પીએમઇન્ડિયા

કુવૈત રાજ્યના મહામહિમ આમિર શેખ મેશાલ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–સબાહના આમંત્રણ પર ભારતના પ્રધાનમંત્રી મહામહિમ શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 21-22 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ કુવૈતની સત્તાવાર મુલાકાત લીધી હતી. કુવૈતની આ તેમની પ્રથમ મુલાકાત હતી. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ 21 ડિસેમ્બર, 2024ના રોજ કુવૈતમાં 26માં અરેબિયન ગલ્ફ કપના ઉદ્ઘાટન સમારંભમાં હિઝ હાઇનેસ ધ આમિર શેખ મેશાલ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–સબાહના ‘ગેસ્ટ ઓફ ઓનર‘ તરીકે હાજરી આપી હતી.

કુવૈત રાજ્યના મહામહિમ આમિર શેખ મેશાલ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–સબાહ અને હિઝ હાઇનેસ શેખ સબાહ અલ–ખાલિદ અલ–સબાહ અલ–મુબારક અલ–સબાહ, કુવૈત રાજ્યના ક્રાઉન પ્રિન્સ, 22 ડિસેમ્બર, 2024 ના રોજ બયાન પેલેસ ખાતે વડા પ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીનું સ્વાગત કર્યું હતું અને તેમનું ઔપચારિક સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કુવૈત રાજ્યના મહામહિમ આમીર શેખ મેશાલ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–સબાહને કુવૈત રાજ્યનો સર્વોચ્ચ પુરસ્કાર ‘ધ ઓર્ડર ઑફ મુબારક અલ કબીર‘ એનાયત કરવા બદલ તેમની ઊંડી પ્રશંસા કરી હતી. બંને નેતાઓએ પારસ્પરિક હિતનાં દ્વિપક્ષીય, વૈશ્વિક, પ્રાદેશિક અને બહુપક્ષીય મુદ્દાઓ પર અભિપ્રાયોનું આદાનપ્રદાન કર્યું હતું.

પરંપરાગત, ગાઢ અને મૈત્રીપૂર્ણ દ્વિપક્ષીય સંબંધો અને તમામ ક્ષેત્રોમાં સહકારને ગાઢ બનાવવાની ઇચ્છાને ધ્યાનમાં રાખીને, બંને નેતાઓ ભારત અને કુવૈત વચ્ચેના સંબંધોને ‘વ્યૂહાત્મક ભાગીદારી‘ સુધી વધારવા સંમત થયા હતા. બંને નેતાઓએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, આ બંને દેશોનાં સામાન્ય હિતોને અનુરૂપ છે અને બંને દેશનાં લોકોનાં પારસ્પરિક લાભ માટે છે. બંને દેશો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીની સ્થાપના આપણા લાંબા ગાળાના ઐતિહાસિક સંબંધોને વધુ વ્યાપક બનાવશે અને વધુ મજબૂત બનાવશે.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કુવૈત રાજ્યના પ્રધાનમંત્રી મહામહિમ શેખ અહમદ અબ્દુલ્લાહ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–મુબારક અલ–સબાહ સાથે દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો કરી હતી. નવી સ્થાપિત વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીને ધ્યાનમાં રાખીને બંને પક્ષોએ રાજકીય, વેપાર, રોકાણ, સંરક્ષણ, સુરક્ષા, ઊર્જા, સંસ્કૃતિ, શિક્ષણ, ટેકનોલોજી અને લોકો વચ્ચેનાં સંબંધો સહિત મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં વિસ્તૃત અને માળખાગત સહકાર મારફતે દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વધારે મજબૂત કરવાની કટિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો હતો.

બંને પક્ષોએ સદીઓ જૂનાં ઐતિહાસિક સંબંધોને યાદ કર્યા હતાં, જેનાં મૂળમાં સહિયારા ઇતિહાસ અને સાંસ્કૃતિક સંબંધો રહેલાં છે. તેમણે વિવિધ સ્તરે નિયમિત આદાનપ્રદાન પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો, જેણે બહુમુખી દ્વિપક્ષીય સહકારમાં વેગ પેદા કરવામાં અને જાળવવામાં મદદ કરી છે. બંને પક્ષોએ મંત્રીમંડળીય અને વરિષ્ઠ–સત્તાવાર સ્તરે નિયમિત દ્વિપક્ષીય આદાનપ્રદાન મારફતે ઉચ્ચ–સ્તરીય આદાનપ્રદાનમાં તાજેતરની ગતિને જાળવી રાખવા પર ભાર મૂક્યો હતો.

બંને પક્ષોએ ભારત અને કુવૈત વચ્ચે તાજેતરમાં સહકાર પર સંયુક્ત કમિશન (જેસીસી)ની સ્થાપનાને આવકારી હતી. જેસીસી બંને દેશો વચ્ચેના દ્વિપક્ષીય સંબંધોના સંપૂર્ણ સ્પેક્ટ્રમની સમીક્ષા કરવા અને તેના પર નજર રાખવા માટે એક સંસ્થાગત વ્યવસ્થા હશે અને તેનું નેતૃત્વ બંને દેશોના વિદેશ મંત્રીઓ કરશે. વિવિધ ક્ષેત્રોમાં આપણા દ્વિપક્ષીય સહકારને વધુ વિસ્તૃત કરવા માટે વેપાર, રોકાણ, શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ, વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી, સુરક્ષા અને આતંકવાદ સામેની લડાઈ, કૃષિ અને સંસ્કૃતિના ક્ષેત્રોમાં નવા સંયુક્ત કાર્યકારી જૂથો (જેડબલ્યુજી)ની રચના કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત સ્વાસ્થ્ય, માનવશક્તિ અને હાઇડ્રોકાર્બન પર હાલનાં જેડબલ્યુજી પણ સામેલ છે. બંને પક્ષોએ વહેલામાં વહેલી તકે જેસીસી અને તેના હેઠળ જેડબલ્યુજીની બેઠકો યોજવા પર ભાર મૂક્યો હતો.

બંને પક્ષોએ નોંધ્યું હતું કે, બંને દેશો વચ્ચે વેપાર એ સ્થાયી કડી છે તથા તેમણે દ્વિપક્ષીય વેપારમાં વધારે વૃદ્ધિ અને વિવિધતા માટે સંભવિતતા પર ભાર મૂક્યો હતો. તેઓએ વ્યવસાયિક પ્રતિનિધિમંડળોના વિનિમયને પ્રોત્સાહન આપવાની અને સંસ્થાકીય જોડાણોને મજબૂત બનાવવાની જરૂરિયાત પર પણ ભાર મૂક્યો.

ભારતીય અર્થતંત્ર સૌથી ઝડપથી વિકસતાં મોટાં અર્થતંત્રોમાંનું એક છે એ વાતનો સ્વીકાર કરીને અને કુવૈતની નોંધપાત્ર રોકાણ ક્ષમતાને સ્વીકારીને બંને પક્ષોએ ભારતમાં રોકાણ માટેનાં વિવિધ વિકલ્પો પર ચર્ચા કરી હતી. કુવૈતી પક્ષે પ્રત્યક્ષ વિદેશી રોકાણ અને વિદેશી સંસ્થાગત રોકાણો માટે અનુકૂળ વાતાવરણ ઊભું કરવા ભારત દ્વારા લેવામાં આવેલા પગલાંને આવકાર્યા હતા અને ટેકનોલોજી, પ્રવાસન, હેલ્થકેર, ખાદ્ય–સુરક્ષા, લોજિસ્ટિક્સ અને અન્ય સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં રોકાણની તકો ચકાસવા રસ દાખવ્યો હતો. તેમણે કુવૈતમાં રોકાણ સત્તાવાળાઓ વચ્ચે ભારતીય સંસ્થાઓ, કંપનીઓ અને ભંડોળ સાથે ગાઢ અને વધારે જોડાણની જરૂરિયાતને સ્વીકારી હતી. તેમણે બંને દેશોની કંપનીઓને રોકાણ કરવા અને માળખાગત પ્રોજેક્ટ્સમાં સહભાગી થવા પ્રોત્સાહન આપ્યું હતું. તેમણે બંને દેશોનાં સંબંધિત સત્તામંડળોને દ્વિપક્ષીય રોકાણ સંધિ પર ચાલી રહેલી વાટાઘાટોને ઝડપથી આગળ વધારવા અને પૂર્ણ કરવા પણ સૂચના આપી હતી.

બંને પક્ષોએ ઊર્જા ક્ષેત્રમાં તેમની દ્વિપક્ષીય ભાગીદારી વધારવાનાં માર્ગો પર ચર્ચા કરી હતી. દ્વિપક્ષીય ઊર્જા વેપાર પર સંતોષ વ્યક્ત કરતી વખતે, તેઓ સંમત થયા હતા કે તેને વધુ વધારવા માટે સંભવિતતા અસ્તિત્વમાં છે. તેમણે અપસ્ટ્રીમ અને ડાઉનસ્ટ્રીમ ક્ષેત્રોમાં વિસ્તૃત જોડાણ સાથે ખરીદનાર અને વેચાણકર્તાનાં સંબંધમાં સહકારને વિસ્તૃત ભાગીદારીમાં પરિવર્તિત કરવાનાં માર્ગોની ચર્ચા કરી હતી. બંને પક્ષોએ ઓઇલ અને ગેસ, રિફાઇનિંગ, એન્જિનીયરિંગ સેવાઓ, પેટ્રોરસાયણ ઉદ્યોગો, નવી અને પુનઃપ્રાપ્ય ઊર્જાનાં સંશોધન અને ઉત્પાદનનાં ક્ષેત્રોમાં સહકાર વધારવા બંને દેશોની કંપનીઓને ટેકો આપવા આતુરતા વ્યક્ત કરી હતી. બંને પક્ષોએ ભારતના વ્યૂહાત્મક પેટ્રોલિયમ અનામત કાર્યક્રમમાં કુવૈતની ભાગીદારી અંગે ચર્ચા કરવા પણ સંમતિ દર્શાવી હતી.

બંને પક્ષો સંમત થયા હતા કે સંરક્ષણ એ ભારત અને કુવૈત વચ્ચે વ્યૂહાત્મક ભાગીદારીનો એક મહત્વપૂર્ણ ઘટક છે. બંને પક્ષોએ સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં એમઓયુ પર હસ્તાક્ષરને આવકાર આપ્યો હતો, જે દ્વિપક્ષીય સંરક્ષણ સંબંધોને વધુ મજબૂત કરવા માટે જરૂરી માળખું પ્રદાન કરશે, જેમાં સંયુક્ત સૈન્ય કવાયત, સંરક્ષણ કર્મચારીઓને તાલીમ, દરિયાઇ સંરક્ષણ, દરિયાઇ સુરક્ષા, સંયુક્ત વિકાસ અને સંરક્ષણ ઉપકરણોના ઉત્પાદનનો સમાવેશ થાય છે.

બંને પક્ષોએ સરહદ પારના આતંકવાદ સહિત તેના તમામ સ્વરૂપો અને અભિવ્યક્તિઓમાં આતંકવાદને સ્પષ્ટપણે વખોડી કાઢ્યો હતો અને આતંકવાદને ભંડોળ પૂરું પાડતા નેટવર્ક અને સલામત આશ્રયસ્થાનોને વિક્ષેપિત કરવા અને આતંકવાદી માળખાને નાબૂદ કરવા હાકલ કરી હતી. સુરક્ષાનાં ક્ષેત્રમાં બંને દેશો વચ્ચે ચાલુ દ્વિપક્ષીય સહકારની પ્રશંસા કરીને બંને પક્ષો આતંકવાદ વિરોધી કામગીરીઓ, માહિતી અને ઇન્ટેલિજન્સ વહેંચણી, અનુભવો, શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ અને ટેકનોલોજીઓ વિકસાવવા અને તેનું આદાન–પ્રદાન કરવા, ક્ષમતા નિર્માણ કરવા અને કાયદાનાં અમલીકરણ, એન્ટિ–મની લોન્ડરિંગ, નશીલા દ્રવ્યોની દાણચોરી અને અન્ય આંતરરાષ્ટ્રીય અપરાધોમાં સહકારને મજબૂત કરવા સંમત થયા હતા. બંને પક્ષોએ સાયબર સુરક્ષામાં સહકારને પ્રોત્સાહન આપવાનાં માર્ગો અને માધ્યમો પર ચર્ચા કરી હતી, જેમાં આતંકવાદ માટે સાયબર સ્પેસનો ઉપયોગ અટકાવવા, કટ્ટરવાદ અને સામાજિક સંવાદિતાને ખલેલ પહોંચાડવાનો સમાવેશ થાય છે. ભારતીય પક્ષે “આતંકવાદનો સામનો કરવામાં આંતરરાષ્ટ્રીય સહકાર વધારવો અને સરહદ સુરક્ષા માટે સ્થિતિસ્થાપક મિકેનિઝમ્સ બનાવવા માટે સ્થિતિસ્થાપક મિકેનિઝમ્સ બનાવવા – દુશાંબે પ્રક્રિયાનો કુવૈત તબક્કો” પર ચોથી ઉચ્ચ–સ્તરીય પરિષદના પરિણામોની પ્રશંસા કરી હતી, જેનું આયોજન 4 થી 5 નવેમ્બર, 2024 ના રોજ કુવૈત રાજ્ય દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.

બંને પક્ષોએ દ્વિપક્ષીય સંબંધોનાં મહત્ત્વપૂર્ણ આધારસ્તંભોમાંનાં એક તરીકે સ્વાસ્થ્ય ક્ષેત્રમાં સહકારને સ્વીકાર્યો હતો તથા આ મહત્ત્વપૂર્ણ ક્ષેત્રમાં સહયોગને વધારે મજબૂત કરવાની કટિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી હતી. બંને પક્ષોએ કોવિડ-19 રોગચાળા દરમિયાન દ્વિપક્ષીય સહકારની પ્રશંસા કરી હતી. તેઓએ કુવૈતમાં ભારતીય ફાર્માસ્યુટિકલ મેન્યુફેક્ચરિંગ પ્લાન્ટ સ્થાપવાની સંભાવના અંગે ચર્ચા કરી. તેમણે દવા નિયમન સત્તામંડળો વચ્ચે એમઓયુ પર ચાલી રહેલી ચર્ચાઓમાં તબીબી ઉત્પાદનોના નિયમનના ક્ષેત્રમાં સહકારને મજબૂત કરવાનો તેમનો ઇરાદો પણ વ્યક્ત કર્યો હતો.

બંને પક્ષોએ ઉભરતી ટેકનોલોજી, સેમિકન્ડક્ટર્સ અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ સહિત ટેકનોલોજીનાં ક્ષેત્રમાં ગાઢ જોડાણ કરવા રસ દાખવ્યો હતો. તેમણે ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને આઇટી ક્ષેત્રમાં નીતિઓ અને નિયમનમાં બંને દેશોના ઉદ્યોગો / કંપનીઓને સુવિધા આપવા માટે બી2બી સહકારની શોધ કરવા, ઇ–ગવર્નન્સને આગળ વધારવા અને શ્રેષ્ઠ પદ્ધતિઓ વહેંચવા માટેના માર્ગોની ચર્ચા કરી હતી.

કુવૈતી પક્ષે પણ ભારત સાથે તેની ખાદ્ય–સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા સહકારમાં રસ દાખવ્યો હતો. બંને પક્ષોએ સહયોગ માટેના વિવિધ માર્ગો પર ચર્ચા કરી હતી, જેમાં કુવૈતની કંપનીઓ દ્વારા ભારતમાં ફૂડ પાર્કમાં રોકાણનો સમાવેશ થાય છે.

ભારતીય પક્ષે કુવૈતના આંતરરાષ્ટ્રીય સૌર ગઠબંધન (આઇએસએ)ના સભ્ય બનવાના નિર્ણયને આવકાર્યો હતો, જે નીચા–કાર્બનના વિકાસના માર્ગો વિકસાવવા અને સ્થાપિત કરવા તથા સ્થાયી ઊર્જા સમાધાનોને પ્રોત્સાહન આપવા જોડાણની દિશામાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું છે. બંને પક્ષોએ આઇએસએની અંદર સમગ્ર વિશ્વમાં સૌર ઊર્જાનો ઉપયોગ વધારવા ખભેખભો મિલાવીને કામ કરવા સંમતિ વ્યક્ત કરી હતી.

બંને પક્ષોએ બંને દેશોનાં નાગરિક ઉડ્ડયન સત્તામંડળો વચ્ચે તાજેતરમાં થયેલી બેઠકોની નોંધ લીધી હતી. બંને પક્ષોએ દ્વિપક્ષીય ફ્લાઇટ સીટની ક્ષમતા વધારવા અને સંબંધિત મુદ્દાઓ પર ચર્ચા કરી હતી. તેઓ પ્રારંભિક તારીખે પરસ્પર સ્વીકાર્ય સમાધાન સુધી પહોંચવા માટે ચર્ચા ચાલુ રાખવા સંમત થયા હતા.

2025-2029 માટે કલ્ચરલ એક્સચેન્જ પ્રોગ્રામ (સીઇપી)ના નવીનીકરણની પ્રશંસા કરીને, જે કલા, સંગીત અને સાહિત્ય મહોત્સવોમાં વધુ સાંસ્કૃતિક આદાનપ્રદાનની સુવિધા આપશે, બંને પક્ષોએ લોકોનો લોકોનો સંપર્ક વધારવા અને સાંસ્કૃતિક સહકારને મજબૂત કરવા પર તેમની પ્રતિબદ્ધતાની પુષ્ટિ કરી.

બંને પક્ષોએ 2025-2028 માટે રમતગમતનાં ક્ષેત્રમાં સહકાર પર કાર્યકારી કાર્યક્રમ પર હસ્તાક્ષર કરવા પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો. જે રમત–ગમતના ક્ષેત્રમાં સહયોગને મજબૂત કરશે, જેમાં પારસ્પરિક આદાન–પ્રદાન અને રમતવીરોની મુલાકાતો, કાર્યશાળાઓનું આયોજન, સેમિનાર અને સંમેલનોનું આયોજન, બંને દેશો વચ્ચે રમત પ્રકાશનોનું આદાન–પ્રદાન સામેલ છે.

બંને પક્ષોએ ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે, શિક્ષણ સહકારનું મહત્ત્વપૂર્ણ ક્ષેત્ર છે, જેમાં બંને દેશોની ઉચ્ચ શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ વચ્ચે સંસ્થાગત જોડાણો અને આદાન–પ્રદાનને મજબૂત કરવાનો સમાવેશ થાય છે. બંને પક્ષોએ શૈક્ષણિક ટેકનોલોજી પર જોડાણ કરવા, શૈક્ષણિક માળખાને આધુનિક બનાવવા ઓનલાઇન લર્નિંગ પ્લેટફોર્મ અને ડિજિટલ લાઇબ્રેરીઓ માટે તકો ચકાસવામાં રસ પણ વ્યક્ત કર્યો હતો.

શેખ સઉદ અલ નાસિર અલ સબાહ કુવૈતી ડિપ્લોમેટિક ઇન્સ્ટિટ્યૂટ અને સુષ્મા સ્વરાજ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ફોરેન સર્વિસ (એસએસઆઇએફએસ) વચ્ચે સમજૂતીકરાર (એમઓયુ) હેઠળની પ્રવૃત્તિઓનાં ભાગરૂપે બંને પક્ષોએ નવી દિલ્હીમાં એસએસઆઇએફએસમાં કુવૈતનાં રાજદ્વારીઓ અને અધિકારીઓ માટે વિશેષ અભ્યાસક્રમયોજવાનાં પ્રસ્તાવને આવકાર આપ્યો હતો.

બંને પક્ષોએ સ્વીકાર્યું હતું કે, સદીઓ જૂનાં લોકો વચ્ચેનાં સંબંધો ભારત અને કુવૈત વચ્ચેનાં ઐતિહાસિક સંબંધોનાં મૂળભૂત આધારસ્તંભનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે. કુવૈતના નેતૃત્વએ કુવૈતમાં ભારતીય સમુદાય દ્વારા તેમના યજમાન દેશની પ્રગતિ અને વિકાસ માટે કરવામાં આવેલી ભૂમિકા અને યોગદાન માટે ઊંડી પ્રશંસા વ્યક્ત કરી હતી અને નોંધ્યું હતું કે કુવૈતમાં ભારતીય નાગરિકો તેમના શાંતિપૂર્ણ અને સખત મહેનતુ સ્વભાવ માટે ખૂબ જ આદરણીય છે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કુવૈતમાં આ વિશાળ અને જીવંત ભારતીય સમુદાયના કલ્યાણ અને સુખાકારીને સુનિશ્ચિત કરવા માટે કુવૈતના નેતૃત્વની પ્રશંસા કરી હતી.

બંને પક્ષોએ માનવશક્તિની ગતિશીલતા અને માનવ સંસાધનનાં ક્ષેત્રમાં લાંબા ગાળાનાં અને ઐતિહાસિક સહકારનાં ઊંડાણ અને મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો. બંને પક્ષોએ પ્રવાસી, શ્રમિકોની અવરજવર અને પારસ્પરિક હિતની બાબતો સાથે સંબંધિત મુદ્દાઓનું સમાધાન કરવા કોન્સ્યુલર ડાયલોગ તેમજ શ્રમ અને માનવશક્તિ સંવાદની નિયમિત બેઠકો યોજવા સંમતિ વ્યક્ત કરી હતી.

બંને પક્ષોએ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં બંને પક્ષો વચ્ચે ઉત્કૃષ્ટ સંકલનની પ્રશંસા કરી હતી અને આ માટે અન્ય બહુપક્ષીય સમજૂતીની પ્રશંસા કરી હતી. ભારતીય પક્ષે વર્ષ 2023માં શાંઘાઈ કોઓપરેશન ઓર્ગેનાઇઝેશન (એસસીઓ)નાં ભારતનાં રાષ્ટ્રપતિ પદ દરમિયાન એસસીઓમાં ‘સંવાદ ભાગીદાર‘ તરીકે કુવૈતનાં પ્રવેશને આવકાર આપ્યો હતો. ભારતીય પક્ષે એશિયન કોઓપરેશન ડાયલોગ (એસીડી)માં કુવૈતની સક્રિય ભૂમિકાની પણ પ્રશંસા કરી હતી. કુવૈતી પક્ષે એસીડીને પ્રાદેશિક સંગઠનમાં રૂપાંતરિત કરવાની સંભાવનાને અન્વેષણ કરવા માટે જરૂરી પ્રયત્નો કરવાના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડ્યો.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આ વર્ષે જીસીસીના પ્રમુખપદે કુવૈત દ્વારા શાસન સંભાળવા બદલ મહામહિમ આમિરને અભિનંદન પાઠવ્યા હતા અને વિશ્વાસ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, તેમના દીર્ઘદૃષ્ટા નેતૃત્વ હેઠળ ભારત–જીસીસીના વધતા સહકારને વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવશે. બંને પક્ષોએ 9 સપ્ટેમ્બર, 2024નાં રોજ રિયાધમાં આયોજિત વિદેશ મંત્રીઓનાં સ્તરે વ્યૂહાત્મક સંવાદ માટે ભારત–જીસીસી સંયુક્ત મંત્રીસ્તરીય બેઠકનાં પરિણામોને આવકાર આપ્યો હતો. જીસીસીના વર્તમાન અધ્યક્ષ તરીકે કુવૈતના પક્ષે આરોગ્ય, વેપાર, સુરક્ષા, કૃષિ અને ખાદ્ય સુરક્ષા, પરિવહન, ઊર્જા, સંસ્કૃતિ સહિતના ક્ષેત્રોમાં તાજેતરમાં અપનાવવામાં આવેલી સંયુક્ત કાર્યયોજના હેઠળ ભારત–જીસીસી સહકારને ગાઢ બનાવવા માટે સંપૂર્ણ સમર્થનની ખાતરી આપી હતી. બંને પક્ષોએ ભારત–જીસીસી મુક્ત વેપાર સમજૂતીને વહેલાસર સંપન્ન કરવાનાં મહત્ત્વ પર પણ ભાર મૂક્યો હતો.

સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં સુધારાનાં સંદર્ભમાં બંને નેતાઓએ અસરકારક બહુપક્ષીય વ્યવસ્થાનાં મહત્ત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો, જે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા સમકાલીન વાસ્તવિકતાઓનું પ્રતિબિંબ પાડતી સંસ્થા પર કેન્દ્રિત હતી, જે વૈશ્વિક પડકારોને પહોંચી વળવા મુખ્ય પરિબળ છે. બંને પક્ષોએ સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં સુધારાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો હતો, જેમાં સભ્યપદની બંને શ્રેણીઓમાં વિસ્તરણ મારફતે સુરક્ષા પરિષદનો પણ સમાવેશ થાય છે, જેથી તેને વધારે પ્રતિનિધિત્વયુક્ત, વિશ્વસનીય અને અસરકારક બનાવી શકાય.

મુલાકાત દરમિયાન નીચેના દસ્તાવેજો પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા/તેનું આદાન–પ્રદાન કરવામાં આવ્યું હતું, જે બહુમુખી દ્વિપક્ષીય સંબંધોને વધુ ગાઢ બનાવશે તેમજ સહકારના નવા ક્ષેત્રો માટેનાં માર્ગો ખોલશેઃ • સંરક્ષણ ક્ષેત્રમાં સહકાર પર ભારત અને કુવૈત વચ્ચે સમજૂતીકરાર (એમઓયુ).

● વર્ષ 2025-2029 માટે ભારત અને કુવૈત વચ્ચે સાંસ્કૃતિક આદાન–પ્રદાન કાર્યક્રમ.

ભારત સરકારનાં યુવા બાબતો અને રમતગમત મંત્રાલય તથા કુવૈત સરકારનાં યુવા અને રમતગમત મંત્રાલય વચ્ચે વર્ષ 2025-2028 માટે રમતગમતનાં ક્ષેત્રમાં સહકાર પર ભારત અને કુવૈત વચ્ચે કાર્યકારી કાર્યક્રમ.

● કુવૈતમાં ઇન્ટરનેશનલ સોલાર એલાયન્સ (આઇએસએ)નું સભ્યપદ.

પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને અને તેમના પ્રતિનિધિમંડળને ઉષ્માસભર આતિથ્ય–સત્કાર બદલ કુવૈત રાજ્યના આમીરનો આભાર માન્યો હતો. આ મુલાકાતે ભારત અને કુવૈત વચ્ચે મૈત્રીપૂર્ણ અને સહકારનાં મજબૂત જોડાણની પુષ્ટિ કરી હતી. બંને નેતાઓએ આશાવાદ વ્યક્ત કર્યો હતો કે, આ નવેસરથી ભાગીદારીમાં વધારો થતો રહેશે, જેનાથી બંને દેશોનાં લોકોને લાભ થશે તથા પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સ્થિરતામાં પ્રદાન થશે. પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદીએ કુવૈત રાજ્યના મહામહિમ આમિર શેખ મેશાલ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–સબાહ, ક્રાઉન પ્રિન્સ હિઝ હાઇનેસ શેખ સબાહ અલ–ખાલિદ અલ–સબાહ અલ–હમાદ અલ–મુબારક અલ–સબાહ અને કુવૈત રાજ્યના પ્રધાનમંત્રી હિઝ હાઇનેસ શેખ અહમદ અબ્દુલ્લાહ અલ–અહમદ અલ–જાબેર અલ–મુબારક અલ–સબાહને ભારતની મુલાકાતે આવવાનું આમંત્રણ પણ આપ્યું હતું.

AP/IJ/GP/JD