પીએમઇન્ડિયા

03-04 એપ્રિલ, 2025 દરમિયાન પ્રજાસત્તાક ભારતનાં પ્રધાનમંત્રી મહામહિમ શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ થાઇલેન્ડની સત્તાવાર મુલાકાત લીધી હતી અને થાઇલેન્ડ સામ્રાજ્યનાં પ્રધાનમંત્રી મહામહિમ સુશ્રી પેંટોન્ગટાર્ન શિનાવાત્રાનાં આમંત્રણ પર બેંગકોકમાં આયોજિત 6ઠ્ઠી બિમ્સ્ટેક સમિટમાં સહભાગી થયાં હતાં. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનું બેંગકોકમાં સરકારી ભવનમાં પ્રધાનમંત્રી શિનાવાત્રાએ ઔપચારિક સ્વાગત કર્યું હતું.

ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે ગાઢ સાંસ્કૃતિક, સાંસ્કૃતિક, ધાર્મિક અને ભાષાકીય જોડાણ તથા 78 વર્ષનાં રાજદ્વારી સંબંધોની સ્થાપનાને સ્વીકારીને બંને નેતાઓએ સંરક્ષણ અને સુરક્ષા, વેપાર અને રોકાણ, જોડાણ, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, નવીનતા, અંતરિક્ષ, શિક્ષણ, સ્વાસ્થ્ય, સંસ્કૃતિ, પ્રવાસન અને લોકો વચ્ચેનાં આદાન–પ્રદાન સહિત દ્વિપક્ષીય સહકારનાં વિવિધ ક્ષેત્રો પર વિસ્તૃત ચર્ચાવિચારણા કરી હતી. તેમણે પેટા–પ્રાદેશિક, પ્રાદેશિક અને પારસ્પરિક હિતના બહુપક્ષીય મુદ્દાઓ પર પણ અભિપ્રાયોનું આદાનપ્રદાન કર્યું હતું. બંને નેતાઓએ સહકારનાં વિવિધ ક્ષેત્રોને આવરી લેતાં કેટલાંક સમજૂતી કરારોનું આદાન–પ્રદાન કર્યું હતું. તેમણે ભારત–થાઇલેન્ડ કોન્સ્યુલર ડાયલોગની સ્થાપનાને પણ આવકારી હતી.

પ્રધાનમંત્રી શિનાવાત્રા અને પ્રધાનમંત્રી મોદીએ ઐતિહાસિક રેસલાઇનિંગ બુદ્ધને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા માટે વાટ ફ્રા ચેતુફોન વિમોન મંગખલારામ રાજવરમહાવિહનની મુલાકાત પણ લીધી હતી.

વર્તમાન સહકારને માત્ર દ્વિપક્ષીય અને પ્રાદેશિક સ્તરે જ નહીં, પણ ઝડપથી વિકસી રહેલી વૈશ્વિક ભૂ–રાજકીય પરિસ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને વૈશ્વિક સંદર્ભમાં પણ ગાઢ સહકારની સંભવિતતાને ધ્યાનમાં રાખીને બંને નેતાઓ વર્તમાન દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીમાં પરિવર્તિત કરવા સંમત થયા હતા. આ બંને દેશો વચ્ચે સહકારની સંપૂર્ણ સંભાવનાને સાકાર કરવા માટે વિસ્તૃત ભાગીદારીના નવા અધ્યાયની નિશાની છે.

વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી બંને દેશો અને તેમના સંબંધિત પ્રદેશોની સતત શાંતિ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ માટે દ્વિપક્ષીય સંબંધોને મજબૂત કરવા માટે પરસ્પર પ્રતિબદ્ધતા પર આધારિત છે. વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી બંને દેશો માટે તકો વધારવા, ગાઢ સહકાર સ્થાપિત કરવા અને સામાન્ય પડકારોનો સંયુક્તપણે સામનો કરવા ભવિષ્યલક્ષી અને પારસ્પરિક લાભદાયક માર્ગની રૂપરેખા તૈયાર કરવા માટે મહત્ત્વપૂર્ણ પાયા તરીકે કામ કરશે.

વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી વર્તમાન સમજૂતીઓ અને સહકારની વ્યવસ્થાઓ પર નિર્માણ કરશે, જેમાં રાજકીય, સંરક્ષણ અને સુરક્ષા, વેપાર અને રોકાણ, જોડાણ, શિક્ષણ, સામાજિક–સાંસ્કૃતિક વિકાસ અને લોકો વચ્ચે આદાનપ્રદાન તેમજ પારસ્પરિક હિતનાં અન્ય ક્ષેત્રોમાં ભાગીદારી સામેલ છે.

આ વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીની જાહેરાત કરીને બંને નેતાઓએ મુક્ત, ખુલ્લા, પારદર્શક, નિયમ–આધારિત, સર્વસમાવેશક, સમૃદ્ધ અને સ્થિતિસ્થાપક ઇન્ડો–પેસિફિક પ્રદેશમાં તેમના સહિયારા હિતોની પુષ્ટિ કરી હતી તથા આસિયાનની કેન્દ્રીયતા માટે તેમના મજબૂત સમર્થનની પુનઃપુષ્ટિ કરી હતી. તેમણે એઓઆઈપી અને ઇન્ડો–પેસિફિક ઓશન્સ ઇનિશિયેટિવ (આઇપીઓઆઇ) વચ્ચે સહકાર વધારવાનાં માધ્યમથી પ્રદેશમાં શાંતિ, સ્થિરતા અને સમૃદ્ધિ માટે ઇન્ડો–પેસિફિક પર આસિયાન આઉટલુક પર સહકાર પર આસિયાન–ઇન્ડિયા સંયુક્ત નિવેદન (એઓઆઇપી)નાં અમલીકરણ પર આસિયાન–ઇન્ડિયા સંયુક્ત નિવેદનનાં અમલીકરણ માટે નક્કર પ્રવૃત્તિઓ ચકાસવાની તેમની કટિબદ્ધતાની પુનઃપુષ્ટિ પણ કરી હતી, જેમાં ઓસ્ટ્રેલિયા સાથે આઇપીઓઆઇનાં દરિયાઇ ઇકોલોજી આધારસ્તંભનું સહ–નેતૃત્વ કરવા થાઇલેન્ડની રચનાત્મક ભૂમિકા સામેલ છે.

બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને વધુ વિસ્તૃત અને ગાઢ બનાવવાના પ્રયાસના ભાગરૂપે, બંને નેતાઓ નીચેની બાબતો પર સંમત થયા હતા:

­રાજકીય સહકાર

નેતૃત્વ સ્તરે નિયમિત ઉચ્ચ–સ્તરીય આદાનપ્રદાન મારફતે રાજકીય જોડાણને મજબૂત કરે છે, જેમાં વહેંચાયેલા પ્રાદેશિક હિતોની ચર્ચા કરવા તેમજ પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સુરક્ષા પડકારોને પહોંચી વળવા માટે બહુપક્ષીય બેઠકો સામેલ છે.

વિદેશ મંત્રીઓના સ્તરે દ્વિપક્ષીય સહકાર માટે સંયુક્ત સમિતિની પ્રવર્તમાન વ્યવસ્થા હેઠળ તથા વરિષ્ઠ અધિકારીઓના સ્તરે વિદેશ મંત્રાલય ચર્ચાવિચારણા માટે સંયુક્ત સમિતિની વ્યવસ્થા હેઠળ વિદેશ મંત્રીઓ અને સંબંધિત વિદેશ મંત્રાલયનાં વરિષ્ઠ અધિકારીઓ વચ્ચે નિયમિત બેઠકોનું આયોજન કરવું.

બંને દેશો વચ્ચે નિયમિત સંસદીય આદાન–પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવું.

સંરક્ષણ અને સુરક્ષામાં સહકાર

સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં સહકારની હાલની વ્યવસ્થાને મજબૂત કરવાની સાથે–સાથે બંને દેશોનાં સંરક્ષણ ક્ષેત્રો વચ્ચે વધારે જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવા, ખાસ કરીને સંરક્ષણ ટેકનોલોજી, સંરક્ષણ ઉદ્યોગ, સંશોધન, તાલીમ, આદાન–પ્રદાન, કવાયતો અને ક્ષમતા નિર્માણ પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. જેમાં ઉચિત વ્યવસ્થા સ્થાપિત કરવાનો સમાવેશ થાય છે.

સંબંધિત સુરક્ષા અને કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ/ સંગઠનો વચ્ચે નિયમિત સંવાદો અને આદાનપ્રદાન મારફતે સુરક્ષા સહકાર વધારવો, જેમાં થાઇલેન્ડની રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પરિષદ અને ભારતના રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પરિષદ વચ્ચે નાયબ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર/મહાસચિવ સ્તરના વ્યૂહાત્મક સંવાદનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. જેનો ઉદ્દેશ વૈશ્વિક અને પ્રાદેશિક સુરક્ષાનાં વધારે પડકારજનક વાતાવરણનું સમાધાન કરવાનો છે તથા પરંપરાગત અને બિનપરંપરાગત સુરક્ષા એમ બંને પ્રકારનાં મુદ્દાઓ પર સહકાર સ્થાપિત કરવાનો છે. જેમ કે સંરક્ષણ, દરિયાઈ સુરક્ષા, સાયબર સુરક્ષા, આતંકવાદનો સામનો, કાયદાના અમલીકરણના મુદ્દાઓ અને સાયબર–ગુનાઓ, આંતરરાષ્ટ્રીય આર્થિક ગુનાઓ, એન્ટી–મની લોન્ડરિંગ અને માનવ, ડ્રગ, શસ્ત્રો અને વન્યજીવ તસ્કરી જેવા આંતરરાષ્ટ્રીય સંગઠિત ગુનાઓનો સામનો કરવો, માહિતી અને ગુપ્ત માહિતીના આદાન–પ્રદાન દ્વારા અને શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓની વહેંચણી કરવી.

આર્થિક, વેપાર અને રોકાણમાં સહકાર

ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે સંયુક્ત વેપાર સમિતિની વર્તમાન વ્યવસ્થા હેઠળ સંબંધિત વાણિજ્ય/વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રાલય વચ્ચે નિયમિત બેઠકો અને આદાન–પ્રદાનનું આયોજન કરવું. બંને દેશો વચ્ચે વેપાર અને રોકાણને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વર્તમાન વ્યવસ્થાની વાર્ષિક બેઠકો સુનિશ્ચિત કરવા પણ સંમતિ સધાઈ હતી. વૈશ્વિક પુરવઠા શૃંખલામાં બંને દેશોનાં જોડાણને મજબૂત કરવા અને બંને દેશોનાં ખાનગી ક્ષેત્રોનો વિશ્વાસ વધારવાનાં દ્રષ્ટિકોણથી બજાર સુલભતાનાં મુદ્દાઓનું સમાધાન કરવા અને વેપારને સુલભ બનાવવા; જેમાં પારસ્પરિક સંમત ક્ષેત્રોનાં ધારાધોરણોને પારસ્પરિક માન્યતા અને સમન્વયમાં સહકાર મારફતે સામેલ છે અને વેપાર અને રોકાણના નવા ક્ષેત્રો માટે ખાસ કરીને ભવિષ્યલક્ષી ઉદ્યોગો જેવા કે પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જા, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, ડિજિટલ ટેકનોલોજી, રોબોટિક્સ, આઇસીટી, સ્પેસ ટેકનોલોજી, બાયોટેકનોલોજી, રચનાત્મક ઉદ્યોગ અને સ્ટાર્ટઅપ્સ તૈયાર કરવા.

વર્ષ 2023-24માં આશરે 15 અબજ અમેરિકન ડોલર સુધી પહોંચેલા દ્વિપક્ષીય વેપારમાં વધારો આવકારીએ છીએ અને સંભવિત ક્ષેત્રોમાં આર્થિક જોડાણોના વિસ્તરણ મારફતે તેની સંપૂર્ણ ક્ષમતા હાંસલ કરવા માટે સ્થાયી દ્વિપક્ષીય વેપારને વધારવાનો પ્રયાસ કરીએ છીએ. મૂલ્યવર્ધિત દરિયાઇ ઉત્પાદનો, સ્માર્ટફોન, ઇલેક્ટ્રિકલ વાહનો, ફૂડ પ્રોસેસિંગ, પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનો, ઓટો કોમ્પોનેન્ટ્સ, સેવાઓ અને ફાર્માસ્યુટિકલ્સ જેવા ક્ષેત્રોમાં સ્થાયી વેપારને પ્રોત્સાહન આપવું.

વર્તમાન સમજૂતીઓ અને માળખા હેઠળ વેપારની સુવિધાને પ્રોત્સાહન આપવું તથા સહકારને ગાઢ બનાવવો, જેમાં થાઇલેન્ડ અને ભારત વચ્ચે વિસ્તૃત મુક્ત વેપાર ક્ષેત્રની સ્થાપના માટેની માળખાગત સમજૂતી તથા ચીજવસ્તુઓમાં આસિયાન–ઇન્ડિયા ટ્રેડ ઇન ગૂડ્સ એગ્રીમેન્ટ (એઆઇટીઆઇજીએ)નો સમાવેશ થાય છે. સ્થાનિક ચલણ–આધારિત પતાવટ વ્યવસ્થાની સ્થાપનાની સંભાવનાઓ ચકાસીને દ્વિપક્ષીય વેપારને વધુ પ્રોત્સાહન પ્રદાન કરવું.

આસિયાન–ઇન્ડિયા ટ્રેડ ઇન ગૂડ્સ એગ્રીમેન્ટ (એઆઇઆઇટીજીએ)ની સમીક્ષાને ટેકો આપવા અને તેની સમીક્ષાને વેગ આપવા માટે વ્યવસાયો માટે તેને વધારે વપરાશકર્તા–મૈત્રીપૂર્ણ, સરળ અને વેપાર સુવિધાજનક બનાવવાનો છે, જેનો ઉદ્દેશ વર્ષ 2025માં નોંધપાત્ર નિષ્કર્ષ હાંસલ કરવાનો તથા ભારત અને આસિયાન દેશો વચ્ચે સપ્લાય ચેઇનને મજબૂત કરવાનો છે.

થાઇલેન્ડના બોર્ડ ઓફ ઇન્વેસ્ટમેન્ટ અને ઇન્વેસ્ટ ઇન્ડિયા સહિત બંને દેશોની રોકાણ પ્રોત્સાહન એજન્સીઓ વચ્ચે ગાઢ સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવું, જેનો ઉદ્દેશ હાલની રોકાણ નીતિઓ અને યોજનાઓના અસરકારક ઉપયોગને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે, ખાસ કરીને એક્ટ ઇસ્ટ પોલિસી અને મેક ઇન ઇન્ડિયા મારફતે થાઇલેન્ડને પ્રજ્વલિત કરવાના વિઝનને આગળ ધપાવનારી સંસ્થાઓ તેમજ દ્વિપક્ષીય રોકાણ વધારવા માટે બંને દેશોમાં સ્પેશિયલ ઇકોનોમિક ઝોન (સેઝ) અને ઔદ્યોગિક કોરિડોરના ઉપયોગને આગળ ધપાવનારી છે.

ભારત–થાઇલેન્ડ સંયુક્ત બિઝનેસ ફોરમ (આઇટીજેબીએફ)નાં વાર્ષિક ધોરણે નિયમિત બેઠકોનું આયોજન કરવું, જેનો ઉદ્દેશ બંને દેશોનાં ખાનગી ક્ષેત્રો વચ્ચે આદાન–પ્રદાન અને સંયુક્ત પ્રોજેક્ટને પ્રોત્સાહન તથા જોડાણ માટે મુખ્ય વ્યવસ્થા તરીકે કામ કરવાનો છે.

ઉદ્યોગસાહસિકો, એસએમઇ અને સ્ટાર્ટઅપ્સ વચ્ચે આદાન–પ્રદાનને પ્રોત્સાહન આપવા યોગ્ય વ્યવસ્થાની શોધ કરવી. ક્ષમતા નિર્માણના સામાન્ય વ્યૂહાત્મક લક્ષ્યાંકોને ધ્યાનમાં રાખીને અને ભારત અને થાઇલેન્ડ સ્ટાર્ટઅપ ઇકોસિસ્ટમ માટે બજારની સુલભતામાં વધારો કરવા, બંને પક્ષો સ્ટાર્ટઅપ સંબંધિત પ્રવૃત્તિઓ હાથ ધરવા સંમત થયા હતા. જેમાં મેન્ટરશિપ પ્રોગ્રામ્સ અને પારસ્પરિક મહત્વના ક્ષેત્રો પર નિષ્ણાત સત્રો, રોકાણકારોનું ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું, કોર્પોરેટ્સ અને વ્યાવસાયિક સંગઠનો સાથે બિઝનેસ મેચમેકિંગ, નવીનતાના પડકારો, બંને દેશોમાં શૈક્ષણિક સંસ્થાઓનું સંકલન અને ક્રોસ–ઇન્ક્યુબેશન મોડલ્સને ટેકો આપવાનું સામેલ છે.

ભારત અને થાઇલેન્ડમાં નાણાકીય સેવા પ્રદાતાઓ વચ્ચે ગાઢ જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવું, જેથી વેપાર, રોકાણ અને સરહદ પારની ચૂકવણીની સુવિધા મળે, જેથી બંને દેશો વચ્ચે આર્થિક અને નાણાકીય જોડાણ મજબૂત થાય.

બાયો–સર્ક્યુલર–ગ્રીન ઇકોનોમી અને પર્યાવરણ માટે જીવનશૈલી સહિત સ્થાયી આર્થિક વૃદ્ધિ માટે સહકારને પ્રોત્સાહન આપવું, ખાસ કરીને અક્ષય ઊર્જાના ક્ષેત્રોમાં અને ઊર્જા દક્ષતા ટેકનોલોજીઓ, જેથી બંને પક્ષોનાં સંબંધિત આબોહવા પરિવર્તનનાં લક્ષ્યાંકો પૂર્ણ કરી શકાય.

કનેક્ટિવિટી

ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે ભૌતિક, ડિજિટલ અને નાણાકીય જેવા કનેક્ટિવિટીના તમામ માધ્યમોમાં વધારો કરવો અને પ્રાદેશિક જોડાણોને મજબૂત કરવા, જેમાં ભારત–મ્યાનમાર–થાઇલેન્ડ ત્રિપક્ષીય હાઇવે અને તેના પૂર્વ તરફના વિસ્તરણને ઝડપી બનાવવા તેમજ ભારત, મ્યાનમાર અને થાઇલેન્ડ મોટર વાહન સમજૂતી, દરિયાઇ શિપિંગ મારફતે પ્રાદેશિક દરિયાઇ કનેક્ટિવિટીને મજબૂત કરવી અને બંદર–થી–બંદર જોડાણોમાં વધારો કરવો અને નાગરિક ઉડ્ડયન સત્તામંડળોને પ્રોત્સાહિત કરવા સહિત પ્રાદેશિક જોડાણોને મજબૂત કરવા. બંને દેશો બંને દેશો વચ્ચે હવાઈ જોડાણ વધારવા ચર્ચા ચાલુ રાખશે.

સામાજિક–સાંસ્કૃતિક, શૈક્ષણિક અને લોકો વચ્ચેનું આદાન–પ્રદાન

લોકો વચ્ચેનાં આદાન–પ્રદાનમાં સકારાત્મક ગતિને વેગ આપે છે તેમજ બંને દેશો વચ્ચે પ્રવાસનનાં સંભવિત ક્ષેત્રોને પ્રોત્સાહન આપે છે.

શૈક્ષણિક સહકારને પ્રોત્સાહન આપવા માટે બંને દેશોમાં શિક્ષણ માટે જવાબદાર મંત્રાલયો વચ્ચે સહકારની વ્યવસ્થાને મજબૂત કરવી, જેમાં લાયકાતોને પારસ્પરિક માન્યતા, ભારત અને થાઇલેન્ડમાં યુનિવર્સિટી–સ્તરનાં શિક્ષણ મેળવતા વિદ્યાર્થીઓ માટે શિષ્યવૃત્તિનાં આદાન–પ્રદાનમાં વધારો સામેલ છે, જેથી વિદ્યાર્થીઓનાં આદાન–પ્રદાન, સંયુક્ત સંશોધન અને ફેલોશિપ સુલભ થાય. બંને દેશોમાં કૌશલ્ય વિકાસ, અંગ્રેજી ભાષા તાલીમ, ટેકનિકલ અને વ્યાવસાયિક શિક્ષણ અને તાલીમ (ટીવીઈટી), થાઈલેન્ડ અને હિંદી અધ્યયન તથા શૈક્ષણિક અને તાલીમ સંસ્થાઓ વચ્ચે જોડાણમાં સહયોગને પ્રોત્સાહન આપવું.

સાંસ્કૃતિક સંબંધો અને સહકારને ગાઢ બનાવીને બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને મજબૂત કરવા, જેમાં પરફોર્મિંગ આર્ટ્સ, એક્ઝિબિશન, સેમિનાર, કોન્ફરન્સ, પુરાતત્ત્વવિદ્યા, આર્કાઇવ્સ, સંગ્રહાલયો, સંશોધન અને દસ્તાવેજીકરણ તથા સાંસ્કૃતિક આદાન–પ્રદાન કાર્યક્રમ (સીઇપી)માં ઓળખ કરાયેલા તહેવારો સામેલ છે.

રમતગમતની અખંડિતતા, રમત–ગમતનું સંચાલન કરતી સંસ્થાઓ, રમત વિજ્ઞાન અને સંશોધન, રમતગમત ઉદ્યોગ અને રમતગમત પ્રવાસન જેવા રમતગમતમાં સહયોગના સંભવિત ક્ષેત્રો ચકાસવા તેમજ પારસ્પરિક હિતના ક્ષેત્રોમાં નિષ્ણાતો અને પ્રેક્ટિશનરોના આદાન–પ્રદાનની સંભાવનાઓ ચકાસવી.

ભારતનાં પૂર્વોત્તર ક્ષેત્ર (એનઈઆર) સાથે ગાઢ સહકાર સ્થાપિત કરવા તથા પ્રવાસન, સંસ્કૃતિ, શિક્ષણ, વ્યવસાય અને ટેકનિકલ સહકારનાં ક્ષેત્રોમાં આદાન–પ્રદાન વધારવા માટે ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે ગાઢ જોડાણને પ્રોત્સાહન આપવું.

કૃષિ, બાયોટેકનોલોજી, આઇસીટી અને સ્પેસ ટેકનોલોજી જેવા પ્રાથમિકતાના ક્ષેત્રોમાં સંયુક્ત સંશોધન પ્રોજેક્ટ્સ, કાર્યશાળાઓ અને આદાન–પ્રદાન મારફતે વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજીમાં આદાન–પ્રદાન અને ગાઢ જોડાણ સાથે નવા પડકારોનું સમાધાન કરવા તથા તકોનું સર્જન કરવા વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી માટે જવાબદાર મંત્રાલયો વચ્ચે સહકારને મજબૂત કરવો.

સ્વાસ્થ્ય, ચિકિત્સા ઉત્પાદનો તેમજ પરંપરાગત ચિકિત્સાનાં ક્ષેત્રોમાં બંને દેશો વચ્ચે ગાઢ સહકારને પ્રોત્સાહન આપવું, જેમાં માહિતી, સંશોધન અને વિકાસ તથા માનવ સંસાધન વિકાસનાં આદાન–પ્રદાનમાં વધારો સામેલ છે.

મહિલા ઉદ્યોગસાહસિકતાને વધારવા માટે નેતૃત્વ, નિર્ણય લેવાની પ્રક્રિયા અને વ્યાવસાયિક કૌશલ્યો સહિત મહિલા સર્વાંગી વિકાસમાં સંકળાયેલા આદાન–પ્રદાન અને સહકારની સ્થાપના કરવી.

પ્રાદેશિક, બહુપક્ષીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર

પારસ્પરિક હિત અને હિતના વૈશ્વિક મુદ્દાઓ પર બંને પક્ષોની રચનાત્મક ભૂમિકાને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે ખાસ કરીને સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં સહકાર વધારવા માટે.

પ્રાદેશિક અને પેટા–પ્રાદેશિક માળખાની અંદર ભારત અને થાઇલેન્ડ વચ્ચે સહકારને મજબૂત કરવો, જેમાં એસોસિએશન ઓફ સાઉથઇસ્ટ એશિયન નેશન્સ (આસિયાન), અય્યાવાડી–ચાઓ ફયા–મેકોંગ ઇકોનોમિક કોઓપરેશન સ્ટ્રેટેજી (એસીએમઇસીએસ), મેકોંગ–ગંગા સહકાર (એમજીસી), બે ઓફ બંગાળ ઇનિશિયેટિવ ફોર મલ્ટિ–સેક્ટરલ ટેકનિકલ એન્ડ ઇકોનોમિક કોઓપરેશન (બિમ્સ્ટેક), ઇન્ડિયન ઓશન રિમ એસોસિયેશન (આઇઓઆરએ), એશિયા કોઓપરેશન ડાયલોગ (એસીડી) અને ઇન્ડોનેશિયા–મલેશિયા–થાઇલેન્ડ ગ્રોથ ટ્રાયેન્ગલ (આઇએમટી–જીટી) સામેલ છે અને સંકલનને પ્રોત્સાહન આપવું. અને પ્રાદેશિક અને પેટા–પ્રાદેશિક પડકારોનું વિસ્તૃત અને અસરકારક રીતે સમાધાન કરવાના ઉદ્દેશ સાથે આ માળખાઓમાં પૂરકતાઓનો સમાવેશ થાય છે.

વિકાસશીલ દેશોના અવાજની સંયુક્તપણે હિમાયત કરવા માટે જી-77 અને દક્ષિણ–દક્ષિણ સહકાર જેવા બહુપક્ષીય માળખામાં થાઇલેન્ડ અને ભારત વચ્ચે સહકારને મજબૂત કરવો.

નોમ પેન્હમાં વર્ષ 2022માં આસિયાન–ભારત સંવાદ સંબંધોની 30મી વર્ષગાંઠની ઉજવણી કરવા માટે 19માં આસિયાન–ઇન્ડિયા સમિટ દરમિયાન સ્થાપિત આસિયાન–ઇન્ડિયા કોમ્પ્રિહેન્સિવ સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશીપને સંયુક્તપણે મજબૂત કરવી તથા વિકસી રહેલા પ્રાદેશિક માળખામાં આસિયાન–સંચાલિત વ્યવસ્થાઓમાં સક્રિય સહકાર માટે આસિયાનની મધ્યસ્થતા માટે ભારતનાં સતત સાથસહકારને આવકારવો.

વિસ્તારનાં સામાજિક–આર્થિક વિકાસ અને જોડાણને વધારવા માટે મેકાંગ–ગંગા સહકાર (એમજીસી) માળખા હેઠળ સહકારને વધારે મજબૂત કરવો તથા સદીઓ જૂનાં સાંસ્કૃતિક સંબંધોને વધારે મજબૂત કરવા.

BIMSTECનાં બે સૌથી મોટાં અર્થતંત્રોનાં સ્થાપક સભ્યો તરીકે ભારત અને થાઇલેન્ડની અગ્રણી અને સક્રિય ભૂમિકાને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે, જેથી BIMSTECનાં બે સૌથી મોટાં અર્થતંત્રો સમૃદ્ધ, સ્થિતિસ્થાપક અને ઉદાર બંગાળની ખાડીનાં સમુદાય તરફ કામ કરી રહ્યાં છે, ત્યારે BIMSTECનાં ઘોષણાપત્રને તાજેતરમાં જ અપનાવવામાં આવેલી કટિબદ્ધતાનો લાભ ઉઠાવવામાં આવશે તેમજ દક્ષિણ અને દક્ષિણપૂર્વ એશિયા વચ્ચે સેતુ સ્વરૂપે BIMSTECનાં વિશિષ્ટ સ્વરૂપને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવશે. બિમ્સ્ટેક માસ્ટર પ્લાન ફોર ટ્રાન્સપોર્ટ કનેક્ટિવિટી અને દરિયાઇ પરિવહન સહકાર પરના કરાર સહિત સંબંધિત સમજૂતીઓના અમલીકરણ મારફતે બિમ્સ્ટેક પરિવહન કનેક્ટિવિટીને મજબૂત કરવી.

થાઇલેન્ડ સામ્રાજ્યનાં પ્રધાનમંત્રી અને પ્રજાસત્તાક ભારતનાં પ્રધાનમંત્રી થાઇલેન્ડ સામ્રાજ્યનાં વિદેશી બાબતોનાં મંત્રાલય અને પ્રજાસત્તાક ભારતનાં વિદેશ મંત્રાલય વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીનાં અસરકારક અમલીકરણ માટે સંયુક્ત કાર્યયોજના તૈયાર કરવા સંબંધિત એજન્સીઓ સાથે સંકલન સ્થાપિત કરવા માટે કામગીરી કરવા માટે સંમત થયા હતા.

AP/IJ/GP/JD