প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে আজি দিল্লীৰ মেজৰ ধ্যানচাঁদ ৰাষ্ট্ৰীয় ষ্টেডিয়ামত অনুষ্ঠিত হোৱা বৃহৎ ৰাষ্ট্ৰীয় জনজাতীয় মহোৎসৱ আদি মহোৎসৱ উদ্বোধন কৰে। আদি মহোৎসৱ হৈছে ৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত জনজাতীয় সংস্কৃতি প্ৰদৰ্শন কৰাৰ এক প্ৰয়াস আৰু ই জনজাতীয় সংস্কৃতি, শিল্পকলা, ৰন্ধনপ্ৰণালী, বাণিজ্য আৰু পৰম্পৰাগত কলাৰ সত্বা দাঙি ধৰে। ই জনজাতীয় পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ৰ অধীনত জনজাতীয় সমবায় বিপণন বিকাশ ফেডাৰেচন লিমিটেডৰ (ট্ৰাইফেড) বাৰ্ষিক পদক্ষেপ।
অনুষ্ঠানস্থলীত উপস্থিত হোৱাৰ পিছত প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ভগৱান বিৰচা মুণ্ডাক পুষ্পাঞ্জলি জ্ঞাপন কৰে আৰু প্ৰদৰ্শনীৰ বিপণীসমূহ পৰিদৰ্শন কৰে।
সমবেত লোকসকলক সম্বোধন কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে আজাদী কা অমৃত মহোৎসৱৰ সময়ত আদি মহোৎসৱে ভাৰতৰ জনজাতীয় ঐতিহ্যৰ এক বিশাল ছবি উপস্থাপন কৰিছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ভাৰতৰ জনজাতীয় সমাজসমূহৰ সন্মানীয় ট্যাবলৌৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে আৰু বিভিন্ন সোৱাদ, ৰং, শোভা, পৰম্পৰা, কলা আৰু কলা, সুস্বাদু খাদ্য আৰু সংগীত উপভোগ কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰি আনন্দ প্ৰকাশ কৰে। তেওঁ কয় যে আদি মহোৎসৱে কান্ধত কান্ধ মিলাই ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্য আৰু মহিমাৰ এখন ছবি প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। “আদি মহোৎসৱ এক অসীম আকাশৰ দৰে য’ত ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্য ৰামধেনুৰ ৰঙৰ দৰে প্ৰক্ষেপ কৰা হৈছে”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে মন্তব্য কৰে। ৰামধেনুৰ ৰঙৰ সৈতে এক সাদৃশ্য অংকন কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে যেতিয়া ইয়াৰ অসীম বৈচিত্ৰ্যবোৰ ‘এক ভাৰত শ্ৰেষ্ঠ ভাৰত’ৰ ধাৰাত সূতা যুক্ত কৰা হয় তেতিয়া ৰাষ্ট্ৰৰ মহিমা সন্মুখলৈ আহে আৰু তেতিয়াই ভাৰতে সমগ্ৰ বিশ্বক নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰে। তেওঁ এইবুলি গুৰুত্ব আৰোপ কৰে যে আদি মহোৎসৱে ভাৰতৰ বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত একতাক শক্তি প্ৰদান কৰিছে আৰু ঐতিহ্যৰ সৈতে উন্নয়নৰ ধাৰণাক গতি প্ৰদান কৰিছে।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে একবিংশ শতিকাৰ ভাৰতে ‘সবকা সাথ সবকা বিকাশ’ৰ মন্ত্ৰেৰে আগবাঢ়িছে। যিটো দূৰৱৰ্তী বুলি গণ্য কৰা হৈছিল, এতিয়া প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়, চৰকাৰে নিজে তালৈ গৈ দূৰৱৰ্তী আৰু অৱহেলিত লোকসকলক মূলসুঁতিলৈ লৈ আহিছে। তেওঁ কৈছিল যে আদি মহোৎসৱৰ দৰে অনুষ্ঠান দেশত এক আন্দোলনত পৰিণত হৈছে আৰু তেওঁ নিজেই সেইবোৰত অংশগ্ৰহণ কৰে। “জনজাতীয় সমাজৰ কল্যাণ মোৰ বাবে ব্যক্তিগত সম্পৰ্ক আৰু আৱেগৰ বিষয়”, এজন সমাজকৰ্মী হিচাপে তেওঁৰ দিনত জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ সৈতে তেওঁৰ ঘনিষ্ঠ সম্পৰ্কক স্মৰণ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়। “মই আপোনালোকৰ পৰম্পৰাবোৰ নিবিড়ভাৱে দেখিছো, সেইবোৰ অনুভৱ কৰিছো আৰু তেওঁলোকৰ পৰা শিকিছো”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে জনজাতীয় এলেকা উমৰগামৰ পৰা অম্বাজীলৈ তেওঁৰ জীৱনৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বছৰবোৰ অতিবাহিত কৰাৰ কথা স্মৰণ কৰি কয়। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়, “জনজাতীয় জীৱনে মোক দেশ আৰু ইয়াৰ পৰম্পৰাৰ বিষয়ে যথেষ্ট শিকাইছে”।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এইবুলি গুৰুত্ব আৰোপ কৰে যে দেশখনে ইয়াৰ জনজাতীয় গৌৰৱৰ সন্দৰ্ভত অভূতপূৰ্ব গৌৰৱেৰে আগবাঢ়িছে। তেওঁ জনায় যে জনজাতীয় সামগ্ৰীবোৰে বিদেশী গণ্যমান্য ব্যক্তিসকলক তেওঁৰ উপহাৰৰ বাবে গৌৰৱৰ স্থান বিচাৰি পায়। জনজাতীয় পৰম্পৰাক ভাৰতে বিশ্বব্যাপী মঞ্চত ভাৰতীয় গৌৰৱ আৰু ঐতিহ্যৰ এক অবিচ্ছেদ্য অংশ হিচাপে উপস্থাপন কৰিছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে ভাৰতে জনজাতীয় জীৱন শৈলীত গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি আৰু জলবায়ু পৰিৱৰ্তনৰ দৰে সমস্যাৰ সমাধান ৰক্ষা কৰিছে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ভাৰতৰ জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ক বহনক্ষম উন্নয়নৰ ক্ষেত্ৰত অনুপ্ৰাণিত আৰু শিকোৱাৰ বাবে যথেষ্ট পৰিমাণে আছে বুলি গুৰুত্ব আৰোপ কৰে।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে জনজাতীয় সামগ্ৰীৰ প্ৰচাৰৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে। তেওঁ জনজাতীয় সামগ্ৰীসমূহ সৰ্বাধিক বজাৰত উপনীত হ’ব লাগে আৰু সেইবোৰৰ স্বীকৃতি আৰু চাহিদা বৃদ্ধি হোৱা উচিত বুলি উল্লেখ কৰে। বাঁহৰ উদাহৰণ দি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে উল্লেখ কৰে যে পূৰ্বৰ চৰকাৰে বাঁহ চপোৱা আৰু ব্যৱহাৰ নিষিদ্ধ কৰিছিল কিন্তু বৰ্তমানৰ চৰকাৰেহে বাঁহক ঘাঁহৰ শ্ৰেণীত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছে আৰু নিষিদ্ধকৰণ বাতিল কৰিছে। বন ধন মিছনৰ বিষয়ে বৰ্ণনা কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে বিভিন্ন ৰাজ্যত ৩০০০ তকৈও অধিক বন ধন কেন্দ্ৰ স্থাপন কৰা হৈছে। প্ৰায় ৯০ টা সৰু বনজাত সামগ্ৰী এমএছপিৰ পৰিধিলৈ অনা হৈছে, যি ২০১৪ চনৰ সংখ্যাতকৈ ৭ গুণ অধিক। একেদৰে, দেশত আত্মসহায়ক গোটৰ বৰ্ধিত নেটৱৰ্কে জনজাতীয় সমাজক লাভান্বিত কৰিছে, তেওঁ কয়। দেশত ৮০ লাখতকৈও অধিক আত্মসহায়ক গোটত ১.২৫ কোটি জনজাতীয় সদস্যই কাম কৰি আছে।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে জনজাতীয় যুৱক-যুৱতীসকলৰ বাবে জনজাতীয় কলা আৰু দক্ষতা বিকাশৰ বাবে চৰকাৰৰ প্ৰচেষ্টাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। এই বৰ্ষৰ বাজেটৰ কথা উল্লেখ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে প্ৰধানমন্ত্ৰী বিশ্বকৰ্মা যোজনা পৰম্পৰাগত শিল্পীসকলৰ বাবে প্ৰৱৰ্তন কৰা হৈছে য’ত দক্ষতা বিকাশ আৰু তেওঁলোকৰ সামগ্ৰীৰ বিপণনত সহায়ৰ উপৰিও অৰ্থনৈতিক সাহায্য প্ৰদান কৰা হ’ব।
“জনজাতীয় শিশুসকল, তেওঁলোক দেশৰ যিকোনো প্ৰান্ততেই নাথাকক কিয়, তেওঁলোকৰ শিক্ষা আৰু তেওঁলোকৰ ভৱিষ্যত মোৰ প্ৰাথমিকতা”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়। তেওঁ জনায় যে ২০০৪-২০১৪ বৰ্ষৰ ভিতৰত ৮০ খন বিদ্যালয়ৰ পৰা ২০১৪ চনৰ পৰা ২০২২ চনলৈ ৫০০ খন বিদ্যালয়লৈ একলব্য আদৰ্শ আৱাসিক বিদ্যালয়ৰ সংখ্যা ৫ গুণ বৃদ্ধি পাইছে। ৪০০ৰো অধিক বিদ্যালয়ে ইতিমধ্যে কাম কৰা আৰম্ভ কৰিছে, প্ৰায় ১ লাখ শিশুক শিক্ষা প্ৰদান কৰিছে। এই বছৰৰ বাজেটে এই বিদ্যালয়সমূহৰ বাবে ৩৮ হাজাৰ শিক্ষক আৰু কৰ্মচাৰী ঘোষণা কৰিছে। জনজাতীয় শিক্ষাৰ্থীসকলৰ বাবে বৃত্তি দুগুণ কৰা হৈছে।
ভাষাৰ বাধাৰ বাবে জনজাতীয় যুৱক-যুৱতীসকলে সন্মুখীন হোৱা কষ্টৰ কথা উল্লেখ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে নতুন শৈক্ষিক নীতিৰ ওপৰত আলোকপাত কৰে য’ত যুৱসকলে মাতৃভাষাত অধ্যয়ন কৰাৰ সিদ্ধান্ত ল’ব পাৰে। “আমাৰ জনজাতীয় শিশু আৰু যুৱসকলে তেওঁলোকৰ নিজৰ ভাষাত অধ্যয়ন কৰি আছে আৰু অগ্ৰগতি লাভ কৰিছে, এতিয়া বাস্তৱত পৰিণত হৈছে”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয়।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে পুনৰ কয় যে দেশখন নতুন উচ্চতালৈ উন্নীত হৈছে কাৰণ চৰকাৰে বঞ্চিতসকলৰ উন্নয়নক অগ্ৰাধিকাৰ দিছে। তেওঁ কৈছিল যে যেতিয়া দেশখনে অন্তিম স্তৰত থকা ব্যক্তিজনক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে তেতিয়া প্ৰগতিৰ পথ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে মুকলি হয়। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে উচ্চাকাংক্ষী জিলা আৰু খণ্ড আঁচনিৰ উদ্ধৃতি দি এই কথা উল্লেখ কৰে য’ত বেছিভাগ অঞ্চলত জনজাতীয় সংখ্যাগৰিষ্ঠতা আছে। “এই বছৰৰ বাজেটত, ২০১৪ চনৰ তুলনাত অনুসূচীত জনজাতিৰ বাবে দিয়া বাজেটো ৫ গুণ বৃদ্ধি কৰা হৈছে”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে জানিবলৈ দিয়ে আৰু লগতে কয়, “যিসকল যুৱক-যুৱতী বিচ্ছিন্নতা আৰু অৱহেলাৰ বাবে বিচ্ছিন্নতাবাদৰ ফান্দত আৱদ্ধ হৈ পৰিছিল, তেওঁলোকে এতিয়া ইণ্টাৰনেট আৰু ইনফ্ৰাৰ জৰিয়তে মূলসুঁতিৰ সৈতে সংযোগ স্থাপন কৰিছে। এয়া হৈছে ‘সবকা সাথ, সবকা বিকাশ, সবকা বিশ্বাস আৰু সবকা প্ৰয়াস’ৰ ধাৰা যি দেশৰ দূৰৱৰ্তী অঞ্চলৰ প্ৰতিজন নাগৰিকৰ ওচৰলৈ গৈ আছে। এয়া হৈছে আদি আৰু অধুনিকতাৰ (আধুনিকতা) সংগমৰ শব্দ, যাৰ ওপৰত নতুন ভাৰতৰ উদীয়মান অট্টালিকা থিয় হ’ব।”
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে যোৱা ৮-৯ বছৰত জনজাতীয় সমাজৰ যাত্ৰাৰ ওপৰত আলোকপাত কৰি কয় যে দেশখনে সমতা আৰু সম্প্ৰীতিক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়া পৰিৱৰ্তনৰ সাক্ষী হৈ আহিছে। তেওঁ উল্লেখ কৰে যে ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ ৭৫ বছৰৰ ভিতৰত এইটো প্ৰথম বাৰৰ বাবে যে দেশৰ নেতৃত্ব এগৰাকী জনজাতীয় মহিলাৰ হাতত আছে যিয়ে ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ৰূপত সৰ্বোচ্চ পদত ভাৰতক গৌৰৱান্বিত কৰি আছে। তেওঁ কয় যে জনজাতীয় ইতিহাসে প্ৰথমবাৰৰ বাবে দেশত যথেষ্ট যোগ্য স্বীকৃতি লাভ কৰিছে।
ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ সংগ্ৰামত জনজাতীয় সমাজৰ অৱদানৰ কথা উল্লেখ কৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে ইতিহাসৰ পৃষ্ঠাত ত্যাগ আৰু বীৰত্বৰ গৌৰৱময় অধ্যায়সমূহ ঢাকি ৰাখিবলৈ কেইবা দশক ধৰি কৰা প্ৰচেষ্টাৰ বাবে দুখ প্ৰকাশ কৰে। প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে অমৃত মহোৎসৱত অৱশেষত অমৃত মহোৎসৱত অগ্ৰসৰ হৈ অগ্ৰসৰ হৈ থকা এই অধ্যায়সমূহ কঢ়িয়াই আনিবলৈ পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰি কয়, “প্ৰথমবাৰৰ বাবে দেশখনে ভগৱান বীৰচা মুণ্ডাৰ জন্মজয়ন্তীত জনজাতীয় গৌৰৱ দিৱস উদযাপন কৰা আৰম্ভ কৰিছে”। ঝাৰখণ্ডৰ ৰাঁচীত ভগৱান বিৰচা মুণ্ডাক উৎসৰ্গিত সংগ্ৰহালয় উদ্বোধন কৰাৰ সুযোগৰ কথা স্মৰণ কৰি তেওঁ লগতে উল্লেখ কৰে যে বিভিন্ন ৰাজ্যত জনজাতীয় স্বাধীনতা সংগ্ৰামীসকলৰ সৈতে সম্পৰ্কিত সংগ্ৰহালয় স্থাপন কৰা হৈছে। যদিও এইটো প্ৰথমবাৰৰ বাবে হৈ আছে, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে কয় যে ইয়াৰ ধাৰণা আহিবলগীয়া বহু প্ৰজন্মৰ বাবে দৃশ্যমান হ’ব আৰু ই বহু শতাব্দী ধৰি দেশক অনুপ্ৰেৰণা প্ৰদান কৰিব আৰু নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰিব।
“আমি আমাৰ অতীতক সুৰক্ষা দিব লাগিব, বৰ্তমানৰ শীৰ্ষলৈ আমাৰ কৰ্তব্যবোধ কঢ়িয়াই নিব লাগিব আৰু ভৱিষ্যতৰ বাবে আমাৰ সপোনবোৰ বাস্তৱায়িত কৰিব লাগিব”, প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এই প্ৰস্তাৱক আগুৱাই নিয়াৰ বাবে আদি মহোৎসৱৰ দৰে ঘটনা এক শক্তিশালী মাধ্যম বুলি উল্লেখ কৰি মন্তব্য কৰে। তেওঁ কয় যে এই অভিযান এক গণ আন্দোলনত পৰিণত হ’ব লাগে আৰু বিভিন্ন ৰাজ্যত এনে অনুষ্ঠান আয়োজন কৰাৰ ওপৰত জোৰ দিয়ে।
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় বাজৰা বৰ্ষ হিচাপে উদযাপন কৰা বছৰটো সন্দৰ্ভত কয় যে শতিকা ধৰি মোটা শস্য জনজাতীয় আহাৰৰ অংশ হৈ আহিছে। তেওঁ আনন্দ প্ৰকাশ কৰে যে শ্ৰী অন্নৰ সোৱাদ আৰু সুগন্ধি ইয়াত উৎসৱৰ খাদ্য দোকানত উপলব্ধ হৈছে। তেওঁ জনজাতীয় অঞ্চলসমূহৰ খাদ্য সম্পৰ্কে সজাগতা বিয়পোৱাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰে কিয়নো ই কেৱল জনজাতীয় কৃষকসকলৰ স্বাস্থ্যৰ বাবেই লাভান্বিত নহয়, জনজাতীয় কৃষকসকলৰ উপাৰ্জনো বৃদ্ধি কৰিব। ভাষণৰ সামৰণি মাৰি প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে সকলোৰে প্ৰচেষ্টাৰে এক উন্নত ভাৰতৰ সপোন বাস্তৱত পৰিণত হ’ব বুলি বিশ্বাস ব্যক্ত কৰে।
কেন্দ্ৰীয় জনজাতীয় পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী শ্ৰী অৰ্জুন মুণ্ডা, কেন্দ্ৰীয় জনজাতীয় পৰিক্ৰমা ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শ্ৰী ৰেণুক সিং সুৰতা আৰু কেন্দ্ৰীয় গ্ৰামোন্নয়ন ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী শ্ৰী বিশৱেশ্বৰ টুডু, কেন্দ্ৰীয় স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী ড০ ভাৰতী প্ৰবীণ পাৱাৰ আৰু ট্ৰাইফেডৰ অধ্যক্ষ শ্ৰী শ্ৰী ৰামসিংহ ৰাথো অনুষ্ঠানটোত উপস্থিত আছিল।
***
DS/TS/MM
Aadi Mahotsav celebrates India's glorious tribal culture and traditions. https://t.co/fxRFUeH7dG
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023
आज़ादी के अमृत महोत्सव में आदि महोत्सव देश की आदि विरासत की भव्य प्रस्तुति कर रहा है। pic.twitter.com/s0iTaPkDxn
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
21वीं सदी का भारत, सबका साथ, सबका विकास के मंत्र पर चल रहा है। pic.twitter.com/LJYdDJmkwM
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
आदिवासी समाज को लेकर आज देश जिस गौरव के साथ आगे बढ़ रहा है, वैसा पहले कभी नहीं हुआ है। pic.twitter.com/Qho6BbDX4w
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
ट्राइबल प्रॉडक्ट्स ज्यादा से ज्यादा बाज़ार तक आयें, इनकी पहचान बढ़े, इनकी डिमांड बढ़े, सरकार इस दिशा में भी लगातार काम कर रही है। pic.twitter.com/pWhG6Jx8Pl
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
आज सरकार का जोर जनजातीय आर्ट्स को प्रमोट करने, जनजातीय युवाओं के स्किल को बढ़ाने पर भी है। pic.twitter.com/ZcwjX4tjC7
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
अब हमारे आदिवासी बच्चे, आदिवासी युवा अपनी भाषा में पढ़ सकेंगे, आगे बढ़ सकेंगे। pic.twitter.com/2eBQM6cUWP
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
पहली बार देश ने भगवान बिरसा मुंडा की जन्मजयंती पर जनजातीय गौरव दिवस मनाने की शुरुआत की है। pic.twitter.com/V8ytWMOuW2
— PMO India (@PMOIndia) February 16, 2023
हमारी महान आदिवासी परंपरा से पूरी दुनिया यह सीख ले सकती है कि प्रकृति से संसाधन लेकर भी कैसे उसका संरक्षण और संवर्धन किया जा सकता है। pic.twitter.com/zBUYI6bpC8
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023
बाजार में ज्यादा से ज्यादा ट्राइबल प्रोडक्ट्स आएं और उनकी पहचान के साथ ही डिमांड भी बढ़े, सरकार इस दिशा में निरंतर काम कर रही है। इसी की एक महत्वपूर्ण कड़ी है- आदि महोत्सव। pic.twitter.com/mjnrREsHPh
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023
नई राष्ट्रीय शिक्षा नीति में मातृभाषा में पढ़ाई के विकल्प के पीछे एक वजह यह भी है कि हमारे आदिवासी समुदाय के बच्चे शिक्षा में किसी से पीछे न रहें। pic.twitter.com/a6re4DhZMy
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023
आज वंचितों को वरीयता मिली है, इसीलिए देश विकास की नई ऊंचाइयों को छू रहा है। pic.twitter.com/tXtg6REcIa
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023
बीते 8-9 वर्षों में आदिवासी समुदाय की विकास यात्रा कई बड़े बदलावों की साक्षी रही है… pic.twitter.com/WuVuUUOeNB
— Narendra Modi (@narendramodi) February 16, 2023