പിഎം ഇന്ത്യ

നമസ്കാരം സുഹൃത്തുക്കളെ,

ഇന്ന്, നിങ്ങളുടെ എല്ലാവരുടെയും ഇടയിൽ ഞാൻ ഒരു പുതിയ തരം സന്തോഷം അനുഭവിക്കുന്നു. ഒരുപക്ഷേ വളരെ അപൂർവ സന്ദർഭങ്ങളിൽ ഒരാൾക്ക് അത്തരം സന്തോഷം അനുഭവപ്പെടുന്നു. പലപ്പോഴും ഇത്തരം സംഭവങ്ങൾ ഒരു വ്യക്തിയുടെ ജീവിതത്തിൽ സംഭവിക്കുന്നത് ഒരാളുടെ മനസ്സ് തികച്ചും സന്തോഷത്താൽ നിറയുകയും അതിന്റെ ഫലമായി അയാൾ അസ്വസ്ഥനാകുകയും ചെയ്യുമ്പോഴാണ്. ഇപ്രാവശ്യം എനിക്ക് സമാനമായ ചിലത് സംഭവിച്ചു, ഞാൻ അങ്ങേയറ്റം അസ്വസ്ഥനായിരുന്നു. ഞാൻ ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലായിരുന്നു, പിന്നീട് ഗ്രീസിൽ ഒരു പരിപാടി ഉണ്ടായിരുന്നു. അതുകൊണ്ട് എനിക്ക് അവിടെ ഉണ്ടായിരിക്കണം, പക്ഷേ എന്റെ മനസ്സ് പൂർണ്ണമായും നിന്നിലേക്ക് കേന്ദ്രീകരിച്ചു. പക്ഷെ ചിലപ്പോഴൊക്കെ എനിക്ക് തോന്നും ഞാൻ നിങ്ങളോട് എല്ലാവരോടും അനീതി കാണിക്കുകയാണെന്ന്. എന്റെ അസ്വസ്ഥത നിങ്ങൾക്ക് ഒരു പ്രശ്നം സൃഷ്ടിക്കുന്നു. നിങ്ങൾ അതിരാവിലെ തന്നെ ഇവിടെ വരണം, പക്ഷേ ഞാൻ വന്ന് നിങ്ങളെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു. അത് നിനക്ക് അസൗകര്യം ആയിരുന്നിരിക്കണം, പക്ഷെ ഞാൻ ഇന്ത്യയിൽ ഇറങ്ങിയ ഉടൻ തന്നെ കാണണം എന്ന് തോന്നി. നിങ്ങളെ എല്ലാവരെയും അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും നിങ്ങളുടെ കഠിനാധ്വാനത്തെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും നിങ്ങളുടെ ക്ഷമയെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും നിങ്ങളുടെ അഭിനിവേശത്തെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും നിങ്ങളുടെ ചൈതന്യത്തെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും നിങ്ങളുടെ ആത്മാവിനെ അഭിവാദ്യം ചെയ്യാനും ഞാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. നിങ്ങൾ രാജ്യത്തെ എത്തിച്ച ഉയരം ഒരു സാധാരണ വിജയമല്ല. അനന്തമായ ബഹിരാകാശത്ത് ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രസാധ്യതയുടെ പ്രഖ്യാപനമാണിത്.

ഇന്ത്യ ചന്ദ്രനിലാണ്. നമ്മുടെ ദേശീയ അഭിമാനം ചന്ദ്രനിൽ സ്ഥാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇതുവരെ ആരും എത്താത്ത സ്ഥലത്ത് ഞങ്ങൾ എത്തി. ഇതുവരെ ആരും ചെയ്യാത്തത് ഞങ്ങൾ ചെയ്തു. ഇതാണ് ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യ, നിർഭയ ഇന്ത്യ, പോരാളി ഇന്ത്യ. ഈ ഇന്ത്യ പുതിയ രീതിയിൽ ചിന്തിക്കുകയും ഇരുണ്ട മേഖലയിലേക്ക് കടന്നതിനു ശേഷവും ലോകത്ത് പ്രകാശം പരത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഈ ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രശ്നങ്ങൾ പരിഹരിക്കും. ആഗസ്റ്റ് 23ലെ ആ ദിവസം ഓരോ സെക്കൻഡിലും എന്റെ കൺമുന്നിൽ വീണ്ടും വീണ്ടും മിന്നിമറയുന്നു. ടച്ച്ഡൗൺ ഉറപ്പിച്ചപ്പോൾ ഐഎസ്ആർഒ സെന്ററിലും രാജ്യമെമ്പാടും ആളുകൾ ആഹ്ലാദത്തോടെ തുള്ളിച്ചാടിയ ആ രംഗം ആരും മറക്കില്ല! ചില ഓർമ്മകൾ ശാശ്വതമാകും. ആ നിമിഷം ശാശ്വതമായി. ആ നിമിഷം ഈ നൂറ്റാണ്ടിലെ ഏറ്റവും പ്രചോദനാത്മക നിമിഷങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. ആ വിജയം തന്റേതായി ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും അനുഭവിച്ചു. ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും താൻ ഒരു പ്രധാന പരീക്ഷ പാസായതുപോലെ തോന്നി. ഇന്നും ആളുകൾ അഭിനന്ദിക്കുന്നു, സന്ദേശങ്ങൾ ഒഴുകുന്നു, ഇതെല്ലാം നിങ്ങളെല്ലാവരും ചേർന്നാണ് സാധ്യമാക്കിയത്. എന്റെ രാജ്യത്തെ ശാസ്ത്രജ്ഞരാണ് ഇത് സാധ്യമാക്കിയത്. ഞാൻ നിങ്ങളെ  എത്ര പുകഴ്ത്തിയാലും അത് കുറയും

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നമ്മുടെ മൂൺ ലാൻഡർ അംഗദനെപ്പോലെ ചന്ദ്രനിൽ ഉറച്ചുനിൽക്കുന്ന ഫോട്ടോ ഞാൻ കണ്ടിട്ടുണ്ട്. ഒരു വശത്ത് വിക്രമിന്റെ ആത്മവിശ്വാസം മറുവശത്ത് പ്രഗ്യാന്റെ ധീരതയാണ്. നമ്മുടെ പ്രഗ്യാൻ തുടർച്ചയായി ചന്ദ്രനിൽ അതിന്റെ കാൽപ്പാടുകൾ പതിപ്പിക്കുന്നു. ഇപ്പോൾ പുറത്തു വന്ന വ്യത്യസ്ത ക്യാമറകളിൽ നിന്ന് എടുത്ത ചിത്രങ്ങൾ, എനിക്ക് കാണാനുള്ള ഭാഗ്യം ലഭിച്ചു, തീർച്ചയായും അതിശയിപ്പിക്കുന്നതാണ്. മനുഷ്യ നാഗരികതയുടെ തുടക്കത്തിനു ശേഷം ആദ്യമായി, ഭൂമിയിലെ ലക്ഷക്കണക്കിന് വർഷങ്ങളുടെ ചരിത്രത്തിൽ ആദ്യമായി, മനുഷ്യൻ ആ സ്ഥലത്തിന്റെ ചിത്രങ്ങൾ സ്വന്തം കണ്ണുകൊണ്ട് നോക്കുന്നു. ഈ ചിത്രങ്ങൾ ലോകത്തെ കാണിക്കാനുള്ള ജോലി ഇന്ത്യയും ചെയ്തു! നിങ്ങളെപ്പോലുള്ള എല്ലാ ശാസ്ത്രജ്ഞരും അത് ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഇന്ന് ലോകം മുഴുവൻ ഇന്ത്യയുടെ ശാസ്ത്രബോധത്തിന്റെയും നമ്മുടെ സാങ്കേതികവിദ്യയുടെയും നമ്മുടെ ശാസ്ത്ര സ്വഭാവത്തിന്റെയും പ്രാധാന്യം അംഗീകരിക്കുകയാണ്. ചന്ദ്രയാൻ മഹാ അഭിയാൻ ഇന്ത്യയുടെ മാത്രമല്ല, മുഴുവൻ മനുഷ്യരാശിയുടെയും വിജയമാണ്. ഞങ്ങളുടെ ദൗത്യം പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുന്ന മേഖല എല്ലാ രാജ്യങ്ങൾക്കുമുള്ള ദൗത്യങ്ങൾക്കായി പുതിയ വഴികൾ തുറക്കും. ഇത് ചന്ദ്രന്റെ രഹസ്യങ്ങൾ വെളിപ്പെടുത്തുക മാത്രമല്ല, ഭൂമിയുടെ വെല്ലുവിളികൾ പരിഹരിക്കാനും സഹായിക്കും. നിങ്ങളുടെ ഈ വിജയത്തിന് ചന്ദ്രയാൻ മഹാഭിയാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ട എല്ലാ ശാസ്ത്രജ്ഞരെയും സാങ്കേതിക വിദഗ്ധരെയും എഞ്ചിനീയർമാരെയും എല്ലാ അംഗങ്ങളെയും ഒരിക്കൽ കൂടി ഞാൻ അഭിനന്ദിക്കുന്നു.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളേ ,

ബഹിരാകാശ ദൗത്യങ്ങളുടെ ടച്ച്ഡൗൺ പോയിന്റിന് പേരിടുന്ന ഒരു ശാസ്ത്രീയ പാരമ്പര്യമുണ്ടെന്ന് നിങ്ങൾക്ക് നന്നായി അറിയാം. നമ്മുടെ ചന്ദ്രയാൻ ഇറങ്ങിയ ചന്ദ്രന്റെ ഭാഗത്തിന് പേരിടാൻ ഇന്ത്യ തീരുമാനിച്ചു. ചന്ദ്രയാൻ-3 ന്റെ ചന്ദ്രനിലിറങ്ങിയ സ്ഥലം ഇനി ‘ശിവശക്തി’ എന്നറിയപ്പെടും. മനുഷ്യരാശിയുടെ ക്ഷേമത്തിനായുള്ള പ്രമേയം ശിവൻ ഉൾക്കൊള്ളുന്നു, ആ തീരുമാനങ്ങൾ നിറവേറ്റാനുള്ള കഴിവ് ‘ശക്തി’ നമുക്ക് നൽകുന്നു. ചന്ദ്രന്റെ ‘ശിവശക്തി’ പോയിന്റ് കന്യാകുമാരിയും ഹിമാലയവും തമ്മിലുള്ള ബന്ധത്തിന്റെ അർത്ഥം നൽകുന്നു. നമ്മുടെ ഋഷിമാർ പറഞ്ഞു :

येन कर्माण्यपसो मनीषिणो यज्ञे कृण्वन्ति विदथेषु धीराः। यदपूर्व यक्षमन्तः प्रजानां तन्मे मनः शिव-संकल्प-मस्तु। 
അതായത്, നാം നമ്മുടെ കർത്തവ്യങ്ങൾ നിർവഹിക്കുന്ന, ചിന്തകൾക്കും ശാസ്ത്രത്തിനും ചലനം നൽകുന്നതും എല്ലാവരുടെയും ഉള്ളിൽ ഉള്ളതുമായ മനസ്സ്, ആ മനസ്സ് ശുഭകരവും പ്രയോജനകരവുമായ തീരുമാനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കണം. മനസ്സിന്റെ ഈ ശുഭ തീരുമാനങ്ങൾ നിറവേറ്റുന്നതിന്, ശക്തിയുടെ അനുഗ്രഹം അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. ഈ ശക്തി നമ്മുടെ സ്ത്രീശക്തിയാണ്; നമ്മുടെ അമ്മമാരും സഹോദരിമാരും. ഇവിടെ പറഞ്ഞിരിക്കുന്നു – സൃഷ്ടി സ്ഥിതി വിനാശാനം ശക്തിഭൂതേ സനാതനി. അതായത്, സൃഷ്ടി മുതൽ നാശം വരെ, മുഴുവൻ പ്രപഞ്ചത്തിന്റെയും അടിസ്ഥാനം സ്ത്രീ-ശക്തിയാണ്. ചന്ദ്രയാൻ-3-ൽ രാജ്യത്തിന്റെ സ്ത്രീശക്തിയായ നമ്മുടെ വനിതാ ശാസ്ത്രജ്ഞർ വഹിച്ച പ്രധാന പങ്ക് നിങ്ങൾ എല്ലാവരും കണ്ടു. നൂറ്റാണ്ടുകളായി ഇന്ത്യയുടെ ഈ ശാസ്ത്രീയവും ദാർശനികവുമായ ചിന്തയ്ക്ക് ചന്ദ്രന്റെ ‘ശിവശക്തി’ ബിന്ദു സാക്ഷ്യം വഹിക്കും. ഈ ശിവശക്തി പോയിന്റ് വരും തലമുറകളെ മനുഷ്യരാശിയുടെ ക്ഷേമത്തിനായി മാത്രം ശാസ്ത്രം ഉപയോഗിക്കാൻ പ്രചോദിപ്പിക്കും. മനുഷ്യരാശിയുടെ ക്ഷേമമാണ് നമ്മുടെ പരമമായ പ്രതിബദ്ധത.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

പേരിടാനുള്ള മറ്റൊരു ജോലിയും ഏറെ നാളായി മുടങ്ങിക്കിടക്കുകയാണ്. നാല് വർഷം മുമ്പ് ചന്ദ്രയാൻ-2 ചന്ദ്രനോട് ചേർന്ന് എത്തിയപ്പോൾ സ്പർശിച്ച സ്ഥലത്തിന് പേര് നൽകാൻ നിർദ്ദേശിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ അത്തരം സാഹചര്യങ്ങളിൽ തീരുമാനമെടുക്കുന്നതിനുപകരം, ചന്ദ്രയാൻ -3 വിജയകരമായി ചന്ദ്രനിലെത്തുമ്പോൾ, രണ്ട് പോയിന്റുകളും ഒരുമിച്ച് നാമകരണം ചെയ്യുമെന്ന് ഞങ്ങൾ പ്രതിജ്ഞയെടുത്തു. ഇന്ന് എനിക്ക് തോന്നുന്നു, ഓരോ വീടും ഓരോ മനസ്സും ത്രിവർണ്ണത്തിന്റെ ചൈതന്യത്തിൽ വരയ്ക്കുമ്പോൾ, ചന്ദ്രനിൽ ഒരു ത്രിവർണ്ണ പതാകയുണ്ടെങ്കിൽ, ചന്ദ്രയാൻ 2 മായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്ഥലത്തിന് ‘തിരംഗ’ എന്നതിനേക്കാൾ മികച്ച എന്ത് പേര് നൽകാൻ കഴിയും? അതിനാൽ, ചന്ദ്രയാൻ 2 അതിന്റെ കാൽപ്പാടുകൾ പതിപ്പിച്ച ചന്ദ്രനിലെ പോയിന്റിനെ ഇനി ‘തിരംഗ’ എന്ന് വിളിക്കും. ഈ തിരംഗ പോയിന്റ് ഇന്ത്യയുടെ എല്ലാ ശ്രമങ്ങൾക്കും പ്രചോദനമാകും. ഒരു പരാജയവും അന്തിമമല്ലെന്ന് ഈ തിരംഗ പോയിന്റ് നമ്മെ പഠിപ്പിക്കും. ശക്തമായ ഇച്ഛാശക്തിയുണ്ടെങ്കിൽ വിജയം തീർച്ചയായും വരും. ഞാൻ ആവർത്തിക്കട്ടെ. ചന്ദ്രയാൻ 2ന്റെ കാൽപ്പാടുകൾ ഉള്ള സ്ഥലത്തെ ഇന്ന് മുതൽ തിരംഗ പോയിന്റ് എന്ന് വിളിക്കും. ചന്ദ്രയാൻ 3 ന്റെ ചാന്ദ്ര ലാൻഡർ സ്പർശിച്ച സ്ഥലത്തെ ഇന്ന് മുതൽ ശിവ-ശക്തി പോയിന്റ് എന്ന് വിളിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന് ചന്ദ്രോപരിതലത്തിൽ തൊടുന്ന ലോകത്തിലെ നാലാമത്തെ രാജ്യമായി ഇന്ത്യ മാറി. ഇന്ത്യ യാത്ര ആരംഭിച്ച സ്ഥലത്തേക്ക് നോക്കുമ്പോൾ ഈ വിജയം കൂടുതൽ വലുതാകും. ഇന്ത്യക്ക് ആവശ്യമായ സാങ്കേതിക വിദ്യ ഇല്ലാതിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു, ഒരു പിന്തുണയും ഇല്ലായിരുന്നു. ഞങ്ങൾ ‘മൂന്നാം ലോക’ രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിലായിരുന്നു, ‘മൂന്നാം നിര’യിൽ നിൽക്കുന്നത്. അവിടെ നിന്ന് ഇന്ന് ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയായി മാറിയിരിക്കുന്നു. ഇന്ന്, വ്യാപാരം മുതൽ സാങ്കേതികവിദ്യ വരെ, ഇന്ത്യ ഒന്നാം നിരയിൽ നിൽക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. അതായത്, ‘മൂന്നാം നിര’യിൽ നിന്ന് ‘ഒന്നാം നിര’യിലേക്കുള്ള ഈ യാത്രയിൽ നമ്മുടെ ‘ISRO’ പോലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് വലിയ പങ്കുണ്ട്. ഇന്ന് നിങ്ങൾ ‘മെയ്ക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ’ ചന്ദ്രനിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

ഇന്ന് ചന്ദ്രോപരിതലത്തിൽ തൊടുന്ന ലോകത്തിലെ നാലാമത്തെ രാജ്യമായി ഇന്ത്യ മാറി. ഇന്ത്യ യാത്ര ആരംഭിച്ച സ്ഥലത്തേക്ക് നോക്കുമ്പോൾ ഈ വിജയം കൂടുതൽ വലുതാകും. ഇന്ത്യക്ക് ആവശ്യമായ സാങ്കേതിക വിദ്യ ഇല്ലാതിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു, ഒരു പിന്തുണയും ഇല്ലായിരുന്നു. ഞങ്ങൾ ‘മൂന്നാം ലോക’ രാജ്യങ്ങളുടെ കൂട്ടത്തിലായിരുന്നു, ‘മൂന്നാം നിര’യിൽ നിൽക്കുന്നത്. അവിടെ നിന്ന് ഇന്ന് ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ അഞ്ചാമത്തെ വലിയ സമ്പദ് വ്യവസ്ഥയായി മാറിയിരിക്കുന്നു. ഇന്ന്, വ്യാപാരം മുതൽ സാങ്കേതികവിദ്യ വരെ, ഇന്ത്യ ഒന്നാം നിരയിൽ നിൽക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്. അതായത്, ‘മൂന്നാം നിര’യിൽ നിന്ന് ‘ഒന്നാം നിര’യിലേക്കുള്ള ഈ യാത്രയിൽ നമ്മുടെ ‘ISRO’ പോലുള്ള സ്ഥാപനങ്ങൾക്ക് വലിയ പങ്കുണ്ട്. ഇന്ന് നിങ്ങൾ ‘മെയ്ക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ’ ചന്ദ്രനിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളേ ,

ഇന്ന്, നിങ്ങളുടെ ഇടയിൽ എന്റെ സാന്നിധ്യം കൊണ്ട്, നിങ്ങളുടെ കഠിനാധ്വാനത്തെക്കുറിച്ച് രാജ്യക്കാരോട് പ്രത്യേകിച്ച് പറയാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഞാൻ നിങ്ങളോട് പറയുന്നത് നിങ്ങൾക്ക് പുതിയതല്ല. പക്ഷേ, നിങ്ങൾ എന്താണ് ചെയ്‌തതെന്നും എന്താണ് നേടിയതെന്നും നാട്ടുകാരും അറിയണം. ഇന്ത്യയുടെ ദക്ഷിണഭാഗത്ത് നിന്ന് ചന്ദ്രന്റെ ദക്ഷിണധ്രുവത്തിലേക്കുള്ള ചന്ദ്രയാൻ യാത്ര എളുപ്പമായിരുന്നില്ല. മൂൺ ലാൻഡറിന്റെ സോഫ്റ്റ് ലാൻഡിംഗ് ഉറപ്പാക്കാൻ, നമ്മുടെ ശാസ്ത്രജ്ഞർ ഐഎസ്ആർഒയുടെ ഗവേഷണ കേന്ദ്രത്തിൽ ഒരു കൃത്രിമ ചന്ദ്രനെ പോലും സൃഷ്ടിച്ചു. വിക്രം ലാൻഡർ വിവിധ പ്രതലങ്ങളിൽ ഇറക്കിയാണ് ഈ കൃത്രിമ ചന്ദ്രനിൽ പരീക്ഷിച്ചത്. ഇപ്പോൾ നമ്മുടെ മൂൺ ലാൻഡർ നിരവധി പരീക്ഷകൾ വിജയിച്ചതിന് ശേഷമാണ്  നിശ്ചിത സ്ഥലത്തെത്തിയിരിക്കുന്നത്. അതിനാൽ അത് വിജയിക്കുമെന്ന് ഉറപ്പായി.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

ഇന്ന്, ഇന്ത്യയിലെ യുവതലമുറ ശാസ്ത്രം, ബഹിരാകാശം, നൂതനാശയങ്ങൾ എന്നിവയിൽ ഊർജ്ജസ്വലരായിരിക്കുന്നത് ഞാൻ കാണുമ്പോൾ, അത് നമ്മുടെ സമാനമായ ബഹിരാകാശ ദൗത്യങ്ങളുടെ വിജയമാണ്. മംഗൾയാന്റെ വിജയം, ചന്ദ്രയാൻ വിജയം, ഗഗൻയാനിനായുള്ള തയ്യാറെടുപ്പുകൾ എന്നിവ രാജ്യത്തെ യുവതലമുറയ്ക്ക് പുതിയ മാനസികാവസ്ഥ നൽകി. ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലെ കൊച്ചുകുട്ടികളുടെ ചുണ്ടിൽ ചന്ദ്രയാൻ എന്ന പേരുണ്ട്. ഇന്ന് ഇന്ത്യയിലെ ഓരോ കുട്ടിക്കും അവന്റെ ഭാവി ശാസ്ത്രജ്ഞരായ നിങ്ങളിൽ കാണാൻ കഴിയും. അതുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങളുടെ നേട്ടം ചന്ദ്രനിൽ ത്രിവർണ്ണ പതാക ഉയർത്തുന്നതിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നില്ല. എന്നാൽ നിങ്ങൾ മറ്റൊരു വലിയ നേട്ടം കൈവരിച്ചിരിക്കുന്നു. ആ നേട്ടം ഇന്ത്യയുടെ മുഴുവൻ തലമുറയെയും ഉണർത്താനും പുതിയ ഊർജം നൽകാനുമാണ്. ഒരു മുഴുവൻ തലമുറയിലും നിങ്ങളുടെ വിജയത്തിന്റെ ആഴത്തിലുള്ള മതിപ്പ് നിങ്ങൾ അവശേഷിപ്പിച്ചു. ഇന്ന് മുതൽ രാത്രി ചന്ദ്രനെ നോക്കുമ്പോൾ ഏതൊരു കുട്ടിക്കും തന്റെ രാജ്യം ചന്ദ്രനിൽ എത്തിയ അതേ ധൈര്യവും ചൈതന്യവും ഉള്ളിലുണ്ടെന്ന് ബോധ്യമാകും. ഇന്ന് നിങ്ങൾ ഇന്ത്യയുടെ കുട്ടികളിൽ പാകിയ അഭിലാഷങ്ങളുടെ വിത്തുകൾ നാളെ ആൽമരങ്ങളായി വളർന്ന് വികസിത ഇന്ത്യയുടെ അടിത്തറയാകും.

നമ്മുടെ യുവതലമുറയ്ക്ക് പ്രചോദനം ലഭിക്കുന്നതിനായി മറ്റൊരു തീരുമാനം എടുത്തിരിക്കുന്നു. ആഗസ്റ്റ് 23, ഇന്ത്യ ചന്ദ്രനിൽ ത്രിവർണ്ണ പതാക ഉയർത്തിയപ്പോൾ, ആ ദിവസം ഇന്ത്യ ദേശീയ ബഹിരാകാശ ദിനമായി ആചരിക്കും. ഇപ്പോൾ എല്ലാ വർഷവും രാജ്യം ദേശീയ ബഹിരാകാശ ദിനം ശാസ്ത്രത്തിന്റെയും സാങ്കേതികവിദ്യയുടെയും നൂതനത്വത്തിന്റെയും ആവേശത്തിൽ ആഘോഷിക്കും, അതുവഴി അത് എന്നും നമ്മെ പ്രചോദിപ്പിക്കും.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളേ ,

ഉപഗ്രഹങ്ങൾ വിക്ഷേപിക്കുന്നതിനേക്കാളും ബഹിരാകാശ പര്യവേക്ഷണത്തെക്കാളും ബഹിരാകാശ മേഖലയുടെ സാധ്യത വളരെ വലുതാണെന്നും നിങ്ങൾക്കറിയാം. ഞാൻ കാണുന്ന ബഹിരാകാശ മേഖലയുടെ ഏറ്റവും വലിയ ശക്തികളിലൊന്നാണ് ഈസ് ഓഫ് ലിവിംഗ്, ഈസ് ഓഫ് ഗവേണൻസ്. ബഹിരാകാശ ആപ്ലിക്കേഷനുകളെ ഭരണത്തിന്റെ എല്ലാ വശങ്ങളുമായും ബന്ധിപ്പിക്കുന്ന ദിശയിൽ രാജ്യത്ത് ധാരാളം പ്രവർത്തനങ്ങൾ നടന്നിട്ടുണ്ട്. പ്രധാനമന്ത്രിയായി പ്രവർത്തിക്കാനുള്ള ഉത്തരവാദിത്തം നിങ്ങളെല്ലാവരും എന്നെ ഏൽപ്പിച്ചപ്പോൾ, സ്ഥാനമേറ്റശേഷം ഞാൻ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ ജോയിന്റ് സെക്രട്ടറി തലത്തിലുള്ള ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രജ്ഞരുമായി ഒരു ശിൽപശാല നടത്തിയിരുന്നു. ഭരണത്തിലും സുതാര്യത കൊണ്ടുവരുന്നതിലും ബഹിരാകാശ മേഖലയുടെ ശക്തി പരമാവധി ഉപയോഗപ്പെടുത്താനുള്ള വഴികൾ ആരായുക എന്നതായിരുന്നു ഇതിന്റെ ഉദ്ദേശം. അക്കാലത്ത് കിരൺ ജി ഞങ്ങളോടൊപ്പം ജോലി ചെയ്യുമായിരുന്നു. അതിന്റെ ഫലമായി രാജ്യം സ്വച്ഛ് ഭാരത് അഭിയാൻ തുടങ്ങിയപ്പോൾ, കക്കൂസ് നിർമാണവും കോടിക്കണക്കിന് വീടുകൾ നിർമിക്കാനുള്ള പ്രചാരണവും തുടങ്ങിയപ്പോൾ, ഇതെല്ലാം നിരീക്ഷിക്കാനും അതിന്റെ പുരോഗതിക്കും ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രം വളരെയധികം സഹായിച്ചു.

ഇന്ന്, രാജ്യത്തിന്റെ വിദൂര പ്രദേശങ്ങളിൽ വിദ്യാഭ്യാസം, ആശയവിനിമയം, ആരോഗ്യ സേവനങ്ങൾ എന്നിവ നൽകുന്നതിൽ ബഹിരാകാശ മേഖല വലിയ പങ്ക് വഹിക്കുന്നു. ഈ ദിവസങ്ങളിൽ, ‘ആസാദി കാ അമൃത് മഹോത്സവ്’, എല്ലാ ജില്ലയിലും അമൃത് സരോവറുകൾ നിർമ്മിക്കുന്നു. ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യയിലൂടെ മാത്രമാണ് ടാഗിംഗും നിരീക്ഷണവും നടത്തുന്നത്. ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യയില്ലാതെ നമുക്ക് ടെലി മെഡിസിനും ടെലി വിദ്യാഭ്യാസവും സങ്കൽപ്പിക്കാൻ പോലും കഴിയില്ല. രാജ്യത്തിന്റെ വിഭവങ്ങൾ പരമാവധി പ്രയോജനപ്പെടുത്തുന്നതിന് ബഹിരാകാശ ശാസ്ത്രവും വളരെയധികം സഹായിച്ചിട്ടുണ്ട്. കാലാവസ്ഥ പ്രവചിക്കുന്നതിനും നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ കാർഷിക മേഖലയെ ശക്തിപ്പെടുത്തുന്നതിനും ബഹിരാകാശ മേഖല സഹായിക്കുമെന്ന് രാജ്യത്തെ ഓരോ കർഷകനും അറിയാം. ഇന്ന് കർഷകന് തന്റെ മൊബൈലിൽ അടുത്ത ആഴ്ചയിലെ കാലാവസ്ഥ പരിശോധിക്കാം. ‘നാവിക്’ സംവിധാനത്തിൽ നിന്ന് ഇന്ന് രാജ്യത്തെ കോടിക്കണക്കിന് മത്സ്യത്തൊഴിലാളികൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന കൃത്യമായ വിവരങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ സംഭാവന കൂടിയാണ്. ഇന്ന് നാട്ടിൽ വെള്ളപ്പൊക്കവും പ്രകൃതിക്ഷോഭവും ഭൂകമ്പവും ഉണ്ടാകുമ്പോൾ അതിന്റെ ഗൗരവം ആദ്യം കണ്ടെത്തുന്നത് നിങ്ങളാണ്. ഒരു ചുഴലിക്കാറ്റ് ആഞ്ഞടിക്കുമ്പോൾ, നമ്മുടെ ഉപഗ്രഹങ്ങൾ അതിന്റെ മുഴുവൻ റൂട്ടിനെക്കുറിച്ചും എല്ലാ സമയങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഞങ്ങളെ അറിയിക്കുന്നു, അതിന്റെ ഫലമായി ആളുകളുടെ ജീവൻ രക്ഷിക്കപ്പെടുകയും വസ്തുവകകൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു, കൂടാതെ ചുഴലിക്കാറ്റിൽ നിന്ന് മാത്രം സംരക്ഷിക്കപ്പെടുന്ന വസ്തുവിന്റെ വില കൂടി ചേർത്താൽ, അത് ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യയിൽ നിക്ഷേപിച്ച പണത്തേക്കാൾ കൂടുതലാണ്. നമ്മുടെ പ്രധാനമന്ത്രി ഗതിശക്തി ദേശീയ മാസ്റ്റർ പ്ലാനിന്റെ അടിസ്ഥാനവും ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യയാണ്. ആസൂത്രണത്തിലും മാനേജ്മെന്റിലും വളരെ ഉപയോഗപ്രദമായ ഇന്ത്യയുടെ ഈ ഗതി ശക്തി പ്ലാറ്റ്ഫോം ഇന്ന് ലോകം പഠിക്കുകയാണ്. പദ്ധതികളുടെ ആസൂത്രണത്തിലും നിർവ്വഹണത്തിലും നിരീക്ഷണത്തിലും ഇത് വളരെയധികം സഹായിക്കുന്നു. കാലത്തിനനുസരിച്ച് വർദ്ധിച്ചുവരുന്ന ബഹിരാകാശ ആപ്ലിക്കേഷന്റെ ഈ വ്യാപ്തി നമ്മുടെ യുവാക്കൾക്കും അവസരങ്ങൾ വർദ്ധിപ്പിക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് ഇന്ന് ഞാൻ ഒരു നിർദ്ദേശം നൽകാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്. നിങ്ങളുടെ സ്ഥാപനത്തിൽ നിന്ന് വിരമിച്ച ആളുകൾക്ക് ഇക്കാര്യത്തിൽ വളരെയധികം സഹായിക്കാൻ കഴിയുമെന്ന് ഞാൻ വിശ്വസിക്കുന്നു. മോദിജി അതിരാവിലെ ഇവിടെ വന്ന് ഞങ്ങളെ എന്തെങ്കിലും ചുമതല ഏൽപ്പിച്ച് പോകുന്നുവെന്ന് ദയവായി ഇപ്പോൾ പരാതിപ്പെടരുത്.

സുഹൃത്തുക്കളേ 

വിവിധ കേന്ദ്ര ഗവൺമെന്റ് മന്ത്രാലയങ്ങളുമായും സംസ്ഥാന ഗവണ്മെന്റ്കളുമായും സഹകരിച്ച് ‘ഭരണത്തിലെ ബഹിരാകാശ സാങ്കേതികവിദ്യ’ എന്ന വിഷയത്തിൽ ഐഎസ്ആർഒ ഒരു ദേശീയ ഹാക്കത്തോൺ സംഘടിപ്പിക്കാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഈ ഹാക്കത്തണിൽ പരമാവധി യുവാക്കൾ പങ്കെടുക്കണം. ഈ ദേശീയ ഹാക്കത്തോൺ നമ്മുടെ ഭരണം കൂടുതൽ ഫലപ്രദമാക്കുമെന്നും രാജ്യക്കാർക്ക് ആധുനിക പരിഹാരങ്ങൾ നൽകുമെന്നും എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്.

ഒപ്പം സുഹൃത്തുക്കളേ ,

നിങ്ങളെ കൂടാതെ, ഞങ്ങളുടെ യുവതലമുറയ്ക്ക് പ്രത്യേകമായി ഒരു ചുമതല കൂടി നൽകാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. ഗൃഹപാഠമില്ലാതെ ജോലി ചെയ്യുന്നത് കുട്ടികൾ ആസ്വദിക്കുന്നില്ല. ആയിരക്കണക്കിന് വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ഭൂമിക്കപ്പുറത്തേക്ക് നോക്കാനും അനന്തമായ ബഹിരാകാശത്തെക്കുറിച്ച് പഠിക്കാനും തുടങ്ങിയ ആ രാജ്യമാണ് ഇന്ത്യയെന്ന് നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും അറിയാം. നൂറ്റാണ്ടുകൾക്ക് മുമ്പ് ഗവേഷണ പാരമ്പര്യമുള്ള ആര്യഭട്ടനും ബ്രഹ്മഗുപ്തനും വരാഹമിഹിരനും ഭാസ്കരാചാര്യനും നമുക്കുണ്ടായിരുന്നു. ഭൂമിയുടെ ആകൃതിയെക്കുറിച്ച് ആശയക്കുഴപ്പം ഉണ്ടായപ്പോൾ, ആര്യഭട്ടൻ തന്റെ മഹത്തായ ഗ്രന്ഥമായ ആര്യഭട്ടിയിൽ ഭൂമിയുടെ ഗോളാകൃതിയെക്കുറിച്ച് വിശദമായി എഴുതി. അച്ചുതണ്ടിൽ ഭൂമിയുടെ ഭ്രമണത്തെക്കുറിച്ചും അതിന്റെ ചുറ്റളവ് കണക്കാക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ചും അദ്ദേഹം എഴുതി. അതുപോലെ, സൂര്യ സിദ്ധാന്തം പോലുള്ള ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും ഇത് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.

सर्वत्रैव महीगोले, स्वस्थानम् उपरि स्थितम्। मन्यन्ते खे यतो गोलस्, तस्य क्व ऊर्ध्वम क्व वाधः॥ 

അതായത്, ഭൂമിയിലെ ചില ആളുകൾ അവരുടെ സ്ഥാനം ഏറ്റവും മുകളിലാണെന്ന് കരുതുന്നു. പക്ഷേ, ഈ ഗോളാകൃതിയിലുള്ള ഭൂമി ആകാശത്തിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്, അതിന് മുകളിലും താഴെയും എന്തായിരിക്കാം? ഈ വിവരം അക്കാലത്ത് എഴുതിയതാണ്. ഒരു വാക്യം മാത്രമാണ് ഞാൻ സൂചിപ്പിച്ചത്. അത്തരം എണ്ണമറ്റ രചനകൾ നമ്മുടെ പൂർവ്വികർ എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. സൂര്യൻ, ചന്ദ്രൻ, ഭൂമി എന്നിവയുടെ വിന്യാസം മൂലമുണ്ടാകുന്ന ഗ്രഹണത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ നമ്മുടെ പല ഗ്രന്ഥങ്ങളിലും കാണാം. ഭൂമിയുടെ വലിപ്പം കൂടാതെ മറ്റു ഗ്രഹങ്ങളുടെ വലിപ്പവും അവയുടെ ചലനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിവരങ്ങളും നമ്മുടെ പുരാതന ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ കാണാം. ഗ്രഹങ്ങളുടെയും ഉപഗ്രഹങ്ങളുടെയും ചലനത്തെ കുറിച്ച് കൃത്യമായ കണക്കുകൂട്ടലുകൾ നടത്താനുള്ള കഴിവ് ഞങ്ങൾ നേടിയിട്ടുണ്ട്, അതുകൊണ്ടാണ് നൂറുകണക്കിന് വർഷങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് കലണ്ടറുകൾ ആരംഭിച്ചത്. അതുകൊണ്ടാണ് നമ്മുടെ പുതുതലമുറയ്ക്കും സ്കൂൾ,  കോളേജ് വിദ്യാർത്ഥികൾക്കും ഇതുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു ടാസ്ക് നൽകാൻ ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലെ വേദഗ്രന്ഥങ്ങളിലെ ജ്യോതിശാസ്ത്ര സൂത്രവാക്യങ്ങൾ ശാസ്ത്രീയമായി തെളിയിക്കാനും അവ വീണ്ടും പഠിക്കാനും പുതിയ തലമുറ മുന്നോട്ട് വരണമെന്ന് ഞാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു. നമ്മുടെ പാരമ്പര്യത്തിനും ശാസ്ത്രത്തിനും ഇത് പ്രധാനമാണ്.

സ്‌കൂളുകൾ, കോളേജുകൾ, സർവ്വകലാശാലകൾ, ഗവേഷകർ എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് ഇന്ന് രണ്ട് ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളുണ്ട്. ഇന്ത്യയുടെ പക്കലുള്ള ശാസ്ത്ര വിജ്ഞാനത്തിന്റെ നിധി, അടിമത്തത്തിന്റെ നീണ്ട കാലഘട്ടത്തിൽ കുഴിച്ചിടുകയും മറയ്ക്കപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ഈ ‘ആസാദി കാ അമൃത്കാലിൽ’ നമുക്ക് ഈ നിധി പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യുകയും അതിനെ കുറിച്ച് ഗവേഷണം നടത്തുകയും അതിനെക്കുറിച്ച് ലോകത്തെ അറിയിക്കുകയും വേണം. രണ്ടാമത്തെ ഉത്തരവാദിത്തം, നമ്മുടെ യുവതലമുറ ഇന്നത്തെ ആധുനിക ശാസ്ത്രത്തിന്, ആധുനിക സാങ്കേതികവിദ്യയ്ക്ക്, സമുദ്രത്തിന്റെ ആഴങ്ങളിൽ നിന്ന് ആകാശത്തിന്റെ ഉയരങ്ങളിലേക്ക്, ആകാശത്തിന്റെ ഉയരങ്ങളിൽ നിന്ന് ബഹിരാകാശത്തിന്റെ ആഴങ്ങളിലേക്ക് പുതിയ മാനങ്ങൾ നൽകേണ്ടതുണ്ട്; നിങ്ങൾക്കായി ഒരുപാട് കാര്യങ്ങൾ ചെയ്യാനുണ്ട്. ആഴത്തിലുള്ള ഭൂമിയും ആഴക്കടലും നിങ്ങൾ പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യേണ്ടതുണ്ട്. നിങ്ങൾ അടുത്ത തലമുറ കമ്പ്യൂട്ടർ വികസിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല, ജനിതക എഞ്ചിനീയറിംഗിൽ മികവ് പുലർത്തുകയും വേണം. ഇന്ത്യയിൽ നിങ്ങൾക്കായി പുതിയ അവസരങ്ങൾ നിരന്തരം തുറന്നുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. ഇരുപത്തിയൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ ശാസ്ത്ര സാങ്കേതിക വിദ്യയിൽ മുന്നിൽ നിൽക്കുന്ന രാജ്യം മറ്റുള്ളവരേക്കാൾ മുന്നിലായിരിക്കും.

സുഹൃത്തുക്കളേ ,

അടുത്ത ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കുള്ളിൽ ഇന്ത്യയുടെ ബഹിരാകാശ വ്യവസായം 8 ബില്യൺ ഡോളറിൽ നിന്ന് 16 ബില്യൺ ഡോളറായി ഉയരുമെന്ന് ഇന്ന് വലിയ വിദഗ്ധർ പറയുന്നു. ഈ കാര്യത്തിന്റെ ഗൗരവം മനസ്സിലാക്കി ബഹിരാകാശ മേഖലയിൽ സർക്കാർ തുടർച്ചയായി പരിഷ്കാരങ്ങൾ നടത്തിവരികയാണ്. നമ്മുടെ ചെറുപ്പക്കാരും ഒരുങ്ങുകയാണ്. കഴിഞ്ഞ നാല് വർഷത്തിനുള്ളിൽ ബഹിരാകാശ മേഖലയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളുടെ എണ്ണം 4 ൽ നിന്ന് 150 ആയി വർധിച്ചു എന്നറിയുമ്പോൾ നിങ്ങൾ ആശ്ചര്യപ്പെടും. അനന്തമായ ആകാശത്ത് ഇന്ത്യയെ കാത്തിരിക്കുന്ന അനന്തമായ സാധ്യതകൾ നമുക്ക് ഊഹിക്കാം. കുറച്ച് ദിവസങ്ങൾക്ക് ശേഷം, സെപ്റ്റംബർ 1 മുതൽ, MyGov നമ്മുടെ ചന്ദ്രയാൻ ദൗത്യത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു വലിയ ക്വിസ് മത്സരം ആരംഭിക്കാൻ പോവുകയാണ്. നമ്മുടെ നാട്ടിലെ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് അവിടെ നിന്നും തുടങ്ങാം. രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള വിദ്യാർത്ഥികളോട് വൻതോതിൽ പങ്കെടുക്കാൻ ഞാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു.

എന്റെ കുടുംബാംഗങ്ങളേ ,

നിങ്ങളുടെ മാർഗനിർദേശം രാജ്യത്തിന്റെ ഭാവി തലമുറയ്ക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ്. നിങ്ങൾ നിരവധി പ്രധാന ദൗത്യങ്ങളിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്നു; വരും തലമുറയാണ് ഈ ദൗത്യങ്ങളെ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകുന്നത്. അവർക്കെല്ലാം നിങ്ങൾ ഒരു മാതൃകയാണ്. നിങ്ങളുടെ ഗവേഷണവും നിങ്ങളുടെ വർഷങ്ങളോളം കഠിനാധ്വാനവും നിങ്ങൾ തീരുമാനിക്കുന്നത് നിങ്ങൾ ചെയ്യുന്നുവെന്ന് തെളിയിച്ചു. രാജ്യത്തെ ജനങ്ങൾക്ക് നിങ്ങളിൽ വിശ്വാസമുണ്ട്, വിശ്വാസം സമ്പാദിക്കുക എന്നത് ചെറിയ കാര്യമല്ല സുഹൃത്തുക്കളെ. നിങ്ങളുടെ കഠിനാധ്വാനം കൊണ്ടാണ് ഈ വിശ്വാസം നിങ്ങൾ നേടിയെടുത്തത്. രാജ്യത്തെ ജനങ്ങളുടെ അനുഗ്രഹം നിങ്ങൾക്കൊപ്പമുണ്ട്. ഈ അനുഗ്രഹങ്ങളുടെ ശക്തിയോടെ, രാജ്യത്തോടുള്ള ഈ സമർപ്പണത്തോടെ, ഇന്ത്യ ശാസ്ത്ര-സാങ്കേതികരംഗത്ത് ആഗോള നേതാവായി മാറും. നമുക്കുള്ള അതേ നവീകരണ മനോഭാവം 2047ൽ വികസിത ഇന്ത്യയെന്ന സ്വപ്നം സാക്ഷാത്കരിക്കുമെന്ന് എനിക്ക് വളരെ ആത്മവിശ്വാസത്തോടെ നിങ്ങളോട് പറയാൻ കഴിയും. ദേശവാസികൾ അഭിമാനത്താൽ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു. സ്വപ്നങ്ങൾ അതിവേഗം തീരുമാനങ്ങളായി മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു, നിങ്ങളുടെ കഠിനാധ്വാനം ആ തീരുമാനങ്ങൾ യാഥാർത്ഥ്യമാക്കുന്നതിനുള്ള മികച്ച പ്രചോദനമാണ്. എനിക്ക് നിങ്ങളെ അഭിനന്ദിച്ചാൽ മതിയാകില്ല. നിങ്ങൾക്ക് എല്ലാവർക്കും എന്റെ ഭാഗത്തുനിന്നും കോടിക്കണക്കിന് രാജ്യവാസികൾക്കും ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ശാസ്ത്ര സമൂഹത്തിനും വേണ്ടി എന്റെ ഹൃദയംഗമമായ നന്ദിയും ആശംസകളും നേരുന്നു.

ഭാരത് മാതാ ജി ജയ്,

ഭാരത് മാതാ ജി ജയ്

ഭാരത് മാതാ ജി ജയ്,

നന്ദി!

–ND–