വഹേ ഗുരു ജി കാ ഖൽസ, വഹേ ഗുരു ജി കി ഫത്തേഹ്!!!
ഗുർപുരാബിന്റെ ഈ വിശുദ്ധ പരിപാടിയിൽ ഞങ്ങളോടൊപ്പം ഗുജറാത്ത് മുഖ്യമന്ത്രി ശ്രീ ഭൂപേന്ദ്ര ഭായ് പട്ടേൽ ജി, ഗുജറാത്ത് നിയമസഭാ സ്പീക്കർ സിസ്റ്റർ നീമ ആചാര്യ ജി, ദേശീയ ന്യൂനപക്ഷ കമ്മീഷൻ പ്രസിഡന്റ് ശ്രീ ഇഖ്ബാൽ സിംഗ്, പാർലമെന്റ് അംഗം ശ്രീ വിനോദ്ഭായ് ചാവ്ദ ജി, ലഖ്പത് ഗുരുദ്വാര മാനേജ്മെന്റ് കമ്മിറ്റി പ്രസിഡന്റ് രാജുഭായ്, ശ്രീ ജഗ്താർ സിംഗ് ഗിൽ ജി, ഇവിടെ സന്നിഹിതരായ എല്ലാ പ്രമുഖരും, എല്ലാ ജനപ്രതിനിധികളും, എല്ലാ വിശ്വസ്ത സുഹൃത്തുക്കളേ !
ഈ പുണ്യദിനത്തിൽ ലഖ്പത് സാഹിബിൽ നിന്ന് അനുഗ്രഹം തേടാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചത് എന്റെ ഭാഗ്യമാണ്. ഈ കൃപയ്ക്കായി ഞാൻ ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെയും എല്ലാ ഗുരുക്കന്മാരുടെയും പാദങ്ങളിൽ വണങ്ങുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കൾ,
കാലത്തിന്റെ ഓരോ ചലനത്തിനും ഗുരുദ്വാര ലഖ്പത് സാഹിബ് സാക്ഷിയാണ്. ഇന്ന് ഞാൻ ഈ പുണ്യസ്ഥലവുമായി ബന്ധപ്പെടുമ്പോൾ, ലഖ്പത് സാഹിബ് മുമ്പ് അനുഭവിച്ച നിരവധി കൊടുങ്കാറ്റുകളെ ഞാൻ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു. ഒരു കാലത്ത്, മറ്റ് രാജ്യങ്ങളിലേക്കുള്ള ആളുകളുടെ സഞ്ചാരത്തിന്റെയും വ്യാപാരത്തിന്റെയും പ്രധാന കേന്ദ്രമായിരുന്നു ഈ സ്ഥലം. അതുകൊണ്ടാണ് ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജി ഇവിടെ വന്നത്. നാലാമത്തെ ഉദസി (പ്രസംഗ പര്യടനം) സമയത്ത് ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജി ഇവിടെ കുറച്ചു ദിവസം താമസിച്ചു. എന്നാൽ കാലക്രമേണ ഈ നഗരം വിജനമായി. സമുദ്രം അത് ഉപേക്ഷിച്ചു. സിന്ധ് നദിയും തിരിഞ്ഞു. 1998ലെ ചുഴലിക്കാറ്റിൽ ഗുരുദ്വാര ലഖ്പത് സാഹിബ് ഒരുപാട് കഷ്ടപ്പെട്ടു. 2001 ലെ ഭൂകമ്പം ആർക്കാണ് മറക്കാൻ കഴിയുക? ഗുരുദ്വാര സാഹിബിന്റെ 200 വർഷം പഴക്കമുള്ള കെട്ടിടത്തിന് ഇത് വലിയ നാശനഷ്ടങ്ങൾ വരുത്തി. പക്ഷേ ഇപ്പോഴും നമ്മുടെ ഗുരുദ്വാര ലഖ്പത് സാഹിബ് അതേ പ്രതാപത്തോടെ തലയുയർത്തി നിൽക്കുന്നു.
ഈ ഗുരുദ്വാരയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് എനിക്ക് ഒരുപാട് വിലപ്പെട്ട ഓർമ്മകളുണ്ട്. 2001-ലെ ഭൂകമ്പത്തിനു ശേഷം, ഈ പുണ്യസ്ഥലത്തെ സേവിക്കാനുള്ള പദവി എനിക്കുണ്ടായി. രാജ്യത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്ന് കരകൗശല വിദഗ്ധരും കരകൗശല വിദഗ്ധരും വന്ന് ഈ സ്ഥലത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ പ്രതാപം സംരക്ഷിച്ചതായി ഞാൻ ഓർക്കുന്നു. ഗുർബാനി (സിഖ് ഗുരുക്കളുടെ രചനകൾ) പുരാതന രചനാശൈലിയോടെ ഇവിടെ ചുവരുകളിൽ ആലേഖനം ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. യുനെസ്കോയും ഈ പദ്ധതിയെ ആദരിച്ചു.
സുഹൃത്തുക്കൾ,
ഗുജറാത്തിൽ നിന്ന് ഡൽഹിയിലേക്ക് താമസം മാറിയതിനു ശേഷവും ഗുരുക്കളെ തുടർച്ചയായി സേവിക്കാൻ എനിക്ക് അവസരം ലഭിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. 2016-17 ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ജിയുടെ പ്രകാശ് ഉത്സവിന്റെ 350 വർഷത്തെ പുണ്യ സന്ദർഭമായിരുന്നു. രാജ്യത്തിനകത്തും പുറത്തും ഞങ്ങൾ അത് തികഞ്ഞ ഭക്തിയോടെ ആഘോഷിച്ചു. 2019-ൽ ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെ പ്രകാശ് പർവ്വിന്റെ 550 വർഷം പൂർത്തിയാകുന്ന വേളയിൽ ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റ് ആവേശത്തോടെ പരിപാടികൾ സംഘടിപ്പിച്ചു. ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെ സന്ദേശങ്ങൾ ലോകമെമ്പാടും പുതിയ ഊർജത്തോടെ പ്രചരിപ്പിക്കാൻ എല്ലാ തലത്തിലും ശ്രമങ്ങൾ നടത്തി. പതിറ്റാണ്ടുകളായി കാത്തിരുന്ന കർതാർപൂർ സാഹിബ് ഇടനാഴിയുടെ നിർമ്മാണം 2019-ൽ നമ്മുടെ സർക്കാർ പൂർത്തിയാക്കി. ഇപ്പോൾ 2021-ൽ ഞങ്ങൾ ഗുരു തേജ് ബഹാദൂർ ജിയുടെ പ്രകാശ് ഉത്സവിന്റെ 400 വർഷം ആഘോഷിക്കുകയാണ്.
ഗുരു ഗ്രന്ഥ സാഹിബിന്റെ പകർപ്പുകൾ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിൽ നിന്ന് ഇന്ത്യയിലേക്ക് കൊണ്ടുവരുന്നതിൽ ഞങ്ങൾ അടുത്തിടെ വിജയിച്ചത് നിങ്ങൾ കണ്ടിരിക്കണം. ഗുരുവിന്റെ കൃപയുടെ ഇതിലും വലിയ അനുഭവം മറ്റെന്തുണ്ട്? ഏതാനും മാസങ്ങൾക്ക് മുമ്പ്, ഞാൻ അമേരിക്കയിൽ പോയപ്പോൾ, ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് മോഷ്ടിക്കപ്പെട്ട 150-ലധികം ചരിത്രവസ്തുക്കൾ തിരികെ കൊണ്ടുവരാൻ ഞങ്ങൾക്ക് കഴിഞ്ഞു. ഗുരു ഹർഗോവിന്ദ് സിംഗിന്റെ പേര് പേർഷ്യൻ ഭാഷയിൽ എഴുതിയ ഒരു കഠാര ഇതിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു. അത് തിരികെ കൊണ്ടുവരാൻ നമ്മുടെ സർക്കാരിന് ഭാഗ്യമുണ്ടായി.
രണ്ട് വർഷം മുമ്പ് ജാംനഗറിൽ നിർമ്മിച്ച 700 കിടക്കകളുള്ള ആധുനിക ആശുപത്രിയും ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ജിയുടെ പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. നമ്മുടെ മുഖ്യമന്ത്രി ഭൂപേന്ദ്ര ഭായിയും അത് വിശദമായി വിവരിക്കുകയായിരുന്നു. ഖൽസാ പന്ത് സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ച ‘പഞ്ച് പ്യാരെ’ (അഞ്ച് പ്രിയപ്പെട്ടവർ) ഗുജറാത്തിൽ നിന്നുള്ള നാലാമത്തെ
രണ്ട് വർഷം മുമ്പ് ജാംനഗറിൽ നിർമ്മിച്ച 700 കിടക്കകളുള്ള ആധുനിക ആശുപത്രിയും ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ജിയുടെ പേരിലാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്. നമ്മുടെ മുഖ്യമന്ത്രി ഭൂപേന്ദ്ര ഭായിയും അത് വിശദമായി വിവരിക്കുകയായിരുന്നു. ഖൽസാ പന്ത് സ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ പ്രധാന പങ്ക് വഹിച്ച ‘പഞ്ച് പ്യാരെ’ (അഞ്ച് പ്രിയപ്പെട്ടവർ) ഗുജറാത്തിൽ നിന്നുള്ള നാലാമത്തെ ഗുരു സിഖ് ഭായ് മൊഹ്കം സിംഗ് ജി ആയിരുന്നു എന്നത് ഗുജറാത്തിന് എന്നും അഭിമാനമാണ്. ദേവഭൂമി ദ്വാരകയിൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി നിർമ്മിച്ചതാണ് ഗുരുദ്വാര ബെറ്റ് ദ്വാരക ഭായ് മോഹകം സിംഗ്. ലഖ്പത് സാഹിബ് ഗുരുദ്വാരയുടെയും ഗുരുദ്വാര ബെറ്റ് ദ്വാരകയുടെയും വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ പൂർണമായി സഹകരിക്കുകയും സാമ്പത്തിക സഹായം നൽകുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ടെന്ന് എന്നോട് പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
സുഹൃത്തുക്കൾ,
ഗുരു നാനാക് ദേവ് ജി പറഞ്ഞു –
ഗുര പരസാദി രതനു ഹരി ലാഭേ,
മിറ്റെ അജിയാൻ ഹോയ് ഉജിയാരാ॥
അതായത്, ഗുരുവിന്റെ വഴിപാടുകളിലൂടെയാണ് ഈശ്വരസാക്ഷാത്കാരം, അഹംഭാവം പൊളിഞ്ഞശേഷം പ്രകാശം പരക്കുന്നത്. നമ്മുടെ സിഖ് ഗുരുക്കന്മാർ ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തെ ഈ പ്രകാശം ഭരമേൽപ്പിക്കാൻ എപ്പോഴും പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. സങ്കൽപ്പിക്കുക, ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജി നമ്മുടെ രാജ്യത്ത് അവതരിക്കുമ്പോൾ, അക്കാലത്തെ സമൂഹത്തിന്റെ അവസ്ഥ എന്തായിരുന്നു? അത് എല്ലാ വിരോധാഭാസങ്ങളോടും സ്റ്റീരിയോടൈപ്പുകളോടും പോരാടുകയായിരുന്നോ? ബാഹ്യ ആക്രമണങ്ങളും അതിക്രമങ്ങളും അക്കാലത്ത് ഇന്ത്യയുടെ മനോവീര്യം തകർത്തുകൊണ്ടിരുന്നു. ലോകത്തെ ഭൗതികമായും ആത്മീയമായും വഴികാട്ടിയിരുന്ന ഇന്ത്യ തന്നെ പ്രതിസന്ധിയിലായി. ഈ സാഹചര്യങ്ങൾ കണക്കിലെടുക്കുമ്പോൾ, ആ കാലഘട്ടത്തിൽ ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജി തന്റെ പ്രകാശം പരത്തിയില്ലെങ്കിൽ എന്ത് സംഭവിക്കുമായിരുന്നു? ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജിയും അദ്ദേഹത്തിന് ശേഷമുള്ള മറ്റ് ഗുരുക്കന്മാരും ഇന്ത്യയുടെ അവബോധം ജ്വലിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയെ സുരക്ഷിതമായി നിലനിർത്താനുള്ള ഒരു മാർഗം രൂപപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. ജാതിയുടെയും മതത്തിന്റെയും പ്രശ്നങ്ങളിൽ രാജ്യം ദുർബലമാകുമ്പോൾ ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജി പറഞ്ഞിരുന്നു-
”ജാണഹു ജോതി ന പൂഛു ജാതി, ആഗേ ജാതി ന ഹേ”.
അതായത് എല്ലാവരിലും ദൈവത്തിന്റെ പ്രകാശം കാണുക, തിരിച്ചറിയുക. ആരോടും ജാതി ചോദിക്കരുത്. ആരെയും ജാതി കൊണ്ട് തിരിച്ചറിയുന്നില്ല, ജീവിതത്തിനു ശേഷമുള്ള യാത്രയിൽ ആർക്കും ജാതിയില്ല. അതുപോലെ, ഗുരു അർജുൻ ദേവ് ജി സന്യാസിമാരുടെ നല്ല ചിന്തകൾ നെയ്തെടുക്കുകയും രാജ്യത്തെ മുഴുവൻ ഐക്യത്തിന്റെ നൂലിൽ ബന്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. ഗുരു ഹർ കൃഷ്ണൻ ജി വിശ്വാസത്തെ ഇന്ത്യയുടെ സ്വത്വവുമായി ബന്ധിപ്പിച്ചു. ഡൽഹിയിലെ ഗുരുദ്വാര ബംഗ്ലാ സാഹിബിൽ രോഗികളെ സുഖപ്പെടുത്തി മനുഷ്യരാശിക്ക് അദ്ദേഹം കാണിച്ച പാത ഓരോ സിഖുകാർക്കും ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും പ്രചോദനമായി തുടരുന്നു. കൊറോണയുടെ പ്രയാസകരമായ സമയങ്ങളിൽ നമ്മുടെ ഗുരുദാസന്മാർ സേവനത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുത്ത രീതി ഗുരു സാഹിബിന്റെ കൃപയുടെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദർശങ്ങളുടെയും പ്രതീകമാണ്. ഒരു തരത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ, ഓരോ ഗുരുവും സ്വന്തം കാലത്ത് രാജ്യത്തെ ആവശ്യാനുസരണം നയിക്കുകയും നമ്മുടെ തലമുറകളെ നയിക്കുകയും ചെയ്തു.
സുഹൃത്തുക്കളേ
നമ്മുടെ ഗുരുക്കന്മാരുടെ സംഭാവന സമൂഹത്തിലും ആത്മീയതയിലും മാത്രം ഒതുങ്ങുന്നില്ല, ഇന്ന് നമ്മുടെ രാഷ്ട്രവും നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ വിശ്വാസവും അഖണ്ഡതയും സുരക്ഷിതമാണെങ്കിൽ, അതിന്റെ കാതൽ സിഖ് ഗുരുക്കളുടെ മഹത്തായ തപസ്സാണ്. വാളേന്തിയ വിദേശ ആക്രമണകാരികൾ ഇന്ത്യയുടെ അധികാരവും സമ്പത്തും കൈക്കലാക്കാൻ ശ്രമിച്ചപ്പോൾ ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജി പറഞ്ഞിരുന്നു-
गुर परसादि रतनु हरि लाभै,
मिटे अगिआन होई उजिआरा॥
അതായത്, ബാബർ കാബൂളിൽ നിന്ന് പാപത്തിന്റെയും അടിച്ചമർത്തലിന്റെയും വാളുമായി വന്നിരിക്കുന്നു, ഒരുപാട് അടിച്ചമർത്തലുകളോടെ ഇന്ത്യയുടെ ഭരണകൂടത്തിന്റെ മകളെ ആവശ്യപ്പെടുന്നു. ഇതായിരുന്നു ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെ വ്യക്തതയും ദർശനവും. അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു-
खुरासान खसमाना कीआ हिंदुसतान डराइआ ॥
അതായത്, ഖൊറാസാൻ പിടിച്ചടക്കിയ ശേഷം, ബാബർ ഇന്ത്യയെ ഭയപ്പെടുത്തുന്നു. അദ്ദേഹം തുടർന്നു പറഞ്ഞു:
एती मार पई करलाणे तैं की दरदु न आइआ।
അതായത് ഇത്രയധികം ക്രൂരതയാണ് ആ സമയത്ത് നടക്കുന്നത്, ആളുകൾ അലറിവിളിച്ചു. അതുകൊണ്ട്, ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജിയെ പിന്തുടർന്ന നമ്മുടെ സിഖ് ഗുരുക്കന്മാർ രാജ്യത്തിനും മതത്തിനും വേണ്ടി ജീവൻ ത്യജിക്കാനും മടിച്ചില്ല. ഇപ്പോൾ രാജ്യം ഗുരു തേജ് ബഹാദൂർ ജിയുടെ 400-ാം പ്രകാശ് ഉത്സവം ആഘോഷിക്കുകയാണ്. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ജീവിതം മുഴുവൻ ‘രാജ്യം ആദ്യം’ എന്ന ദൃഢനിശ്ചയത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ്. ഗുരു തേജ് ബഹാദൂർ ജി മാനവികതയോടുള്ള തന്റെ ബോധ്യത്തിൽ ഉറച്ചുനിന്നതുപോലെ, അത് ഇന്ത്യയുടെ ആത്മാവിന്റെ നേർക്കാഴ്ചയാണ് നമുക്ക് കാണിച്ചുതരുന്നത്. രാജ്യം അദ്ദേഹത്തിന് ‘ഹിന്ദ് കി ചാദർ’ എന്ന പദവി നൽകിയ രീതി ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും സിഖ് പാരമ്പര്യത്തോടുള്ള അടുപ്പം കാണിക്കുന്നു. ഔറംഗസേബിനെതിരായ ഗുരു തേജ് ബഹാദൂറിന്റെ വീര്യവും ത്യാഗവും രാജ്യം തീവ്രവാദത്തിനും മതഭ്രാന്തിനുമെതിരെ എങ്ങനെ പോരാടുന്നുവെന്ന് നമ്മെ പഠിപ്പിക്കുന്നു.
അതുപോലെ, പത്താമത്തെ ഗുരുവായ ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് സാഹിബിന്റെ ജീവിതം സ്ഥിരതയുടെയും ത്യാഗത്തിന്റെയും ജീവിക്കുന്ന ഉദാഹരണമാണ്. പത്താമത്തെ ഗുരു രാഷ്ട്രത്തിന് വേണ്ടി, രാഷ്ട്രത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന ആശയങ്ങൾക്കായി എല്ലാം ത്യജിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ട് ആൺമക്കളായ സോരാവർ സിംഗ്, ഫത്തേ സിംഗ് എന്നിവരെ ആക്രമണകാരികൾ ഒരു ഇഷ്ടിക മതിലിനുള്ളിൽ ജീവനോടെ കുഴിച്ചുമൂടി. എന്നാൽ ഗുരു ഗോവിന്ദ് സിംഗ് ജി രാജ്യത്തിന്റെ അഭിമാനത്തോടും മഹത്വത്തോടും വിട്ടുവീഴ്ച ചെയ്തില്ല. അദ്ദേഹത്തിന്റെ നാല് ആൺമക്കളുടെ ത്യാഗത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി ഞങ്ങൾ ഇപ്പോഴും രക്തസാക്ഷി വാരം ആചരിക്കുന്നു, അത് ഇപ്പോൾ നടക്കുന്നു.
സുഹൃത്തുക്കളേ ,
പത്താം ഗുരുവിന് ശേഷവും സിഖ് സമൂഹത്തിൽ ത്യാഗത്തിന്റെ പാരമ്പര്യം തുടർന്നു. വീർ ബാബ ബന്ദ സിംഗ് ബഹാദൂർ തന്റെ കാലത്തെ ഏറ്റവും ശക്തമായ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വേരുകൾ കുലുക്കി. നാദിർഷായുടെയും അഹമ്മദ് ഷാ അബ്ദാലിയുടെയും ആക്രമണം തടയാൻ ആയിരക്കണക്കിന് സിഖ് യോദ്ധാക്കൾ ബലിയർപ്പിച്ചു. പഞ്ചാബിൽ നിന്ന് ബനാറസിലേക്ക് രാജ്യത്തിന്റെ കരുത്തും പൈതൃകവും മഹാരാജാ രഞ്ജിത് സിംഗ് ജീവനോടെ കൊണ്ടുവന്നതും ചരിത്രത്തിന്റെ താളുകളിൽ രേഖപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ബ്രിട്ടീഷ് ഭരണത്തിൻ കീഴിലും രാജ്യത്തിന്റെ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിനായി നമ്മുടെ സിഖ് സഹോദരങ്ങൾ പൊരുതിയ വീര്യം, നമ്മുടെ സ്വാതന്ത്ര്യസമരം, ജാലിയൻ വാലാബാഗ് എന്ന ഭൂമി ഇന്നും ആ ത്യാഗങ്ങൾക്ക് സാക്ഷിയാണ്. നൂറ്റാണ്ടുകൾക്കുമുമ്പ് നമ്മുടെ ഗുരുക്കന്മാർ അവരുടെ ജീവൻ ശ്വസിച്ച ഒരു പാരമ്പര്യമാണിത്, അത് ഇപ്പോഴും ഉണർന്ന് ബോധമുള്ളതാണ്.
സുഹൃത്തുക്കളേ
ഇത് സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്റെ അമൃത് മഹോത്സവത്തിന്റെ കാലഘട്ടമാണ്. ഇന്ന്, രാജ്യം അതിന്റെ ഭൂതകാലത്തിൽ നിന്ന്, സ്വാതന്ത്ര്യ സമരത്തിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ട് മുന്നേറുമ്പോൾ, നമ്മുടെ ഗുരുക്കന്മാരുടെ ആദർശങ്ങൾ നമുക്ക് കൂടുതൽ പ്രാധാന്യമർഹിക്കുന്നു. രാജ്യം നൂറ്റാണ്ടുകളായി പൂർത്തീകരിക്കാൻ കാത്തിരിക്കുന്ന അതേ സ്വപ്നങ്ങളാണ് ഇപ്പോൾ നടക്കുന്ന ശ്രമങ്ങളിലും രാജ്യത്തിന്റെ പ്രമേയങ്ങളിലും. ഗുരു നാനാക് ദേവ് ജി നമ്മെ മാനവികതയുടെ പാഠം പഠിപ്പിച്ച വഴി, ‘സബ്കാ സാത്ത്, സബ്കാ വികാസ്, സബ്കാ വിശ്വാസ്’ എന്ന മന്ത്രത്തിൽ രാജ്യം മുന്നേറുകയാണ്. ഇന്ന് ഈ മന്ത്രം ഉപയോഗിച്ച് രാജ്യം ‘സബ്ക പ്രയാസ്’ (കൂട്ടായ പരിശ്രമം) അതിന്റെ ശക്തിയാക്കുന്നു. കാശ്മീർ മുതൽ കന്യാകുമാരി വരെയും കച്ച് മുതൽ കൊഹിമ വരെയും രാജ്യം മുഴുവൻ ഒരുമിച്ച് സ്വപ്നം കാണുന്നു, അവയുടെ പൂർത്തീകരണത്തിനായി ഒരുമിച്ച് പരിശ്രമിക്കുന്നു. ഇന്ന് രാജ്യത്തിന്റെ മന്ത്രം – ‘ഏക് ഭാരത്, ശ്രേഷ്ഠ ഭാരത്’ (ഏക ഇന്ത്യ, പരമോന്നത ഇന്ത്യ).
ഇന്ന് രാജ്യത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം — കഴിവുള്ള ഒരു പുതിയ ഇന്ത്യയുടെ പുനരുജ്ജീവനമാണ്. ഇന്ന് രാജ്യത്തിന്റെ നയം ഇതാണ് — എല്ലാ ദരിദ്രർക്കും സേവനം, ഓരോ ദരിദ്രർക്കും മുൻഗണന. കൊറോണയുടെ പ്രയാസകരമായ സമയത്തും ഒരു പാവപ്പെട്ടവരും പട്ടിണി കിടക്കരുതെന്നാണ് രാജ്യം ശ്രമിച്ചത്. ഇന്ന്, രാജ്യത്തിന്റെ എല്ലാ ഭാഗങ്ങളും എല്ലാ ശ്രമങ്ങളുടെയും, എല്ലാ പദ്ധതിയുടെയും, ഒരുപോലെ പ്രയോജനം നേടുന്നു. ഈ ശ്രമങ്ങളുടെ പൂർത്തീകരണം ഇന്ത്യയെ ശക്തമാക്കുകയും ഗുരുനാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെ പഠിപ്പിക്കലുകൾ നിറവേറ്റുകയും ചെയ്യും.
അതുകൊണ്ട് തന്നെ ഇത്തരം പ്രതിസന്ധി ഘട്ടങ്ങളിൽ നമ്മുടെ സ്വപ്നങ്ങൾക്കും രാജ്യത്തിന്റെ ഐക്യത്തിനും കോട്ടം തട്ടാൻ ആർക്കും കഴിയില്ല എന്നത് എല്ലാവരുടെയും ഉത്തരവാദിത്തമാണ്. നമ്മുടെ ഗുരുക്കന്മാർ ജീവിച്ച സ്വപ്നങ്ങൾ, അവർ ജീവിതം ചെലവഴിച്ച സ്വപ്നങ്ങൾ സാക്ഷാത്കരിക്കാൻ നമുക്കെല്ലാവർക്കും ഒരുമിക്കാം; നമ്മൾ തമ്മിലുള്ള ഐക്യം വളരെ അത്യാവശ്യമാണ്. നമ്മുടെ ഗുരുക്കന്മാർ രാജ്യത്തിന് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകിയ അപകടങ്ങൾ ഇന്നും അതേ രൂപത്തിൽ നിലനിൽക്കുന്നു. അതുകൊണ്ടാണ് നാം ജാഗ്രത പാലിക്കേണ്ടതും രാജ്യത്തെ സംരക്ഷിക്കേണ്ടതും.
ഗുരു നാനാക്ക് ദേവ് ജിയുടെ അനുഗ്രഹത്താൽ നമ്മുടെ ആഗ്രഹങ്ങൾ നിറവേറ്റാൻ കഴിയുമെന്നും രാജ്യം ഒരു പുതിയ ഉയരത്തിലെത്തുമെന്നും എനിക്ക് പൂർണ വിശ്വാസമുണ്ട്. അവസാനമായി, ലഖ്പത് സാഹിബിനെ സന്ദർശിക്കാൻ വന്ന ഭക്തരോടും ഞാൻ അഭ്യർത്ഥിക്കുന്നു. ഇപ്പോൾ കച്ചിൽ റാൻ ഫെസ്റ്റിവൽ നടക്കുകയാണ്. നിങ്ങൾ സമയമെടുത്ത് റാൻ ഫെസ്റ്റിവലിനും പോകണം.
കച്ചും കച്ചിലെ ജനങ്ങളും എന്റെ ഹൃദയത്തിലാണ് ജീവിക്കുന്നത്.
എന്റെ കച്ചി സഹോദരന്മാരേ, നിങ്ങൾക്ക് സുഖമാണോ? ഡൽഹിയിലും പഞ്ചാബിലും പോലെ കച്ചിലും ഇപ്പോൾ തണുപ്പ് കൂടുന്നു, അല്ലേ? ശരി, തണുത്ത കാലാവസ്ഥയിൽ നിങ്ങളെയും കുടുംബത്തെയും പരിപാലിക്കുക. പക്ഷേ, കച്ചുവും കച്ചിലെ ജനങ്ങളും എന്റെ ഹൃദയത്തിലാണ് ജീവിക്കുന്നത്, അതിനാൽ ഞാൻ എവിടെ പോയാലും എനിക്ക് കച്ചിനെ ഓർക്കാതെ കഴിയില്ല, അതാണ് നിങ്ങളുടെ സ്നേഹം. ശരി, ഞാൻ കച്ചിൽ വരുമ്പോഴെല്ലാം നിങ്ങളെ കാണും. എല്ലാവർക്കും എന്റെ ആശംസകൾ, റാം റാം. സുരക്ഷിതമായി ഇരിക്കുക.
സുഹൃത്തുക്കളേ ,
കച്ചിന്റെയും തുറസ്സായ ആകാശത്തിന്റെയും വിശാലദൃശ്യങ്ങൾ ആസ്വദിക്കാൻ കഴിഞ്ഞ ഒന്നര മാസത്തിനിടെ ഒരു ലക്ഷത്തിലധികം വിനോദസഞ്ചാരികളാണ് റാൻ ഫെസ്റ്റിവൽ സന്ദർശിച്ചത്. ഇച്ഛാശക്തിയും ജനങ്ങളുടെ പ്രയത്നവും ഉണ്ടെങ്കിൽ, ഭൂമിയെ എങ്ങനെ മാറ്റാൻ കഴിയുമെന്ന് കച്ചിലെ എന്റെ കഠിനാധ്വാനികളായ ആളുകൾ കാണിച്ചുതന്നു. കച്ചിലെ ജനങ്ങൾ ഉപജീവനത്തിനായി ലോകമെമ്പാടും പോയിരുന്ന ഒരു കാലമുണ്ടായിരുന്നു; ഇന്ന് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ആളുകൾ കച്ചിലേക്ക് ആകർഷിക്കപ്പെടുന്നു. അടുത്തിടെ, ധോലവീരയെ യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സ്ഥലമായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. തൽഫലമായി, ടൂറിസത്തിന് അവിടെ കുതിപ്പ് ലഭിക്കും. ഗുജറാത്ത് സർക്കാർ ഇപ്പോൾ അവിടെയും ഒരു വലിയ കൂടാര നഗരം വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. ഇത് സഞ്ചാരികളുടെ സൗകര്യം വർധിപ്പിക്കും. ഇപ്പോൾ റാന്നിന് നടുവിലെ ധോർദോ മുതൽ ധോലവീര വരെയുള്ള പുതിയ പാതയുടെ നിർമാണവും ദ്രുതഗതിയിൽ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. ഭുജ്, വെസ്റ്റ് കച്ച് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്ന് ഖാദിർ, ധോലവീര എക്സ്റ്റൻഷനിലേക്കുള്ള യാത്ര വളരെ എളുപ്പമായിരിക്കും. കച്ചിലെ ജനങ്ങൾക്കും സംരംഭകർക്കും വിനോദസഞ്ചാരികൾക്കും ഇത് പ്രയോജനപ്പെടും. ഖവ്ദയിലെ പുനരുപയോഗ ഊർജ പാർക്കിന്റെ നിർമാണവും ദ്രുതഗതിയിൽ പുരോഗമിക്കുകയാണ്. നേരത്തെ, വെസ്റ്റ് കച്ചിൽ നിന്നും ഭുജിൽ നിന്നും ധോലവീരയിലെത്താൻ ഭചൗ-റാപ്പർ വഴി പോകണമായിരുന്നു. ഇപ്പോൾ നിങ്ങൾക്ക് ഖവ്ദയിൽ നിന്ന് നേരിട്ട് ധോലവീരയിലേക്ക് പോകാം. നാരായൺ സരോവർ, കോട്ടേശ്വർ, മാതാ നോ മദ്, ഹാജി പിർ, ധോർഡോ ടെന്റ് സിറ്റി, ധോലവീര എന്നിവിടങ്ങൾ സന്ദർശിക്കാൻ പുതിയ പാതയിലൂടെ എളുപ്പമാകും.
സുഹൃത്തുക്കളേ
ഇന്ന് നമ്മുടെ ആദരണീയനായ അടൽ ജിയുടെ ജന്മദിനം കൂടിയാണ്. അടൽജിക്ക് കച്ചിനോട് പ്രത്യേക വാത്സല്യമുണ്ടായിരുന്നു. ഭൂകമ്പത്തിന് ശേഷം ഇവിടെ നടത്തിയ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ അടൽ ജിയുടെ സർക്കാർ ഗുജറാത്തിനൊപ്പം തോളോട് തോൾ ചേർന്ന് നിന്നു. ഇന്ന് അടൽ ജി കച്ചിന്റെ പുരോഗതിയുടെ പാതയിൽ വളരെ സന്തുഷ്ടനും സംതൃപ്തനുമാണ്. ഞങ്ങളുടെ എല്ലാ പ്രമുഖരുടെയും ബഹുമാന്യരായ ജനങ്ങളുടെയും അനുഗ്രഹം കച്ചിൽ നിലനിൽക്കുമെന്ന് എനിക്ക് ഉറപ്പുണ്ട്. ഒരിക്കൽക്കൂടി നിങ്ങൾക്കെല്ലാവർക്കും ഹൃദയം നിറഞ്ഞ ഗുരുപുരാബ് ആശംസകൾ നേരുന്നു!
ഒത്തിരി നന്ദി!
ND MRD
****
Addressing a programme for Sri Guru Nanak Dev Ji’s Prakash Purab. https://t.co/5W9ZDLpn4T
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021
गुरुद्वारा लखपत साहिब समय की हर गति का साक्षी रहा है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
आज जब मैं इस पवित्र स्थान से जुड़ रहा हूँ, तो मुझे याद आ रहा है कि अतीत में लखपत साहिब ने कैसे कैसे झंझावातों को देखा है।
एक समय ये स्थान दूसरे देशों में जाने के लिए, व्यापार के लिए एक प्रमुख केंद्र होता था: PM @narendramodi
2001 के भूकम्प के बाद मुझे गुरु कृपा से इस पवित्र स्थान की सेवा करने का सौभाग्य मिला था।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
मुझे याद है, तब देश के अलग-अलग हिस्सों से आए शिल्पियों ने इस स्थान के मौलिक गौरव को संरक्षित किया: PM @narendramodi
प्राचीन लेखन शैली से यहां की दीवारों पर गुरूवाणी अंकित की गई।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
इस प्रोजेक्ट को तब यूनेस्को ने सम्मानित भी किया था: PM @narendramodi
गुरु नानकदेव जी का संदेश पूरी दुनिया तक नई ऊर्जा के साथ पहुंचे, इसके लिए हर स्तर पर प्रयास किए गए।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
दशकों से जिस करतारपुर साहिब कॉरिडोर की प्रतीक्षा थी, 2019 में हमारी सरकार ने ही उसके निर्माण का काम पूरा किया: PM @narendramodi
अभी हाल ही में हम अफगानिस्तान से स-सम्मान गुरु ग्रंथ साहिब के स्वरूपों को भारत लाने में सफल रहे हैं।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
गुरु कृपा का इससे बड़ा अनुभव किसी के लिए और क्या हो सकता है? - PM @narendramodi
कुछ महीने पहले जब मैं अमेरिका गया था, तो वहां अमेरिका ने भारत को 150 से ज्यादा ऐतिहासिक वस्तुएं लौटाईं।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
इसमें से एक पेशकब्ज या छोटी तलवार भी है, जिस पर फारसी में गुरु हरगोबिंद जी का नाम लिखा है।
यानि ये वापस लाने का सौभाग्य भी हमारी ही सरकार को मिला: PM @narendramodi
ये गुजरात के लिए हमेशा गौरव की बात रहा है कि खालसा पंथ की स्थापना में अहम भूमिका निभाने वाले पंज प्यारों में से चौथे गुरसिख, भाई मोकहम सिंह जी गुजरात के ही थे।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
देवभूमि द्वारका में उनकी स्मृति में गुरुद्वारा बेट द्वारका भाई मोहकम सिंघ का निर्माण हुआ है: PM @narendramodi
गुरु नानक देव जी और उनके बाद हमारे अलग-अलग गुरुओं ने भारत की चेतना को तो प्रज्वलित रखा ही, भारत को भी सुरक्षित रखने का मार्ग बनाया: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
हमारे गुरुओं का योगदान केवल समाज और आध्यात्म तक ही सीमित नहीं है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
बल्कि हमारा राष्ट्र, राष्ट्र का चिंतन, राष्ट्र की आस्था और अखंडता अगर आज सुरक्षित है, तो उसके भी मूल में सिख गुरुओं की महान तपस्या है: PM @narendramodi
जिस तरह गुरु तेगबहादुर जी मानवता के प्रति अपने विचारों के लिए सदैव अडिग रहे, वो हमें भारत की आत्मा के दर्शन कराता है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
जिस तरह देश ने उन्हें ‘हिन्द की चादर’ की पदवी दी, वो हमें सिख परंपरा के प्रति हर एक भारतवासी के जुड़ाव को दिखाता है: PM @narendramodi
औरंगज़ेब के खिलाफ गुरु तेग बहादुर का पराक्रम और उनका बलिदान हमें सिखाता है कि आतंक और मजहबी कट्टरता से देश कैसे लड़ता है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
इसी तरह, दशम गुरु, गुरुगोबिन्द सिंह साहिब का जीवन भी पग-पग पर तप और बलिदान का एक जीता जागता उदाहरण है: PM @narendramodi
अंग्रेजों के शासन में भी हमारे सिख भाइयों बहनों ने जिस वीरता के साथ देश की आज़ादी के लिए संघर्ष किया, हमारा आज़ादी का संग्राम, जलियाँवाला बाग की वो धरती, आज भी उन बलिदानों की साक्षी है: PM @narendramodi
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
कश्मीर से कन्याकुमारी तक, कच्छ से कोहिमा तक, पूरा देश एक साथ सपने देख रहा है, एक साथ उनकी सिद्धि के लिए प्रयास कर रहा है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
आज देश का मंत्र है- एक भारत, श्रेष्ठ भारत।
आज देश का लक्ष्य है- एक नए समर्थ भारत का पुनरोदय।
आज देश की नीति है- हर गरीब की सेवा, हर वंचित को प्राथमिकता: PM
आज हम सभी के श्रद्धेय अटल जी की जन्म जयंती भी है।
— PMO India (@PMOIndia) December 25, 2021
अटल जी का कच्छ से विशेष स्नेह था।
भूकंप के बाद यहां हुए विकास कार्यों में अटल जी और उनकी सरकार कंधे से कंधा मिलाकर खड़ी रही थी: PM @narendramodi
Lakhpat Gurdwara Sahib enhances Kutch’s cultural vibrancy.
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021
I consider myself blessed to have got the opportunity to work towards restoring this sacred site to its glory after the damage of the 2001 quake. pic.twitter.com/YdvYO7seeW
Blessed opportunities to serve the great Sikh Gurus. pic.twitter.com/Nqx4PCDzQY
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021
Sri Guru Nanak Dev Ji showed us the path of courage, compassion and kindness.
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021
His thoughts always motivate us. pic.twitter.com/FStgOYEMC6
गुरुओं का योगदान केवल समाज और अध्यात्म तक सीमित नहीं है। हमारा राष्ट्र, राष्ट्र का चिंतन, राष्ट्र की आस्था और अखंडता अगर आज सुरक्षित है, तो उसके मूल में सिख गुरुओं की महान तपस्या और त्याग निहित है। pic.twitter.com/H7sZm4ZW7P
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021
गुरु नानक देव जी ने जिस ‘मानव जात’ का पाठ हमें सिखाया था, उसी पर चलते हुए देश ‘सबका साथ, सबका विकास और सबका विश्वास’ के मंत्र से आगे बढ़ रहा है। इस मंत्र के साथ आज देश ‘सबका प्रयास’ को अपनी ताकत बना रहा है। pic.twitter.com/kqjPQuAblh
— Narendra Modi (@narendramodi) December 25, 2021