাৰত–জাপান নিৰাপত্তা আৰু প্রতিৰক্ষা সহযোগিতা

২০০৮ চনত নিৰাপত্তা সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় ভাৰত–জাপান যৌথ ঘোষনাপত্র প্রকাশৰ পাছৰ পৰা অভিন্ন নিৰাপত্তাৰ লক্ষ্যৰে যৌথ প্রচেষ্টা গ্রহণত যোৱা দশকত লক্ষণীয় অগ্রগতি লাভ কৰিছে। প্রয়োজনীয় প্রতিষ্ঠানগত ব্যৱস্থা গ্রহণৰ জৰিয়তে উভয় দেশে দ্বিপাক্ষিক নিৰাপত্তা আৰু প্রতিৰক্ষা সহযোগিতা আৰু অধিক নিবিড় কৰাৰ ক্ষেত্ৰত আগ্রহ প্রকাশ কৰিছে। প্রতিৰক্ষা মন্ত্রী পর্যায়ৰ বার্ষিক বৈঠকৰ সমান্তৰালভাৱে প্রতিৰক্ষা নীতি সম্পৰ্কীয় আলোচনা, ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টা পর্যায়ত আলোচনা, সেনাবাহিনীৰ বিভিন্ন শাখাৰ প্রধানসকলৰ মাজত আলোচনা আৰম্ভ হৈছে। তদুপৰি, দুয়োখন দেশৰ সেনাবাহিনীৰ মাজত যৌথ অনুশীলতত অংশ লৈছে। মালাবাৰ অনুশীলনৰ গুৰুত্ব উভয় দেশতে অগ্রাধিকাৰ লাভ কৰিছে। জাপানৰ প্রতিৰক্ষা বাহিনী আৰু ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ সন্ত্রাস বিৰোধী অভিযানৰ ক্ষেত্ৰত যৌথ অনুশীলন চলাই থকা হৈছে।

আঞ্চলিক শান্তি আৰু সুস্থিৰতা ৰক্ষাৰ্থে ভাৰত–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত পাৰস্পৰিক সহায়তা আৰু সামুদ্রিক নিৰাপত্তাৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা সম্প্রসাৰণৰ জৰিয়তে ভাৰত আৰু জাপান সামুদ্রিক নিৰাপত্তাৰ সহযোগিতা গঢ়ি তোলা হৈছে। দুয়োখন দেশৰ প্রধানমন্ত্রীৰ মাজত ত্রয়োদশ শীর্ষ বৈঠকত ভাৰতীয় নৌবাহিনী আৰু জাপানৰ নৌবাহিনীৰ মাজৰ সহযোগিতাক অধিক সুদৃঢ় কৰাৰ বাবে স্বাক্ষৰিত চুক্তিক আদৰণি জনোৱা হৈছে। দুয়োখন দেশৰ সেনাবাহিনীৰ মাজত এই ধৰণৰ সহযোগিতাই কৌশলগত সম্পর্কক অধিক জোৰদাৰ কৰিব। ভৱিষ্যৎ দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতাৰ ক্ষেত্ৰত প্রতিৰক্ষা সা–সৰঞ্জাম আৰু প্রযুক্তিৰ আদান–প্রদানত ব্যাপক সুযোগ আৰু সম্ভাৱনা প্ৰকট হৈছে।

কার্যকৰী পৰিকাঠামো

ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত প্রতিৰক্ষা সহযোগিতা ২০০৮ চনত প্রতিৰক্ষা সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় যৌথ ঘোষণাপত্র আৰু প্রতিৰক্ষা সহযোগিতা আৰু বিনিময় সম্পৰ্কীয় বুজাবুজি চুক্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি পৰিচালিত হয়।

ভাৰতীয় নৌবাহিনী আৰু জাপানৰ সেনাবাহিনীৰ মাজত সহযোগিতাকে আৰু অধিক সুদৃঢ় কৰিবলৈ অক্টোবৰ মাহত চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। এই চুক্তিৰ ফলত তথ্যৰ আদান–প্রদানৰ সমান্তৰালভাৱে দুয়োখন দেশৰ নৌবাহিনীৰ মাজত যৌথ অনুশীলন চলোৱাৰ পদ্ধতি নির্ধাৰণ কৰা আৰু সহজ হ’ব।

বর্তমান পৰিস্থিতি

২০০৬ চনৰ মে’ মাহত প্রতিৰক্ষা মন্ত্রী পর্যায়ৰ বার্ষিক বৈঠক আৰম্ভ হৈছিল। যোৱা আগষ্ট মাহত ভাৰতত প্রতিৰক্ষা মন্ত্রী পর্যায়ৰ বার্ষিক বৈঠক অনুষ্ঠিত হয়। ২০০৭ৰ এপ্রিলত প্রতিৰক্ষা নীতি সম্পৰ্কীয় আলোচনা টকিঅ’ত আৰম্ভ হৈছিল। ষষ্ঠ প্রতিৰক্ষা নীতি সম্পৰ্কীয় আলোচনা আৰু মন্ত্ৰী পর্যায়ে ২+২ বৈঠক যোৱা জুন মাহত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়।

ভাৰত আৰু জাপানৰ সেনা বাহিনীৰ তিনিটা শাখাৰ প্রধানসকলৰ মাজত আলোচনা বর্তমান চলি আছে। যোৱা জানুৱাৰী দিল্লীত ভাৰতীয় নৌবাহিনী আৰু জাপানৰ নৌবাহিনীৰ প্রধানসকলৰ মাজত সপ্তম বৈঠক অনুষ্ঠিত হয়। ভাৰতীয় বিমানবাহিনী আৰু সেই দেশৰ বিমানবাহিনীৰ প্রধানসকলৰ বৈঠক যোৱা জুন মাহত দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়। ভাৰতীয় বিমানবাহিনী আৰু সেই দেশৰ বিমানবাহিনীৰ মাজত উচ্চ পর্যায়ৰ পঞ্চম বৈঠক অহা বছৰ ভাৰতত অনুষ্ঠিত হ’ব। দুয়োখন দেশৰ উপকূলৰক্ষী বাহিনীৰ মাজত উচ্চ পর্যায়ৰ আলোচনা চলিত বৰ্ষত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়।

যৌথ অনুশীলন : ভাৰত–জাপান নৌবাহিনীৰ মাজত অনুশীলন প্রায়েই অনুষ্ঠিত হৈ থাকে। এই ধৰণৰ অনুশীলনৰ মাজত ত্রিপাক্ষিক মালাবাৰ অনুশীলন আটাইতকৈ উল্লেখযোগ্য। মালাবাৰ অনুশীলন ২০১৮, যোৱা জুন মাহত গুয়ামত অনুষ্ঠিত হয়। পাঁচ বছৰ পাছত চলিত অক্টোবৰ মাহত বিশাখাপট্টনমত ভাৰতীয় নৌবাহিনী আৰু জাপানৰ নৌবাহিনীৰ মাজত দ্বিপাক্ষিক অনুশীলনৰ আয়োজন কৰা হয়। তদুপৰি, একাধিক অনুশীলনত ভাৰতীয় নৌ, বিমান আৰু সেনাবাহিনী সেই দেশৰ সংশ্লিষ্ট বাহিনীৰ সৈতে অংশ লৈ আহিছে৷ ২০১৭ৰ নৱেম্বৰ মাহত জাপান–মার্কিন কমন ইণ্টিগ্রেচন ইমার্জেন্সি অনুশীলনত ভাৰত প্রত্যক্ষদৰ্শী দেশ হিচাপে অংশ গ্ৰহণ কৰে৷

প্রতিৰক্ষা সা–সৰঞ্জাম আৰু প্রযুক্তিগত সহযোগিতা

যোৱা এপ্রিল মাহত চেন্নাইত আয়োজিত প্রতিৰক্ষা প্রদর্শনীতে জাপানৰ প্রতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ৰ বিভিন্ন বিভাগে অংশ লয়।

২০১৪ চনত প্রতিৰক্ষা সা–সঁজুলি আৰু প্রযুক্তিগত সহযোগিতাৰ লক্ষ্যৰে গঠিত যৌথ কৰ্মীগোটে এতিয়ালৈকে চাৰিবাৰ বৈঠকত মিলিত হৈছে। চতুর্থ বৈঠক যোৱা জুলাই মাহত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়। ভাৰতৰ প্রতিৰক্ষা গৱেষণা আৰু উন্নয়ন সংস্থা (ডিআৰডিঅ’) আৰু জাপানৰ প্রযুক্তি, প্রতিৰক্ষা সা–সৰঞ্জাম সংগ্রহ সম্পৰ্কীয় সংস্থাৰ মাজত সহযোগিতামূলক গৱেষণাৰ বাবে এক চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হৈছে। যোৱা জুলাই মাহত এই চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়।

ভাৰত আৰু জাপানৰ মাজত প্রতিৰক্ষা উদ্যোগ প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ প্রথম বৈঠক ২০১৭ৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত টকিঅ’ত আয়োজিত প্রতিৰক্ষা সা–সৰঞ্জাম আৰু প্রযুক্তিগত সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় যৌথ কৰ্মীগোটৰ তৃতীয় বৈঠকৰ সৈতে একেলগে আয়োজিত হয়। সেই কৰ্মীগোটৰ চতুর্থ বৈঠকৰ সমান্তৰালভাৱে এক মতবিনিময় সভাৰ আয়োজন কৰা হয়, য’ত জাপানৰ প্রতিৰক্ষা উদ্যোগ প্ৰতিষ্ঠানসমূহৰ সৈতে ব্যবসায়িক আলোচনা হয়।

দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাসৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপান সহযোগিতা

বিশ্বৰ অন্যতম দুই দুৰ্যোগপ্রৱণ দেশ হিচাপে ভাৰত আৰু জাপানে দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাসৰ ক্ষেত্ৰত ছেণ্ডাই ফ্রেমৱর্ক সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণত সহযোগিতা আগবঢ়াই আহিছে। ২০১৬ৰ নৱেম্বৰত নতুন দিল্লীত আয়োজিত দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাস সম্পৰ্কীয় এছিয়াৰ দেশসমূহৰ মন্ত্ৰীপর্যায়ৰ বৈঠকৰ ফলস্বৰুপে যোৱা জানুৱাৰী মাহত ভাৰতে দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাস সম্পৰ্কীয় আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্যায়ৰ এক কর্মশালাৰ আয়োজন কৰে। এই কর্মশালাত জাপানকে ধৰি বিশ্বৰ ২০খন দেশে অংশগ্ৰহণ কৰে। মন্ত্ৰী পর্যায়ৰ সেই বৈঠকত ভাৰতৰ প্রধানমন্ত্রী শ্রী নৰেন্দ্র মোদীয়ে ঘোষণা কৰিছিল যে দুৰ্যোগপ্ৰতিৰোধী আন্তঃগাঁথনি গঢ়ি তোলাৰ বাবে ভাৰতে অন্যান্য দেশ আৰু সংশ্লিষ্ট বিভিন্ন পক্ষৰ সৈতে অংশীদাৰিত্ব গঢ়ি তোলাৰ প্ৰতি আগ্রহী।

২০১৭ৰ ছেপ্টেম্বৰত প্রধানমন্ত্রী আবেৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়ত দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাসৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপানৰ মাজৰ সহযোগিতাত এক নতুন গতি লাভ কৰে। সেই দেশৰ প্রধানমন্ত্রীৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়ত দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাসৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ লক্ষ্যৰে ভাৰত চৰকাৰৰ গৃহ পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয় আৰু জাপান চৰকাৰৰ কেবিনেট কার্যালয়ৰ মাজত এক দ্বিপাক্ষিক সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ কথা ঘোষণা কৰা হয়। ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় দুৰ্যোগ ব্যৱস্থাপনা প্ৰাধিকৰণ (এনডিএমএ)ক এই সম্পৰ্কীয় কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণত প্রধান দায়িত্ব দিয়া হয়। সহযোগিতা সম্পৰ্কীয় বুজাবুজি চুক্তিৰ অধীনত দুৰ্যোগজনিত ক্ষতিশংকা হ্রাস বিষয়ক ভাৰত–জাপান প্রথম কর্মশালা যোৱা মার্চ মাহত নতুন দিল্লীত অনুষ্ঠিত হয়। এই কর্মশালাত দুৰ্যোগৰ ক্ষেত্ৰত আগতীয়া প্রস্তুতি হিচাপে জাপানৰ বিভিন্ন প্রযুক্তি তথা আগজাননীকে ধৰি তেওঁলোকৰ অভিজ্ঞতা ভাৰতীয় কর্তৃপক্ষৰ সৈতে বিনিময় কৰা হয়।

এই সম্পৰ্কীয় দ্বিতীয় কৰ্মশালা যোৱা ১৫ অক্টোবৰত টকিঅ’ত আয়োজিত হয়। শিৱিৰত গুৰুত্বপূর্ণ যি তিনটি বিষয়েৰ ওপৰ সৰ্বাধিক অগ্রাধিকাৰ দিয়া হয় সেইবোৰ হ’ল, দুৰ্যোগ সম্পৰ্কীয় অনুশীলন আৰু প্রশিক্ষণ; চলিত বৰ্ষত দুয়োখন দেশত একাধিক বিধ্বংসী বানৰ পৰিপ্রেক্ষিতত পৰিৱেশগত আকস্মিক ঘটনা আৰু নীতি তথা প্রযুক্তিগত দিশৰ পৰা আগতীয়া সতর্কতামূলক ব্যৱস্থা কৰা হয়।

ভাৰত–জাপান বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি তথা শিক্ষা বিষয়ক সহযোগিতা

কার্যকৰী কাঠামো ব্যৱস্থা

ভাৰত–জাপান বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি সহযোগিতা ১৯৮৫ চনত আন্তঃচৰকাৰী চুক্তি স্বাক্ষৰৰ জৰিয়তে চূড়ান্ত হয়। দ্বিপাক্ষিক এই সহযোগিতা ১৯৯৩ চনত ভাৰত–জাপান বিজ্ঞান পৰিষদ গঠনৰ জৰিয়তে আৰু অধিক প্রসাৰিত হয়৷ এতিয়ালৈকে এই পৰিষদৰ ১৯খন বৈঠক অনুষ্ঠিত হৈছে। ২৫০টা যৌথ প্ৰকল্পত সহায় আগবঢ়াইছে, বিজ্ঞানীসকলে ১৬০০ বাৰ পাৰস্পৰিক দেশ ভ্রমণ কৰিছে, ৬৫খন যুটীয়া আলোচনা–চক্ৰ অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে। সেইদৰে, মহাদেশীয় পর্যায়ত ৯টা শিক্ষা বিষয়ক আলোচনা–চক্ৰও অনুষ্ঠিত হৈছে।

শেহতীয়া প্ৰচেষ্টাৱলী

যোগাযোগ আৰু তথ্যপ্রযুক্তি ক্ষেত্ৰত টকিঅ’ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু বোম্বত আইআইটিৰ মাজত ইণ্টাৰনেট অৱ থিংছ, কৃত্রিম বুদ্ধিমত্তা আৰু বিগ ডেটা এনালাইটিক্স দৰে বিষয়ত যৌথ গৱেষণাৰ সিদ্ধান্ত হৈছে। তদুপৰি টকিঅ’ বিশ্ববিদ্যালয় আৰু আইআইটি হায়দৰাবাদৰ মাজত স্থায়ী শস্য উৎপাদনৰ বাবে বিজ্ঞানভিত্তিক চাষাবাদ ব্যৱস্থায় সহায় কৰাৰ সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰা হৈছে। অন্যান্য প্ৰচেষ্টাৱলীৰ ভিতৰত আছে তৰুণ গৱেষকসকলৰ ফেলোশ্বিপ কাৰ্যসূচীৰ বাবে কেন্দ্রীয় বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি দপ্তৰ আৰু জাপান ছ’চাইটি ফৰ দ্যা প্রমোচন অৱ চায়েন্স সংস্থাৰ সহযোগিতা; ধাতৱ পদার্থৰ আধুনিক গৱেষণাৰ বাবে দ্বিতীয় পর্যায়ৰ ইণ্ডিয়ান বিম লাইন কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণত বুজাবুজি চুক্তি আদি।

স্থায়ী উন্নয়ন কাৰ্যসূচীৰ বাবে বিজ্ঞান–প্রযুক্তি গৱেষণা অংশীদাৰিত্বৰ অধীনত উদীয়মান দেশসমূহৰ বাবে স্মার্ট চিটী গঢ়ি তোলা সম্পৰ্কীয় এক প্রকল্প ২০১৭ত আৰম্ভ কৰা হৈছে।

বিজ্ঞান ক্ষেত্ৰত জাপান–এছিয়া যুৱ বিনিময় কাৰ্যসূচীৰ অধীনত ২০১৭ৰ এপ্রিলৰ পৰা মার্চলৈকে ৬৫৫ জন ছাত্র–ছাত্রী তথা তত্ত্বাৱধায়কে জাপান ভ্ৰমণ কৰিছে। কেন্দ্রীয় বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি দপ্তৰৰ মনোনীত ৩৯ জন ছাত্র–ছাত্রীয়ে এই কাৰ্যসূচীৰ অধীনত যোৱা মে’ মাহত জাপান ভ্ৰমণ কৰে।

জাপানৰ ছুকুবাত এডভান্সড ইণ্টাৰনেচনেল লেবৰেটৰী ফৰ এডভান্সড বায়’মেডিচিন প্রতিষ্ঠান স্থাপন কৰা হয়। এৰেদৰে ভাৰতত ঔষধি গৱেষণা আৰু ভেষজ চিকিৎসাৰ বাবে ছিক্স ছিষ্টাৰ্ছ বা ছেটেলাইট ইণ্টাৰনেচনেল ইনষ্টিটিউট ফৰ স্পেছিয়েল ট্রেইনিং এডুকেশন এণ্ড ৰিছার্চ প্রতিষ্ঠান স্থাপন। ২০১৬ৰ নৱেম্বৰত ভাৰতৰ ভূ–বিজ্ঞান মন্ত্ৰালয় আৰু জাপানৰ মেৰিন–আর্থ ছায়েন্স এণ্ড টেকনোল’জি এজেন্সিৰ মাজত মহাসাগৰ তথা ভূ–বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি কাৰ্যসূচীৰ অধীনত সহযোগিতা গঢ়ি তোলাৰ বাবে এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। ভাৰতৰ জৈৱ প্রযুক্তি বিভাগ আৰু জাপানৰ সংশ্লিষ্ট প্রতিষ্ঠানৰ মাজত ইণ্টাৰনেচনেল চেণ্টাৰ ফৰ ট্রান্সনেচনেল এণ্ড এনভায়ৰনমেণ্টেল ৰিছার্চৰ বাবে এক যৌথ গৱেষণামূলক চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হৈছে। ২০১৭ত হেভী আয়ন ৰেডিঅ’ থেৰাপি ক্ষেত্ৰত নেচনেল ইনষ্টিটিউট ফৰ কোৱাণ্টাম এণ্ড ৰেডিঅ’লজিকেল ছায়েন্স এণ্ড টেকনোল’জি আৰু কলকাতাস্থিত টাটা মেডিকেল চেণ্টাৰৰ মাজত সহযোগিতামূলক বুজাবুজি চুক্তি হৈছে। ভাৰতৰ মহাকাশ বিভাগ আৰু ইছৰো তথা জাপানৰ শিক্ষা, সংস্কৃতি, ক্রীড়া, বিজ্ঞান আৰু প্রযুক্তি মন্ত্ৰালয়ে যুটীয়াভাবে ২০১৭ৰ নৱেম্বৰত বাংগালুৰুত এছিয়া–প্রশান্ত মহাসাগৰীয় আঞ্চলিক মহাকাশ এজেন্সি ফ’ৰামৰ ২৪তম বৈঠক আয়োজন কৰে।

গৱেষণা আৰু শিক্ষামূলক অংশীদাৰিত্ব

জাপানৰ ৰিটছুমেইকান বিশ্ববিদ্যালয়ত গ্ৰেজুয়েট স্কুল অৱ ইনফৰমেচন ছায়েন্স এণ্ড ইঞ্জিনিয়াৰিং, সেই দেশৰ ওমৰন কর্পোৰেচন আৰু ভাৰতৰ হায়দৰাবাদ আইআইটিৰ মাজত শিক্ষানবীশ প্রকল্প বিষয়ক এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে।

জাপানৰ হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সৈতে ভাৰতৰ ৮খন প্রতিষ্ঠানৰ চুক্তি আৰু বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত আছে ভাৰতৰ চেণ্ট্ৰেল ইলেক্ট্ৰনিক্স ইঞ্জিনিয়াৰিং ৰিছার্চ ইনষ্টিটিউট আৰু জাপানৰ হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মাজত গৱেষণা, শিক্ষা আৰু শিক্ষামূলক বিনিময়ৰ ক্ষেত্ৰত পাৰস্পৰিক সহযোগিতা বৃদ্ধি কৰা।

জাপানৰ হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয় আৰু ভাৰতৰ বিৰলা ইনষ্টিটিউট অৱ টেকনোল’জি এণ্ড ছায়েন্স প্রতিষ্ঠানৰ মাজত শিক্ষামূলক বিনিময় চুক্তি স্বাক্ষৰ। হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয় আৰু বোম্বে আইআইটিৰ মাজত আৰু এক চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে।

পশ্চিমবংগৰ হাওৰাস্থিত শিৱপুৰৰ ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ ইঞ্জিনিয়াৰিং ছায়েন্স এণ্ড টেকনোল’জি আৰু জাপানৰ হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সৈতে শিক্ষামূলক বিনিময়ৰ বাবে বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। ভাৰতৰ আমেদাবাদত ইণ্ডিয়ান ইনষ্টিটিউট অৱ মেনেজমেণ্টে এনেধৰণৰ এক চুক্তি হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ সৈতে স্বাক্ষৰ কৰিছে। দিল্লী আইআইটিৰ সৈতেও হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ এনেধৰণৰ এক চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। হায়দৰাবাদ আইআইটি আৰু হিৰোছিমা বিশ্ববিদ্যালয়ে শিক্ষামূলক বিনিময়ৰ এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছে।

জাপানৰ নাগাওকা প্রযুক্তি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মেকানিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগ আৰু নিউক্লিয়াৰ চিষ্টেম ছেফটি ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগ ভাৰতৰ তিৰুপতি আইআইটিৰ মেকানিকেল ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগ আৰু ইন্দোৰ আইআইটিৰ স্কুল অৱ ইঞ্জিনিয়াৰিং ডিচিপ্লিন অৱ মেটালার্জি ইঞ্জিনিয়াৰিং বিভাগৰ সৈতে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছে।

টকিঅ’ ইনষ্টিটিউট অৱ টেকনোল’জিৰ ইনোভেটিভ ৰিছার্চ ইনষ্টিটিউট আৰু ভাৰতৰ বিজ্ঞান আৰু উদ্যোগ গৱেষণা পৰিষদৰ মাজত চলিত অক্টোবৰ মাহত এক চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে। তদুপৰি জাপানৰ নেচনেল ইনষ্টিটিউট অৱ পোলাৰ ৰিছার্চ আৰু ভাৰতৰ নেচনেল চেণ্টাৰ ফৰ পোলাৰ এণ্ড অছেন ৰিছার্চ প্রতিষ্ঠানৰ মাজত মেৰু অঞ্চলত গৱেষণামূলক কাম–কাজৰ বাবে সহযোগিতা বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হৈছে।

ভৱিষ্যৎ পৰিকল্পনা

উভয় দেশে জলবায়ু আৰু মহাসাগৰীয় গতিবিধিৰ ক্ষেত্ৰত যৌথ গৱেষণাৰ প্রস্তাৱ গ্ৰহণ কৰিছে। তথ্য আৰু যোগাযোগ প্রযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত ভাৰত–জাপান যৌথ গৱেষণা কাৰ্যসূচীৰ অধীনত দুয়োখন দেশৰ সংশ্লিষ্ট প্রতিষ্ঠানসমূহে ভৱিষ্যতেও পাৰস্পৰিক সহযোগিতা বজাই ৰাখিবলৈ গৱেষণামূলক উদ্যোগ গ্রহণৰ ক্ষেত্ৰত চিন্তা–চৰ্চা কৰিছে। ২০২০ চনত গোড়াৰ দিশত মেৰু প্রদেশত যৌথ সমীক্ষা চলোৱাৰ ক্ষেত্ৰতো দুয়োখন দেশৰ সংশ্লিষ্ট প্রতিষ্ঠানসমূহ সন্মত হৈছে।

ভাৰতত জাপানী ভাষা শিক্ষাৰ প্রসাৰ

ভাৰতত বিগত কেইবাবছৰ ধৰি জাপানী ভাষাত দক্ষ বৃত্তিৰ ক্রমৱর্ধমান চাহিদাৰ পৰিপ্রেক্ষিতত ভাৰত আৰু জাপানৰ প্রধানমন্ত্রীসকলে বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত দুয়োখন দেশৰ সহযোগিতাকে আৰু অধিক সম্প্রসাৰিত আৰু নিবিড় কৰিবলৈ ভাৰতত জাপানী ভাষা শিক্ষাৰ প্রয়োজনীয়তাৰ গুৰুত্বক স্বীকাৰ কৰিছে। ভাৰতত জাপানী ভাষা শিক্ষাৰ প্রসাৰত ২০১৭ৰ ১৪ ছেপ্টেম্বৰত জাপানৰ প্রধানমন্ত্রীৰ ভাৰত ভ্ৰমণকালত এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰিত হয়। এই বুজাবুজি চুক্তি অনুসৰি ভাৰতত জাপানী ভাষাৰ শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কেন্দ্র স্থাপনৰ কথা উল্লেখ আছে। লগতে কোৱা হৈছে যে অহা ৫ বছৰত এইদেশত ১ হাজাৰ শিক্ষকক জাপানী ভাষাত প্রশিক্ষণ দিয়া হ’ব আৰু নতুন ১০০টা জাপানী ভাষাশিক্ষা পাঠ্যক্রম আৰম্ভ কৰা হ’ব।

স্বাক্ষৰিত বুজাবুজি চুক্তি অনুসৰি জাপানী ভাষাৰ শিক্ষক প্ৰশিক্ষণ কেন্দ্র যোৱা জুলাই মাহত নতুন দিল্লীতে স্থাপন কৰা হৈছে। প্রাথমিকভাবে এই প্রশিক্ষণ কেন্দ্রটো জৱাহৰলাল নেহৰু বিশ্ববিদ্যালয়ৰ মানৱ সম্পদ উন্নয়ন কেন্দ্রত স্থাপন কৰা হৈছে।

জাপানী ভাষা জনা ব্যক্তিসকলৰ প্রশিক্ষণৰ বাবে তিনি মাহৰ এটি পাঠ্যক্ৰম যোৱা ২৩ জুলাইত আৰম্ভ কৰা হয়। তিনিতৰপীয়া এই প্রশিক্ষণ পাঠ্যক্ৰমত জাপানী ভাষাত আৰু অধিক দক্ষ কৰি তোলাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। যোৱা ১২ অক্টোবৰত এই পাঠ্যক্রম সফলতাৰে শেষ হয়। প্রশিক্ষণ পর্বত বিভিন্ন ধৰণৰ প্ৰশিক্ষণ পদ্ধতিকে ধৰি শ্রেণীকোঠাত শিক্ষাদানৰ পন্থা পদ্ধতিৰ ক্ষেত্ৰত সংশ্লিষ্ট প্রশিক্ষনৰত ব্যক্তিসকলক দক্ষ কৰি তোলা হয়। এই প্রশিক্ষণ পর্বত মুঠ ২৫জনে সফলতাৰে উত্তীর্ণ হয়। ভাষা শিক্ষাৰ এই ধৰণৰ প্রশিক্ষণ পর্ব দুটা ভাগত ভাৰতত অনুষ্ঠিত হয়। এই ধৰণৰ প্রথম প্রশিক্ষণ পর্ব যোৱা ১২–১৬ ছেপ্টেম্বৰত শান্তি নিকেতনত আৰু ২৬–২৭ অক্টোবৰ বাংগালুৰুত অনুষ্ঠিত হয়।

 

***

AKT/SH/VK/DB